Πορτογαλία: Ένα βήμα πριν την εξουσία η Αριστερά

Αναταραχή επικρατεί από το πρωί στη πορτογαλική αγορά, τόσο στο χρηματιστήριο όσο και στα ομόλογα, εν αναμονή της κρίσιμης απόφασης που καλείται να πάρει ο πρόεδρος της δημοκρατίας μετά τη χθεσινή πτώση της κεντροδεξιάς κυβέρνησης. Οι επιλογές του, άλλωστε, είναι είτε να δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στην Αριστερά, είτε να αφήσει τη χώρα με υπηρεσιακή κυβέρνηση μέχρι τη διεξαγωγή νέων εκλογών.

Παρά το γεγονός ότι το πρώτο σενάριο φοβίζει τις αγορές, και κυρίως το Βερολίνο, σημερινά δημοσιεύματα φέρουν τον Άνιμπαλ Καβάκο Σίλβα να αναγκάζεται, θέλοντας και μη, να κλίνει προς τη κατεύθυνση αυτή. Και αυτό διότι με βάση τα συνταγματικά κολλήματα που υπάρχουν για την διεξαγωγή νέων εκλογών πριν τα τέλη της ερχόμενης άνοιξης (που έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι μεσολαβεί η αναγκαστική εκλογή νέου προέδρου της δημοκρατίας τον Ιανουάριο), η παράταση της πολιτικής αβεβαιότητας για τόσο μεγάλο διάστημα και η παραμονή στην εξουσία μιας «διακοσμητικής» υπηρεσιακής κυβέρνησης μπορεί να αποδειχτεί μεγαλύτερο ρίσκο για την ευάλωτη ανάκαμψη της οικονομίας.

Βεβαίως, για την ώρα ο πρόεδρος δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά του. Όμως, το βέβαιο ότι είναι δεν υπάρχει λόγος να καθυστερήσει σημαντικά να πάρει την απόφαση του, δεδομένου ότι δεν έχει και πολλές εναλλακτικές επιλογές, με αποτέλεσμα να περιμένουμε εξελίξεις ίσως και μέσα στην ημέρα. Κοινώς την ανάδειξη της πρώτης κυβέρνησης στα σύγχρονα χρονικά της χώρας με τη συμμετοχή και της ριζοσπαστικής Αριστεράς.

Σε κάθε περίπτωση, μετά και τη χθεσινή επιτυχημένη σύμπραξη των τριών κομμάτων της ευρύτερης Αριστεράς για την πτώση της μνημονιακής συντηρητικής κυβέρνησης Κοέλιο, Σοσιαλιστές, Αριστερό Μπλόκο και Κομμουνιστές εμφανίζονται έτοιμοι να πάνε τη συνεργασία τους στο επόμενο βήμα και να σχηματίσουν κυβέρνηση άνετης πλειοψηφίας, όταν με το καλό δοθεί η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Σοσιαλιστή ηγέτη, Αντόνιο Κόστα. Ο δε, Αντόνιο Κόστα θέλοντας να ενισχύσει τη πίεση προς τον Καβάκο Σίλβα έσπευσε να επισημάνει ότι από τη στιγμή που η Βουλή κατέστησε τη θέληση της σαφή, ο πρόεδρος οφείλει να αντιδράσει, ήτοι να ακολουθήσει.

Δεν είναι τυχαίο, πάντως, ότι τόσο ο Αντόνιο Κόστα προσωπικά, όσο και κορυφαία στελέχη του κόμματος έχουν προσπαθήσει τις προηγούμενες ημέρες να αμβλύνουν, ειδικά προς τους ξένους, την αρνητική εντύπωση που μπορεί να δημιουργεί μια τέτοια πρακτική. «Δεν χρειάζεται να έχουμε την ίδια άποψη για το ΝΑΤΟ προκειμένου να βελτιώσουμε τα οικογενειακά εισοδήματα» ήταν μια από τις χαρακτηριστικότερες δηλώσεις του Σοσιαλιστή ηγέτη, φωτογραφίζοντας το κοινό παρανομαστή που έφερε κοντά τους «3», που είναι η στροφή από τη λιτότητα στην ανάπτυξη και η στήριξη των οικονομικά αδυνάτων.

Μάλιστα, πηγαίνοντας ένα βήμα πιο πέρα ο Μάριο Σεντένο, ο επικρατέστερος επόμενος υπουργός Οικονομικών, μιλώντας ακριβώς για το θέμα αυτό στους Financial Times, επεσήμανε ότι μια αριστερή κυβέρνηση δεν σκοπεύει να ρίξει αθρόα χρήμα στην οικονομία, στηρίζοντας την ανάπτυξη εις βάρος των ελλειμμάτων, ούτε να παρεκκλίνει από το βασικό μονοπάτι της δημοσιονομικής προσαρμογής, αλλά θα θελήσει απλά να αλλάξει το ρυθμό με το οποίο θα κινείται στο μονοπάτι αυτό. Ενδεικτικά, το πρώην στέλεχος της κεντρικής τράπεζας, και απόφοιτος του Χάρβαρντ, ανέφερε την αναπροσαρμογή των στόχων από το 4,7% στο 1,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2019 και του χρέους από το 128% στο 112% το ίδιο διάστημα, έναντι 0,2% και 107,6% αντιστοίχως που είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση Κοέλιο με τους δανειστές.

Βεβαίως, μια τέτοια αναπροσαρμογή απαιτεί τη συναίνεση των δανειστών. Όμως ο κ. Σεντένο εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι οι Βρυξέλλες θα είναι δεκτικές, επικαλούμενος και τις διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν σήμερα στην Ευρώπη. «Σήμερα υπάρχει στην Ε.Ε. πολύ μεγαλύτερη αναγνώριση της ανάγκης διαχείρισης του χρέους. Άλλωστε, κανείς δεν μιλούσε ούτε για τη πιθανότητα μιας πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης (από την ΕΚΤ) 18 μήνες πριν» τόνισε χαρακτηριστικά, αφήνοντας να εννοηθεί ότι όπως ο φόβος μιας νέας ύφεσης ανάγκασε το Βερολίνο να αποδεχτεί το QE της EKT, υπάρχουν πλέον περιθώρια και για αλλαγές στη δημοσιονομική στρατηγική. Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι έκτοτε έχει μεσολαβήσει και η επανεκλογή του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και η έντονη συζήτηση για το ελληνικό χρέος, που έχει αλλάξει τα δεδομένα!