ΕΤΕ: Άμεσες ενέργειες για την ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων της

‘Η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση το τελευταίο τρίμηνο του 2008 οδήγησε τις διεθνείς εποπτικές αρχές στην απόφαση να υιοθετήσουν νέο και σαφώς αυστηρότερο πλαίσιο για την απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Ως συνέπεια τούτου, τόσο οι εποπτικές αρχές όσο και οι αγορές αξιολογούν πλέον την ευρωστία της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών με βάση το δείκτη Κύριων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων (Core Tier 1 ratio).

Επιπροσθέτως, μετά την κρίση του ελληνικού χρέους και τη συνακόλουθη επίπτωσή της στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα, η Τράπεζα της Ελλάδας έχει καταστήσει σαφές ότι ο δείκτης των Κύριων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων (Core Tier 1) είναι η καθοριστική ένδειξη ευρωστίας των τραπεζών. Σ’ αυτή την κατεύθυνση η Τράπεζα της Ελλάδος έχει θέσει ως στόχο στις ελληνικές τράπεζες από την 1/1/2012 να έχουν Core Tier 1 ratio ίσο με 10%, προβαίνοντας σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να αυξήσουν τα Κύρια Βασικά Ίδια Κεφάλαιά τους στο επίπεδο αυτό. Ο ορισμός του Core Tier 1 είναι ίδιος με αυτόν που χρησιμοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA) στο πρόγραμμα αναγκών επανακεφαλαιοποίησης των ευρωπαϊκών τραπεζών, το οποίο ανακοινώθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2011 (δηλ. συμπεριλαμβανομένων κεφαλαίων που προέρχονται από προγράμματα κρατικής στήριξης των τραπεζικών ιδρυμάτων).

Στο πλαίσιο των ανωτέρω, η Τράπεζα έχει σχεδιάσει και προγραμματίζει να προβεί άμεσα σε σειρά ενεργειών που αποσκοπούν στην ενίσχυση των Κύριων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων της. Η ενίσχυση αυτή είναι επιβεβλημένη τόσο εξαιτίας των εποπτικών επιταγών όσο και για τη θωράκιση των κεφαλαίων της Τράπεζας, απαραίτητη προϋπόθεση για να συνεχίσει η Τράπεζα να ασκεί το συστημικό της ρόλο, συμβάλλοντας στην εύρυθμη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Ένα από τα μέτρα αυτά είναι η αύξηση της συμμετοχής του Ελληνικού Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας έως €1 δισ. με την ανάληψη προνομιούχων μετοχών σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του Ν. 3723/2008 «Για την ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης και άλλες διατάξεις», γνωστό και ως Πυλώνας Ι. Η έκδοση των μετοχών αυτών θα καλυφθεί με την μεταβίβαση προς την Τράπεζα ισόποσης αξίας ομολόγων εκδόσεως του Ελληνικού Δημοσίου. Μετά την αύξηση αυτή, η συνολική συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας με προνομιούχες μετοχές θα ανέρχεται έως του ποσού των €1,35 δισ.

Όπως είναι γνωστό, με τις διατάξεις του Ν. 3723/2008 δόθηκε η δυνατότητα στις Ελληνικές τράπεζες να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους βάση με την έκδοση προνομιούχων μετοχών υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου. Το εν λόγω πρόγραμμα εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει ισχύ μέχρι το τέλος του 2011. Ο Ν. 3723/2008 προέβλεπε το ποσό των €5 δισ. για τη συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο των ελληνικών τραπεζών στo πλαίσιo της ενίσχυσής τους, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης. Οι ελληνικές τράπεζες απορρόφησαν συνολικά το ποσό των €3,83 δισ., με αποτέλεσμα να έχει μείνει αδιάθετο το ποσό των 1,17 δισ.

Η κατανομή των διαθέσιμων κεφαλαίων ανά πιστωτικό ίδρυμα πραγματοποιήθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος και κατά κανόνα αξιοποιήθηκαν στο σύνολό τους από τα πιστωτικά ιδρύματα, με εξαίρεση την Τράπεζα η οποία επέλεξε ότι στην τότε συγκυρία δεν συνέτρεχε λόγος κεφαλαιοποίησής της κάνοντας χρήση του προγράμματος της στήριξης του Ελληνικού Δημοσίου, πέραν του σχεδόν συμβολικού ποσού των €350 εκατ. Η συμμετοχή της Τράπεζας με ποσό €350 εκατ., εμφανώς δυσανάλογο σε σύγκριση τόσο με το σύνολο του ενεργητικού της όσο και με τα Ίδια Κεφάλαιά της, αποτέλεσε τον βασικό λόγο για την μερική απορρόφηση του ποσού των €5 δισ.

