Δημόσια διαβούλευση για την Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων

Σε δημόσια διαβούλευση τίθεται από σήμερα 27 Ιανουαρίου 2011 μέχρι και τις 11 Φεβρουαρίου 2011, το σχέδιο νόμου για τη σύσταση Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων. Σε δημόσια διαβούλευση τίθεται από σήμερα 27 Ιανουαρίου 2011 μέχρι και τις 11 Φεβρουαρίου 2011, το σχέδιο νόμου για τη σύσταση Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων.

Στη σχετική ιστοσελίδα http://www.opengov.gr/ypoian/?p=1663, έχει αναρτηθεί το σχέδιο νόμου.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, στην πρόσκληση διαβούλευσης, ο Υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, επισημαίνει τα ακόλουθα:

Η αναμόρφωση του υφιστάμενου θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου στο πεδίο των δημοσίων συμβάσεων
αποτελεί για το Υπουργείο μας υψίστης σημασίας πολιτική προτεραιότητα. Στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειάς μας να πατάξουμε τα φαινόμενα κακοδιαχείρισης και διαφθοράς στους διαγωνισμούς του Δημοσίου και να βάλουμε ένα τέλος στην άσκοπη και πολλές φορές αδιαφανή κατασπατάληση πόρων σε ό,τι αφορά τις δημόσιες συμβάσεις λαμβάνουμε με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου μία σημαντική πρωτοβουλία, η οποία μετουσιώνει την ανάγκη μίας θεσμικής μεταρρύθμισης στο πεδίο των διαγωνισμών του Δημοσίου με τη δημιουργία της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων.

Με γνώμονα τους παραπάνω στόχους, διαμορφώσαμε το παρόν Σχέδιο Νόμου με το οποίο συστήνουμε μια ανεξάρτητη νομοθετικά κατοχυρωμένη διοικητική αρχή, την Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, η οποία θα συγκεντρώσει τις αρμοδιότητες που μέχρι σήμερα ήταν διάσπαρτες σε διάφορα υπουργεία και φορείς, θα αναλάβει το δύσκολο έργο της παρακολούθησης της κωδικοποίησης και απλούστευσης του υφιστάμενου πολύπλοκου νομικού πλαισίου και θα έχει την πρωταρχική ευθύνη για τη χάραξη και παρακολούθηση της εθνικής στρατηγικής στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων. Η ανάγκη για την παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία ενισχύεται ακόμη περισσότερο από το πάγιο αίτημα των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ύπαρξη ενός ενιαίου (σε εθνικό επίπεδο) αξιόπιστου και αμερόληπτου συνομιλητή σε ό,τι αφορά την εθνική στρατηγική και πολιτική στο πεδίο των δημοσίων συμβάσεων. Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου επιχειρεί να υιοθετήσει τις περισσότερες από τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύσταση μιας ανεξάρτητης αρχής δημοσίων συμβάσεων, η οποία θα είναι σε θέση να επιτελέσει αποτελεσματικά τον ρόλο της με την ελάχιστη δυνατή δημοσιονομική επιβάρυνση. Η νομοθετική μας αυτή πρωτοβουλία συνιστά παράλληλα και δέσμευση της χώρας μας, η οποία απορρέει από τους όρους του Μνημονίου.

Με τη σύσταση μιας ανεξάρτητης αρχής δημοσίων συμβάσεων θα γίνει επιτέλους εφικτή η παρακολούθηση της εθνικής στρατηγικής ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, η βελτίωση και ενοποίηση του συναφούς νομικού πλαισίου, ο συντονισμός και εξορθολογισμός της πρακτικής των αναθετουσών αρχών, καθώς και η προαγωγή της διαφάνειας στο πεδίο της ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων. Ειδικότερα, τα οφέλη του προτεινόμενου σχεδίου νόμου συνίστανται στον εκσυγχρονισμό και εξορθολογισμό του υφιστάμενου θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου στις διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων με απώτερο στόχο α) τη μείωση και τον έλεγχο των δαπανών του κράτους για τις δημόσιες συμβάσεις, β) τη διευκόλυνση και ενθάρρυνση της συμμετοχής των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων στους διαγωνισμούς του Δημοσίου και γ) την ανάπτυξη ενός υγιούς ανταγωνισμού στις διαγωνιστικές διαδικασίες σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας και ίσης μεταχείρισης.

Στην προσπάθειά μας αυτή τα σχόλια, οι επισημάνσεις και οι παρατηρήσεις σας αποτελούν πολύτιμο σύμμαχο. Σας καλούμε λοιπόν να μελετήσετε το Σχέδιο Νόμου και τα κείμενα που το συνοδεύουν και να μας βοηθήσετε να το βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο.

Εν τω μεταξύ, να συμμορφωθεί πλήρως με τους κανόνες της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις – την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών από τις δημόσιες αρχές – ως προς τις υπηρεσίες σχολικών λεωφορείων και την προμήθεια υπογείων καλωδίων ηλεκτρικού ρεύματος ζήτησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την Ελλάδα.

Η πρώτη περίπτωση αφορά την ανάθεση συμβάσεων για σχολικά λεωφορεία μέσω διαδικασίας με διαπραγμάτευση, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού. Η διαδικασία αυτή επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ενώ στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν αιτιολογημένη.

