Το πρώτο βήμα έγινε, όμως θα έχει αποτέλεσμα;

Γράφαμε χθες ότι ο αποπληθωρισμός πιέζει την ΕΚΤ. Τελικά όχι μόνο την πίεσε, αλλά και την …έπεισε να πάρει τη μεγάλη απόφαση, κόντρα στις εκτιμήσεις πολλών αναλυτών που θεωρούσαν ότι θα απέφευγε για τουλάχιστον μία ακόμη συνεδρίαση να κατεβάσει τα επιτόκια για να μην φανεί ότι …πανικοβάλλεται μπροστά στα αρνητικά στοιχεία και την κάθετη πτώση του πληθωρισμού στο 0,7%. 

Σε κάθε περίπτωση, το συμβούλιο πήρε την απόφαση να πριμοδοτήσει τις αγορές με μια πρώτη μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης, και το μήνυμα βέβαια είναι ότι έπεται και συνέχεια προς τη κατεύθυνση του ουσιαστικού μηδενισμού του κοντέρ. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η άνοδος των μετοχών και η πτώση του ευρώ στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων επτά εβδομάδων. 

Αγνοώντας κάθε επιφύλαξη, και κάθε διαφορετική άποψη (ο Γερμανός διοικητής της Bundesbank, Γενς Βάιντμαν εναντιώθηκε στη πρόταση και ψήφισε κατά της μείωσης), και ακούγοντας μόνο τα νούμερα, που δείχνουν συνεχιζόμενη αδυναμία της ευρωπαϊκής οικονομίας, περαιτέρω αύξηση της ανεργίας, και βέβαια διόγκωση των αποπληθωριστικών πιέσεων, ο Μάριο Ντράγκι για δεύτερη φορά μέσα σε 15 μήνες έδειξε ότι είναι πράγματι αποφασισμένος να κάνει ότι μπορεί και ότι χρειάζεται για να στηρίξει την ανάκαμψη της Ευρωζώνης. 

Όμως, πριν καλά-καλά καταλαγιάσει ο ντόρος που δημιούργησε η ανακοίνωση άρχισαν και οι πρώτες επιφυλακτικές τοποθετήσεις για το ποια θα είναι τα επόμενα βήματα της ΕΚΤ. Διότι όπως γράφαμε και εμείς σε χθεσινή ανάλυση της fmvoice.gr, υπάρχει βάσιμη ανησυχία ότι ακόμη και ο μηδενισμός των επιτοκίων δεν θα είναι αρκετός για να αποφέρει καρπούς. Ειδικά με δεδομένες και τις απαράδεκτες αποκλίσεις που υπάρχουν στα κράτη μέλη, τις οποίες έχει καταγγείλει και ο Μάριο Ντράγκι, για τα διαφορετικά και πολύ υψηλότερα επιτόκια που επιβάλλονται από τις τράπεζες σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, διαγράφοντας σημαντικό μέρος της  προσπάθειας που καταβάλει η ΕΚΤ.  

«Οφείλουμε να θυμόμαστε πως η υπερβολική ρευστότητα καθορίζεται από αρκετούς παράγοντες, ένας από τους οποίους είναι ο χρηματοοικονομικός κατακερματισμός» επεσήμανε, μεταξύ άλλων, στις χθεσινές του δηλώσεις ο Ιταλός τραπεζίτης, σε μια αναφορά η οποία παρέπεμπε στο χάσμα της ροής πίστωσης ανάμεσα στις τράπεζες της περιφέρειας και του πυρήνα της Ευρωζώνης.

Στη παρούσα φάση η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής ήταν και δικαιολογημένη και επιτακτική. Και ήταν το καλύτερο που μπορούσε να πράξει η ΕΚΤ. Το ίδιο θα ισχύει και για την επόμενη απόφαση μείωσης των επιτοκίων, όταν με το καλό έρθει.  Όμως, με την ορατή εξάντληση των συμβατικών μέτρων που έχει στη διάθεση της, το συμβούλιο θα πρέπει αναπόφευκτα να στραφεί σύντομα σε μη συμβατικά όπλα. Εργαλεία υπάρχουν, όμως, θα είναι δύσκολο να αποφασιστεί ποιο θα είναι πιο ενδεδειγμένο. 

 Για παράδειγμα μια προφανής λύση θα είναι τα περίφημα LTROs, όμως ένας ανασχετικός παράγοντας είναι ότι τα τραπεζικά ιδρύματα μπορεί να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια για να αγοράσουν, για παράδειγμα, κυβερνητικά ομόλογα, αντί να τα «ρίξουν» στην εγχώρια αγορά, όπως δηλαδή έχουν κάνει στο παρελθόν οι ισπανικές και οι ιταλικές τράπεζες. Και αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να βρει επιπλέον τρόπους ώστε να διασφαλίσει ότι οι τράπεζες θα διευρύνουν τις δανειοδοτήσεις και θα χρησιμοποιήσουν τα χρήματα για να ανακουφίσουν την στεγνή από ρευστό πραγματική αγορά. 

Βεβαίως, στην ουσία ο καλύτερος τρόπος για να αποκατασταθεί η ροή χρήματος είναι η ΕΚΤ να βεβαιωθεί για την ομαλή και ολοκληρωμένη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ώστε να είναι από μόνες τους σε θέση να ανοίξουν τις στρόφιγγες του χρήματος. Άλλωστε, για το λόγο αυτό ακριβώς ο σχεδιαζόμενος λογιστικός έλεγχος της κεντρικής τράπεζας στο τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης είναι τόσο σημαντικός, αρκεί βεβαίως η πολιτική ηγεσία να της παρέχει την πολιτική κάλυψη που χρειάζεται για να κάνει τη δουλειά της. 

Πάντως, το γεγονός ότι η ΕΚΤ μπαίνει πλέον στο χορό των τραπεζών που προσπαθούν με συμβατικά και μη συμβατικά μέτρα να στηρίξουν περαιτέρω τις αγορές, σε συνδυασμό και με την απόφαση της Fed να αναβάλει τουλάχιστον για την ερχόμενη χρονιά την αντιστροφή της πολιτικής της, αναμφισβήτητα ενισχύει το όλο δίχτυ προστασίας που γίνεται προσπάθεια να στηθεί γύρω από την παγκόσμια οικονομία.