Ξανά στο προσκήνιο οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες
Την δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ) επαναφέρει η κυβέρνηση, μετά τις πρώτες συζητήσεις που ξεκίνησαν επί Μ. Χρυσοχοϊδη με τον Γερμανό Αντικαγκελάριο Φίλιπ Ρέλερ, όταν ο δεύτερος ερχόταν στην Ελλάδα για να ‘ανοίξει’ business για τις γερμανικές επιχειρήσεις. Την δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ) επαναφέρει η κυβέρνηση, μετά τις πρώτες συζητήσεις που ξεκίνησαν επί Μ. Χρυσοχοϊδη με τον Γερμανό Αντικαγκελάριο Φίλιπ Ρέλερ, όταν ο δεύτερος ερχόταν στην Ελλάδα για να ‘ανοίξει’ business για τις γερμανικές επιχειρήσεις.
Στόχος του υπουργείου Ανάπτυξης, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες της FMVoice.gr μελετά εκ νέου το θέμα και στοιχειοθετεί τα επιχειρήματα και την στρατηγική του, είναι η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων μέσω των ειδικών – και όχι ελεύθερων- οικονομικών ζωνών και ειδικότερα των εξαγωγών. Κομβικό σημείο στο σχεδιασμό του υπουργείου Ανάπτυξης, είναι να διασφαλιστούν τα εργασιακά ζητήματα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρείται δεδομένο ότι θα εγείρει ισχυρές αντιρρήσεις, καθώς ως γνωστόν στις ΕΟΖ ισχύουν ειδικοί οικονομικοί, φορολογικοί και εργασιακοί όροι. Το βασικότερο εμπόδιο στην παρούσα φάση από πλευράς Κομισιόν, που θα πρέπει να βρει τρόπο να ξεπεράσει το υπουργείο Ανάπτυξης, είναι ότι τέτοιες ελεύθερες ζώνες είναι αντίθετες στην ενιαία αγορά για λόγους προστασίας του ανταγωνισμού, και πρέπει να επιδωχθεί ειδική έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στα ισχυρότερα επιχειρήματα της κυβέρνησης, σύμφωνα με πληροφορίες, θα είναι η εργασιακή ισότητα εντός και εκτός των ειδικών οικονομικών ζωνών. Γι’ αυτό και ο προσανατολισμός είναι στις ελληνικές ΕΟΖ να μην ισχύει διαφορετικό εργασιακό καθεστώς (χαμηλότεροι μισθοί από την υπόλοιπη αγορά, ευέλικτες εργασιακές σχέσεις ή και «εισαγωγή» εργαζομένων) όπως ισχύει στις ελεύθερες ζώνες.
Η σκέψη των επιτελών του υπουργείου Ανάπτυξης είναι στις ΕΟΖ να υπάρξουν κίνητρα θα έχουν φορολογικό χαρακτήρα (πχ. φορολόγηση εταιρικών κερδών με 10%), αλλά θα εγγυώνται την αποφυγή δημιουργίας φορολογικού ντάμπινγκ έναντι των γειτονικών – εκτός ΕΟΖ – επιχειρήσεων. Επιπλέον, θα υπάρχουν απλουστευμένες διαδικασίες από πλευράς γραφειοκρατίας, ώστε να βοηθηθούν εξαγωγικές επιχειρήσεις.
Αυτό που υποστηρίζουν από το υπουργείο Ανάπτυξης είναι ότι η επιλογή των ειδικών ζωνών αποτελεί συμπληρωματικό αναπτυξιακό μέτρο-γέφυρα, εστιασμένο στην άμεση προσέλκυση επενδύσεων που θα ωφελήσουν και το ισοζύγιο συναλλαγών της χώρας.
Με το σκεπτικό αυτό υπάρχουν ποικίλες προσεγγίσεις στο σχεδιασμό τέτοιων ζωνών:
– μπορούν να έχουν γεωγραφικό χαρακτήρα
– μπορούν να αναφέρονται σε οργανωμένες περιοχές – πάρκα
– μπορούν να αφορούν σε ειδικές κατηγορίες δραστηριοτήτων.
Τελωνιακές ζώνες
Στην Ελλάδα υφίσταται νομοθεσία που διέπει τις ελεύθερες ζώνες ως προς τις τα τελωνειακά θέματα (άρθρο 39 του Ν.2960/2001). Αυτή προβλέπει ζώνες όπου τα εμπορεύματα τρίτων χωρών θεωρούνται ότι δεν βρίσκονται στο τελωνειακό έδαφος όσον αφορά στην εισαγωγικών δασμών.
Σύμφωνα με την νομοθεσία αυτή υπάρχουν στην χώρα μας 4 ελεύθερες ζώνες (Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Αστακός), αλλά έχουν μέχρι σήμερα στενά τελωνειακό χαρακτήρα και δεν έχουν διαμορφωθεί σαν πόλος έλξης επενδύσεων.
Η διεθνής πρακτική προβλέπει διάφορες παραλλαγές στις ελεύθερες ζώνες. Η τελωνειακή ελεύθερη ζώνη είναι η πλέον διαδεδομένη πρακτική , εάν λάβουμε υπόψη μας ότι σε μερικές χώρες οι ζώνες αυτές καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις με μεταποιητικές μονάδες εγκατεστημένες σε αυτές, ή ακόμη καλύπτουν βιομηχανικά πάρκα μέχρι και πόλεις ολόκληρες, όπως είναι τα «freeports» στην Κίνα. Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχουν παράλληλα φορολογικά και αδειοδοτικά κίνητρα.
Μια άλλη προσέγγιση όπου το ενδιαφέρον εστιάζεται στην προσέλκυση επενδύσεων σε δραστηριότητες καινοτομίας και τεχνολογίας, είναι οι εξειδικευμένες ζώνες, όπως τεχνολογικά πάρκα, πάρκα logistics, κλπ.