Ειδικότερα: Ο αρχικός επιμερισμός από το σύνολο των €5 δισ. του Πυλώνα Ι για την Τράπεζα ήταν περίπου €1,35 δισ. Τον Ιανουάριο του 2009, η Τράπεζα αποφάσισε να συμμετάσχει στον Πυλώνα Ι με το ποσό των €350 εκατ., εκτιμώντας ορθά ότι η ενίσχυση αυτή ήταν αρκετή για να ανταπεξέλθει στις συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την περίοδο. Με την απόφαση αυτή, η Τράπεζα έδωσε την δυνατότητα στο Ελληνικό Δημόσιο να έχει μεγαλύτερο ποσό στην διάθεσή του για να ενισχύσει άλλες τράπεζες που τυχόν θα χρειαζόταν στήριξη. Η επιλογή αυτή επιβεβαιώθηκε και από τις δύο μεταγενέστερες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου ύψους συνολικά €3,0 δισ. που πραγματοποίησε επιτυχώς η Τράπεζα τον Ιούλιο του 2009 και τον Οκτώβριο του 2010.

Κατόπιν της από 26 Νοεμβρίου 2010 απόφασης της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης των μετόχων, η Τράπεζα απηύθηνε αυθημερόν αίτημα προς την Τράπεζα της Ελλάδος για να εξαγοράσει τις προνομιούχες μετοχές που είχε αναλάβει το Ελληνικό Δημόσιο ως αποτέλεσμα της συμμετοχής του στο μετοχικό κεφάλαιό της με €350 εκατ. Μέχρι σήμερα δεν έχουν ληφθεί εγκρίσεις για την υλοποίηση της εν λόγω εξαγοράς.

Ωστόσο, η ραγδαία επιδείνωση της κρίσης του ελληνικού χρέους και η συνακόλουθη επίπτωσή της στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στους αντίστοιχους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας κατέστησαν εν τοις πράγμασιν ανενεργό το παραπάνω αίτημα εξαγοράς.

Στη σημερινή συγκυρία και ενόψει των αναμενόμενων επιπτώσεων από το PSI+ και τις τυχόν περαιτέρω απαιτήσεις που θα προκύψουν από τη διαγνωστική έρευνα που διεξάγει η εταιρεία Blackrock, η Διοίκηση της Τράπεζας έκρινε ότι συντρέχουν λόγοι που της επιβάλλουν αφενός να προτείνει στους μετόχους να ανακαλέσουν την απόφαση εξαγοράς, αφετέρου να προτείνει χρήση του υπολοίπου των κεφαλαίων που της είχαν αρχικά κατανεμηθεί από τις αρμόδιες αρχές. Για το σκοπό αυτό, σε συνεννόηση με τις εποπτικές αρχές ξεκίνησε σήμερα και την προβλεπόμενη διαδικασία λήψης των απαραίτητων εγκρίσεων από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων, με σκοπό η διαδικασία αυτή να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους.

Μετά την ολοκλήρωση της ανωτέρω διαδικασίας θα ενισχυθεί ο δείκτης των Κύριων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων (Core Tier 1) του μεγαλύτερου πιστωτικού ιδρύματος της χώρας έως 1.5%, από 9.5% σε 11.0% με βάση τις πρόσφατα δημοσιευμένες Οικονομικές Καταστάσεις του 9μήνου.

Η χρήση του επιπλέον €1 δισ. των κεφαλαίων του Πυλώνα Ι από την Τράπεζα, αποκαθιστά τη συγκρισιμότητα των σχετικών δεικτών, την εύλογη κατανομή των εν λόγω κονδυλίων μεταξύ των μεγαλυτέρων ελληνικών τραπεζών χωρίς να μεταβάλλεται ο αρχικός σχεδιασμός του προγράμματος, κατά τον οποίο είχε εκτιμηθεί η συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας στο ύψος των €1,35 δισ.

Από κάθε άποψη, στην περίπτωση της Τράπεζας, έχοντας κάνει χρήση μόνο του ¼ των κεφαλαίων που της αναλογούσαν, τα €350 εκατ. προνομιούχες μετοχές αντιστοιχούσαν σε μόλις 0,5 % του Σταθμισμένου Ενεργητικού (έναντι 1,0% – 2,1% τωνάλλων μεγάλων τραπεζών) και θα διαμορφωθεί σε 2,1% μετά την εν λόγω αύξηση.

Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και κατ’ επέκταση των Κύριων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων της Τράπεζας έχει προφανή οφέλη όχι μόνο για όλους τους υφιστάμενους μετόχους της, κοινούς και προνομιούχους αλλά και για το Ελληνικό Δημόσιο, που είναι ταυτόχρονα και προνομιούχος μέτοχος της Τράπεζας, και ευρύτερα για την ελληνική οικονομία.

