Από τη Λατινική Αμερική το νέο χτύπημα στην Ιβηρική
Τα προβλήματα των οικονομιών, και άρα των επιχειρηματικών ομίλων, της Ιβηρικής χερσονήσου είναι λίγο-πολύ γνωστά. Όμως, εσχάτως έχουν αρχίσει να περιπλέκονται περαιτέρω, καθώς πολλές επιχειρήσεις της περιοχής χάνουν ένα σημαντικό στήριγμα στη προσπάθεια τους να παραμείνουν ζωντανές: την ώθηση που τους προσέφεραν οι επενδύσεις και η δραστηριοποίηση τους στις αγορές της Νοτίου Αμερικής, οι οποίες έχουν αρχίσει να υποχωρούν υπό τη πίεση που τους ασκεί η κρίση και οι επιπτώσεις της στη παγκόσμια οικονομία. Τα προβλήματα των οικονομιών, και άρα των επιχειρηματικών ομίλων, της Ιβηρικής χερσονήσου είναι λίγο-πολύ γνωστά. Όμως, εσχάτως έχουν αρχίσει να περιπλέκονται περαιτέρω, καθώς πολλές επιχειρήσεις της περιοχής χάνουν ένα σημαντικό στήριγμα στη προσπάθεια τους να παραμείνουν ζωντανές: την ώθηση που τους προσέφεραν οι επενδύσεις και η δραστηριοποίηση τους στις αγορές της Νοτίου Αμερικής, οι οποίες έχουν αρχίσει να υποχωρούν υπό τη πίεση που τους ασκεί η κρίση και οι επιπτώσεις της στη παγκόσμια οικονομία.
Όπως ακριβώς συνέβη και με τη Κίνα, οι αναδυόμενες οικονομίες της Λατινικής Αμερικής δεν μπορούσαν να μείνουν για πολύ ανεπηρέαστες από τη θύελλα που μαίνεται στην Ευρώπη, και το ντόμινο που προκαλεί στις αγορές διεθνώς. Το Περού και η Χιλή, δύο ισπανόφωνες χώρες στις οποίες είχαν στραφεί πολλοί άνεργοι νέοι από την Ισπανία ελπίζοντας σε μια δουλειά και ένα καλύτερο μέλλον, μέχρι πρόσφατα ανταγωνίζονταν τη Κίνα σε ρυθμούς ανάπτυξης, που κυμαίνονταν μεταξύ 7% και 9%. Τώρα μετά βίας θα αγγίξουν το 4%, με τις πτωτικές τάσεις να αυξάνονται. Αναλόγως το οικονομικό θαύμα της Βραζιλίας, του Παγκοσμίου Κυπέλου του 2014 και της Ολυμπιάδας του 2016, έχει αρχίσει να ξεθωριάζει, υποχρεώνοντας ήδη τη κυβέρνηση να εκπονήσει νέα μέτρα στήριξης για να τονώσει την ανάπτυξη.
Τα πρώτα μέτρα, όπως νέες επενδύσεις σε μεγάλα έργα, ήδη δρομολογήθηκαν, ωστόσο ήρθαν αργά για να αλλάξουν τα δεδομένα της χρονιάς. Τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν τη περασμένη Παρασκευή έδειξαν ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης για το δεύτερο τρίμηνο έφτασαν μόλις το 0,4%, και αν δεν αλλάξει κάτι …μαγικά, η χρονιά θα κλείσει με ποσοστό ανάπτυξης κάτω του 2%, σε σχέση με το εντυπωσιακό 7,5% του 2010. Και αυτό δε, παρά το γεγονός ότι και η κεντρική τράπεζα από τη πλευρά της κάνει ότι μπορεί έχοντας μειώσει τα επιτόκια κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες από τον Αύγουστο του 2011.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ένα νέο πονοκέφαλο για πολλές μεγάλες επιχειρήσεις της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, που στα χρόνια της ευφορίας είχαν προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις στη περιοχή –οι αναλυτές είχαν βαφτίσει τη κίνηση ως «reconquista», ήτοι τη νέα επίθεση των πάλαι ποτέ αποικιοκρατών. Επενδύσεις που όταν η κρίση έπληξε την Ευρώπη αποτελούσαν ίσως τη μοναδική πηγή κερδοφορίας τους.