Η δεύτερη περίπτωση αφορά μια σύμβαση για υπόγεια καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος που ανατέθηκε κατά παράβαση της διαδικασίας ανοιχτού διαγωνισμού. Οι ενωσιακοί κανόνες αποσκοπούν στην εξασφάλιση θεμιτού και διαφανούς ανταγωνισμού για τις δημόσιες συμβάσεις στην Ευρώπη, δημιουργώντας έτσι ευκαιρίες για τις ευρωπαϊκές εταιρείες και εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων του δημοσίου. Αν δεν τηρούνται οι κανόνες, υπάρχει ο κίνδυνος να προκύψει κλειστή αγορά και σπατάλη δημοσίου χρήματος.

Τα αιτήματα αυτά της Επιτροπής προς την Ελλάδα διατυπώθηκαν υπό μορφή αιτιολογημένης γνώμης. Σημειώνεται πως εάν η Ελλάδα δεν απαντήσει ικανοποιητικά εντός δύο μηνών, η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να παραπέμψει τα θέματα αυτά στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Συμβάσεις σχολικών λεωφορείων

Οι εν λόγω συμβάσεις ανατέθηκαν από τις ελληνικές Νομαρχίες Δράμας, Πέλλας και Θεσσαλονίκης για τα ακαδημαϊκά έτη 2007-2008 και 2008-2009, καθώς και από τη Νομαρχία Αργολίδας για το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009. Η αξία των συμβάσεων αυτών κυμαινόταν από 2 έως 5 εκατ. ευρώ. Δεδομένου ότι όλες οι συμβάσεις ανατέθηκαν μέσω διαδικασίας με διαπραγμάτευση, δεν δημοσιεύθηκαν προκηρύξεις συμβάσεων, ούτε δρομολογήθηκαν διαφανείς διαδικασίες διαγωνισμών. Κατά συνέπεια, άλλες ενδιαφερόμενες εταιρείες στην Ευρώπη αποκλείστηκαν από την υποβολή προσφορών για τις συμβάσεις.

Οι ενωσιακοί κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις παρέχουν στις αναθέτουσες αρχές τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τη διαδικασία με διαπραγμάτευση μόνον σε εξαιρετικές περιστάσεις, οι οποίες αξιολογούνται σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Σύμφωνα με την Επιτροπή, στην προκειμένη περίπτωση η χρήση της διαδικασίας αυτής δεν είναι σύμφωνη με τους εν λόγω κανόνες.

Υπόγεια καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος

Το 2008, η ελληνική Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού προκήρυξε ανοιχτό διαγωνισμό για την προμήθεια υπογείων καλωδίων ηλεκτρικού ρεύματος. Η σύμβαση αυτή αφορούσε ποσό 55 εκατ. ευρώ. Στην πρόσκληση υποβολής προσφορών αναφερόταν ότι η σύμβαση επρόκειτο να ανατεθεί στον μειοδότη που θα προσέφερε τη χαμηλότερη τιμή. Κατά τη διάρκεια του ανοιχτού διαγωνισμού, μετά τη νομική δεσμευτική υποβολή των προσφορών, ένας προσφέρων μονομερώς πρότεινε έκπτωση στην αρχική προσφορά του, από 39,4 εκατ. ευρώ σε 37,4 εκατ. Στη συνέχεια, η σύμβαση ανατέθηκε σε αυτόν τον προσφέροντα, στη νέα, χαμηλότερη τιμή. Η τροποποίηση μιας προσφοράς που έχει υποβληθεί νομότυπα αντιβαίνει στους κανόνες της διαδικασίας ανοιχτού διαγωνισμού. Εξαιτίας της έκπτωσης αυτής, αλλοιώθηκε ο χαρακτήρας της διαδικασίας και δε δόθηκε σε άλλους υποψήφιουτς η δυνατότητα να συμμετάσχουν ισότιμα και χωρίς διακρίσεις.

Οι αναθέτουσες αρχές υποχρεώνονται να συμμορφώνονται με τους όρους και τα κριτήρια που οι ίδιες καθορίζουν κατά την έναρξη μιας διαδικασίας διαγωνισμού. Όλοι οι συμμετέχοντες πρέπει εκ των προτέρων να γνωρίζουν τους ισχύοντες κανόνες και πρέπει να εξασφαλίζεται ότι οι κανόνες ισχύουν εξίσου για όλους. Διαφορετικά, υπάρχει κίνδυνος να γίνουν αυθαίρετες αλλαγές στους όρους της προσφοράς, με συνέπεια την παραβίαση της αρχής της διαφάνειας και άνιση μεταχείριση των συμμετεχόντων.

Που αποβλέπουν οι ενωσιακοί κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις;

Οι δημόσιες συμβάσεις αφορούν τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιες αρχές δαπανούν δημόσιο χρήμα σε κατασκευές, προϊόντα και υπηρεσίες. Καλύπτουν αγορές κάθε είδους, από συστήματα πληροφορικής για μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, ναυπήγηση πλοίων, μέχρι συμβουλευτικές υπηρεσίες. Το σύνολο των δημόσιων συμβάσεων στην ΕΕ εκτιμάται στο 17% περίπου του ΑΕΠ της Ένωσης. Οι ανοιχτές και διαφανείς διαδικασίες διαγωνισμών που απαιτούνται βάσει των ενωσιακών κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων συνεπάγονται περισσότερο ανταγωνισμό, πληρέστερες εγγυήσεις κατά της διαφθοράς, καθώς και καλύτερες υπηρεσίες και αξιοποίηση των χρημάτων των φορολογουμένων.