(i) Συγκεκριμένα όσον αφορά τους κοινούς και προνομιούχους μετόχους:

(α) Καθαρή αύξηση των Κυρίων Βασικών Ίδιων Κεφαλαίων (Core Tier 1) δίχως απίσχναση των υφιστάμενων κοινών μετόχων (dilution) και δίχως να επηρεάζονται τα δικαιώματα των προνομιούχων μετόχων.

Για παράδειγμα, εάν επιχειρείτο ισόποση αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με δικαίωμα συμμετοχής των υφισταμένων κοινών μετόχων ισοδύναμου αποτελέσματος έως €1 δισ., τότε στην τρέχουσα χρηματιστηριακή τιμή της κοινής μετοχής της Τράπεζας, θα απαιτούνταν η έκδοση περίπου 900 εκατ. νέων κοινών μετοχών με αποτέλεσμα η απίσχναση (dilution) των υφιστάμενων κοινών μετόχων να ανερχόταν στο 48%.

(β) Ενίσχυση του δείκτη των Κυρίων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων (Core Tier 1 ratio) έως 1,5% γεγονός που απομακρύνει περαιτέρω τον κίνδυνο να κληθούν να εισφέρουν νέα κεφάλαια προκειμένου να καλυφθεί ο στόχος του 10% που έχει θέσει η Τράπεζα της Ελλάδος.

(γ) Παράπλευρο όφελος από την ενδεχόμενη θετική αντίδραση της αγοράς λόγω της ενίσχυσης των εποπτικών κεφαλαίων.

(ii) Ειδικά δε για το Ελληνικό Δημόσιο βελτιώνεται η θέση του, διότι μέσω της επέκτασης της συμμετοχής του Ελληνικού Δημοσίου με την μεταβίβαση ισόποσων ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου προκύπτει:

(α) Αύξηση των εποπτικών κεφαλαίων της Τράπεζας δίχως να χρειασθεί το Ελληνικό Δημόσιο να καταβάλει οποιοδήποτε ποσό σε μετρητά για ενδεχόμενη στήριξη της Τράπεζας και δίχως να επηρεάζονται τα δικαιώματά του ως υφιστάμενου προνομιούχου μετόχου.

(β) Θωράκιση των κεφαλαίων της Τράπεζας η οποία είναι απαραίτητη για να συνεχίσει να ασκεί το συστημικό της ρόλο, συμβάλλοντας στην εύρυθμη λειτουργία του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.

(iii) Τα οφέλη από την κεφαλαιακή ενίσχυση της Τράπεζας είναι πολλαπλά και ιδιαίτερα σημαντικά και για την Ελληνική οικονομία και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Συγκεκριμένα:

(α) Ενισχύει περαιτέρω την εμπιστοσύνη της καταθετικής βάσης, η οποία στην πλειοψηφία της αποτελείται από ιδιώτες μικροκαταθέτες.

(β) Προστατεύει την περιουσιακή κατάσταση των κοινωνικά ευαίσθητων ομάδων του ελληνικού πληθυσμού, οι οποίες έχουν βασίσει την εκπλήρωση των μακροχρόνιων στόχων τους στην απόδοση της επένδυσής τους στην μετοχή της Τράπεζας.

Οι μέτοχοι αυτοί αποτελούνται από:

– Περίπου 220.000 μικρομετόχους οι οποίοι κατέχουν το 43% του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας, των οποίων η επένδυση στην μετοχή της Τράπεζας γίνεται με μακροχρόνιο ορίζοντα. Σημειώνεται ότι το μέσο χαρτοφυλάκιό τους ανέρχεται σε 2.000 μετοχές σημερινής αξίας περίπου €4.000.

– Ασφαλιστικά ταμεία τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ελληνικό Δημόσιο, κατέχουν το 12% του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας και βασίζουν σε σημαντικό βαθμό την ανταποδοτικότητα των εισφορών που εισπράττουν στην μακροχρόνια παρουσία της Τράπεζας και στην καταβολή μερισμάτων.

– Την Εκκλησία της Ελλάδας και άλλα εγχώρια ιδρύματα και κληροδοτήματα, τα οποία κατέχουν περίπου το 5% του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας και αναμένουν την πρόσοδο της επένδυσής τους, προκειμένου να είναι σε θέση να υλοποιήσουν το κοινωνικό και ανθρωπιστικό τους έργο.

Ενόψει των ανωτέρω, το Διοικητικό Συμβούλιο εισηγείται στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση των Μετόχων της Τράπεζας την ανάκληση της απόφασης της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης της 26.11.2010 περί εξαγοράς των προνομιούχων μετοχών Ν. 3723/2008 Ελληνικού Δημοσίου και την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας με εισφορά σε είδος κατά ποσό έως €1 δισ. έκδοση προνομιούχων μετοχών χωρίς δικαίωμα ψήφου σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν.3723/2008 και κατάργηση του δικαιώματος προτίμησης των υφιστάμενων μετόχων.