Σύμφωνα με έκθεση της Morgan Stanley, από τη Λατινική Αμερική εξαρτάται το 15% των εσόδων των πορτογαλικών επιχειρήσεων, και περίπου το 33% (ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό) των εσόδων των ισπανικών επιχειρήσεων. Όμως, για ορισμένες μεγάλες πολυεθνικές, όπως οι πορτογαλικές EDP και GALP και οι ισπανικές Telefonica και BBVA το ποσοστό εξάρτησης τους από τη Λατινική Αμερική φτάνει ή και ξεπερνά το 50% του τζίρου τους. Έτσι, όταν και οι αγορές της περιοχής άρχισαν να υποχωρούν τους τελευταίους μήνες, τα προβλήματα τους άρχισαν να αυξάνονται.
Για παράδειγμα, για τον ισπανικό τραπεζικό κολοσσό της Banco Santander, οι επενδύσεις της στη Λατινική Αμερική υπήρξαν μέχρι πρόσφατα η σανίδα σωτηρίας της, σε μια ισπανική αγορά που κυριολεκτικά πνίγεται. Για παράδειγμα, μόνο τα κέρδη της από τη Βραζιλία αναλογούσαν στο ένα τέταρτο των κερδών της. Όμως, με την υποχώρηση της βραζιλιάνικης αγοράς το τελευταίο εξάμηνο, και την αύξηση των επισφαλών δανείων, τα κέρδη της από τη περιοχή υποχώρησαν κατά 17%. Αν και η επιτυχία της να καταφέρει να πουλήσει το κερδοφόρο βραχίονα της στην αγορά της Κολομβίας, έναντι 1,225 δισ. δολαρίων, της προσέφεραν μια πολύτιμη ανάσα ρευστότητας, εν αναμονή και των ευρωπαϊκών αποφάσεων για την Ισπανία.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το τηλεπικοινωνιακό γίγαντα της Telefonica, οι μισές πωλήσεις του οποίου αποδίδονται στην Telefonica Brasil. Μέσα σε μια πενταετία το μερίδιο αγορά της υπερδιπλασιάστηκε, δίδοντας ώθηση στα οικονομικά δεδομένα του μητρικού ομίλου, όμως εσχάτως χάνει ραγδαία έδαφος, ενισχύοντας τις πιέσεις που δεχόταν ήδη η εταιρεία από τη βαλλόμενη ισπανική αγορά. Μάλιστα, η αρνητική αυτή πορεία δεν άφησε ανεπηρέαστη τη μετοχή της που έχει απωλέσει περίπου το 32% της αξίας της από τις αρχές της χρονιάς.
Σίγουρα, βεβαίως, η υποχώρηση της περιοχής θα κινηθεί σε συγκρατημένα επίπεδα, και σε καμία περίπτωση δεν θα φτάσει τα αρνητικά νούμερα των ανεπτυγμένων οικονομιών. Όμως, ο συνδυασμός, τη δύσκολη αυτή χρονική συγκυρία, θα αποδειχτεί τοξικός για πολλές, ήδη ευάλωτες, επιχειρήσεις της Ιβηρικής, που με δυσκολία αγωνίζονται να παραμείνουν λειτουργικές. Και βέβαια περαιτέρω μείωση των εσόδων και των κερδών μεταφράζονται σε περαιτέρω περικοπές και απολύσεις, και άρα νέα αύξηση της ανεργίας, που ήδη βρίσκεται στο βαθύ κόκκινο τόσο στη Πορτογαλία όσο κυρίως στην Ισπανία.
