Έτοιμοι για… νομισματοπόλεμο

Οι κυβερνήσεις των αναδυόμενων οικονομιών παίρνουν όλο και περισσότερα μέτρα προκειμένου να ανακόψουν τη «φούσκα» που προκαλεί η άπλετη ρευστότητα, την οποία διοχέτευσε η Fed στις αγορές. Οι κυβερνήσεις των αναδυόμενων οικονομιών παίρνουν όλο και περισσότερα μέτρα προκειμένου να ανακόψουν τη «φούσκα» που προκαλεί η άπλετη ρευστότητα, την οποία διοχέτευσε η Fed στις αγορές.

Γράφει ο Μωυσής Λίτσης

Του μετώπου των χωρών που επιχειρούν να ανακόψουν την ανατιμητική κερδοσκοπία ηγείται η Βραζιλία.

Ο βραζιλιάνος υπουργός Οικονομικών, Γκουίντο Μαντέγκα, ήταν μάλιστα αυτός που πρώτος χρησιμοποίησε τον όρο «νομισματικός πόλεμος», εγκαινιάζοντας παράλληλα μια σειρά μέτρων με στόχο να αποθαρρύνει τους ξένους κεφαλαιούχους από το να αγοράζουν βραζιλιάνικα ομόλογα.

Η Βραζιλία τριπλασίασε το 2010 τον φόρο για τους ξένους κεφαλαιούχους που αγοράζουν βραζιλιάνικα ομόλογα από 2% σε 6%, σε μια προσπάθεια να ανακόψει την άνοδο του ρεάλ, το οποίο έχει ενισχυθεί 39% έναντι του δολαρίου τα δύο τελευταία χρόνια.

Από τον περασμένο Μάιο έχει ενισχυθεί κατά 13%, καθώς τα υψηλά βραζιλιάνικα επιτόκια (12%) προσελκύουν κεφάλαια από ολόκληρο τον κόσμο.

Η κυβέρνηση προχώρησε σε ένα ακόμη μέτρο με στόχο να ανακόψει την ανατιμητική κερδοσκοπία. Ζήτησε από τις τράπεζες της χώρας να έχουν υψηλότερα αποθεματικά έναντι των θέσεων που παίρνουν σε δολάρια. Οι βραχυπρόθεσμες θέσεις το Δεκέμβριο έφθασαν στα 16,8 δισ. δολάρια.

Η άνοδος του ρεάλ απειλεί την ανταγωνιστικότητα των βραζιλιάνικων εξαγωγών. Η Βραζιλία κατηγορεί την Κίνα και τις ΗΠΑ, που είναι οι κυριότεροι εμπορικοί της εταίροι, απορροφώντας το 12,49% και 10,5% των εξαγωγών της, ότι χειραγωγούν την ισοτιμία του νομίσματός τους: οι ΗΠΑ με το συνεχές «τύπωμα» δολαρίων για την αγορά ομολόγων και η Κίνα με τη διατήρηση τεχνητά υποτιμημένου του γουάν.

Η νέα κυβέρνηση της Ρούσεφ σκοπεύει να θέσει το θέμα των συναλλαγματικών ισοτιμιών στη σύνοδο των χωρών της ομάδας BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) που θα γίνει στην Κίνα τον ερχόμενο Απρίλιο.

Με ανάπτυξη 8,4% την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2010, οι ξένοι επενδυτές έχουν τοποθετήσει 15,9 δισ. δολάρια στο βραζιλιάνικο χρηματιστήριο την τελευταία διετία, συμβάλλοντας όμως όχι μόνο στην άνοδο των μετοχών αλλά και στην ανατίμηση του ρεάλ.

Χρηματοπιστωτική φούσκα

Δεν είναι μόνο ο εμπορικός ανταγωνισμός που ανησυχεί τη Βραζιλία. Η εισροή κερδοσκοπικών ξένων κεφαλαίων απειλεί να δημιουργήσει μια νέα χρηματοπιστωτική φούσκα.

Τα καταναλωτικά δάνεια έχουν πενταπλασιαστεί τα τελευταία οκτώ χρόνια. Κυκλοφορούν επίσης 153,4 εκατ. πιστωτικές κάρτες στη χώρα, αριθμός τριπλάσιος σε σχέση με το 2003.

Νομισματικό πρόβλημα δεν αντιμετωπίζουν μόνο οι αναδυόμενες οικονομίες, οι επιδόσεις των οποίων οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην εξαγωγή πρώτων υλών και στο κερδοσκοπικό χρήμα που δημιουργεί κατανάλωση.

Η συνεχιζόμενη διελκυστίνδα ευρώ-δολαρίου αλλά και η υπερβολική ισχυροποίηση του ελβετικού φράγκου ανησυχούν τις αναπτυγμένες οικονομίες, επαναφέροντας στο προσκήνιο τις συζητήσεις για κάποιου είδους διεθνή νομισματική μεταρρύθμιση.

Είναι ένα θέμα που έχει υποσχεθεί να «σηκώσει» η Γαλλία, η οποία ανέλαβε την προεδρία της ομάδας των είκοσι πιο αναπτυγμένων χωρών (G20), με τον Σαρκοζί πάντως να αναγνωρίζει στο πρόσφατο ταξίδι του στην Ουάσιγκτον την κυριαρχία του αμερικανικού νομίσματος, δηλώνοντας ότι το δολάριο παραμένει το «νούμερο ένα» νόμισμα στον κόσμο.

Δημοσιεύθηκε στο ένθετο «Οικονομία» της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας στις 16/1/2011