Σημειώνεται ότι η Τράπεζα της Ελλάδος λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του τραπεζικού συστήματος και τη διάταξη του άρθρου 1 του Ν. 3723/2008 όπως ισχύει μετά τις τροποποιήσεις, προέβη σε συμπληρωματική κατανομή αξίας €1 δισ. προς την Τράπεζα, από το αδιάθετο ποσό του Πυλώνα Ι, την οποία γνωστοποίησε στο Υπουργείο Οικονομικών. Στη συνέχεια, ο Υπουργός Οικονομικών με την υπ’αριθμ. Α.Π.465/13.12.2011 επιστολή του γνωστοποιεί στην Τράπεζα την πρόθεση του Ελληνικού Δημοσίου να καλύψει την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου μέχρι του ποσού των €1 δισ., αναλαμβάνοντας τις προνομιούχες μετοχές που θα εκδοθούν. Επίσης, ο Υπουργός Οικονομικών μας γνωστοποίησε με το ίδιο έγγραφό του ότι η ανωτέρω πρόθεση τέθηκε υπόψη της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Περαιτέρω, το Διοικητικό Συμβούλιο, επιθυμεί να υπενθυμίσει στους Μετόχους ότι το άρθρο 5 παρ. 6 του Καταστατικού της Τράπεζας, όπως ισχύει σήμερα, προβλέπει ότι σε κάθε περίπτωση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου, ακόμη και σε όσες γίνονται με εισφορά σε είδος, παρέχεται δικαίωμα προτίμησης σε ολόκληρο το νέο κεφάλαιο, υπέρ των κατά την εποχή της έκδοσης μετόχων, ανάλογα με τη συμμετοχή τους στο υφιστάμενο μετοχικό κεφάλαιο.

Ωστόσο, κατά επιταγή του άρθρου 1 του ν. 3723/2008, στην απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του πιστωτικού ιδρύματος που αποφασίζει την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου με την έκδοση των εξαγοράσιμων προνομιούχων μετοχών του άρθρου αυτού, πρέπει να προβλέπεται και η κατάργηση του δικαιώματος προτίμησης. Γι’ αυτό το λόγο, στο πλαίσιο της εν θέματι αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 3723/2008, το Δ.Σ. προτείνει την κατάργηση του δικαιώματος προτίμησης των υφιστάμενων μετόχων υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο και θα καλύψει την αύξηση αυτή με ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου.

Περαιτέρω, οι προς έκδοση προνομιούχες μετοχές κατά επιταγή του άρθρου 1 του ν.3723/2008 αναλαμβάνονται στο σύνολό τους από το Ελληνικό Δημόσιο, με τιμή διάθεσης την ονομαστική αξία των κοινών μετοχών της τελευταίας έκδοσης. Επομένως, οι νέες εξαγοράσιμες προνομιούχες μετοχές θα εκδοθούν και θα αναληφθούν από το Ελληνικό Δημόσιο στην τιμή των €5 έκαστη.

Κατ’ ακολουθία, είναι εύλογη και επιβάλλεται η κατάργηση του δικαιώματος προτίμησης όλων των υφιστάμενων μετόχων στην επικείμενη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας με την έκδοση των εξαγοράσιμων προνομιούχων μετοχών του άρθρου 1 του ν.3723/2008 και δικαιολογείται απόλυτα η τιμή των 5 ευρώ ανά προνομιούχο μετοχή που προτείνεται για την έκδοση των νέων προνομιούχων μετοχών.

Κατόπιν των ανωτέρω, το Διοικητικό Συμβούλιο υιοθέτησε την προαναφερόμενη αιτιολογημένη γνώμη προς εξέταση από την Γενική Συνέλευση των μετόχων της Τράπεζας, η οποία θα συγκληθεί την 22η Δεκεμβρίου 2011, ημέρα Πέμπτη και ώρα 12:00 π.μ., προκειμένου να λάβει απόφαση επί της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας με εισφορά σε είδος κατά ποσό έως 1.000.000.000 Ευρώ με έκδοση προνομιούχων μετοχών χωρίς δικαίωμα ψήφο, σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν.3723/2008 και κατάργηση του δικαιώματος προτίμησης των υφιστάμενων μετόχων.

Απολογισμός χρήσης αντληθέντων κεφαλαίων από την προηγούμενη αύξηση

Τα κεφάλαια που αντλήθηκαν από τις προηγούμενες αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας σύμφωνα με τις αποφάσεις του Δ.Σ. της Τράπεζας της 10.9.2010 και 20.10.2010, διατέθηκαν για την περαιτέρω ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας της Τράπεζας.

Αθήνα, 13 Δεκεμβρίου 2011

Tο Διοικητικό Συμβούλιο’