Στην… ουρά για ρωσικό φυσικό αέριο

Η υποχώρηση των τιμών του αργού πετρελαίου συμπαρασύρει και τις τιμές στο φυσικό αέριο, δίνοντας την ευκαιρία στους καταναλωτές να χαμογελάσουν.

Γράφει ο Κώστας Ψωμιάδης

Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιοι παραγωγοί που επίσης χαμογελούν, καθώς τους δίνεται η ευκαιρία να ρεφάρουν τις εν δυνάμει απώλειες εσόδων από την αύξηση των εξαγωγών τους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ρωσία, καθώς ο ενεργειακός κολοσσός Gazprom ελέγχεται απευθείας από το Κρεμλίνο και αποτελεί το βασικό εργαλείο για τα έσοδα του κράτους, μέσω των εξαγωγών αερίου.

Το 2014, για πρώτη φορά μετά από αρκετά χρόνια, οι εξαγωγές της Gazprom μειώθηκαν κατά περίπου 8,9%, από τα 487,4 δισ. κυβικά μέτρα στα 443,9 δισ. κυβικά μέτρα, ενώ το προηγούμενο έτος οι εξαγωγές κινήθηκαν ακόμη χαμηλότερα, στα 417,2 δισ. κυβικά μέτρα, με συνολικές απώλειες της τάξης περίπου του 14,5%.

Σε αυτή την τάση συνέβαλαν οι «χαμηλές πτήσεις» της ευρωπαϊκής οικονομίας, που οδήγησαν σε μείωση της κατανάλωσης, κυρίως στις μεγάλες δυνάμεις της περιοχής, ενώ παράλληλα οι συνθήκες αυτές δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για υποχώρηση των διεθνών τιμών.

Ανταγωνισμός

Παρ’ όλα αυτά, όπως εκτιμούν Ρώσοι αναλυτές, η ζήτηση για ρωσικό αέριο δεν υποχώρησε ούτε στο ελάχιστο, ενώ με βάση τις τάσεις του πρώτου τριμήνου του τρέχοντος έτους, όλα δείχνουν ότι οι ρωσικές εξαγωγές θα επανακάμψουν στα επίπεδα των 456,7 δισ. κυβικών μέτρων, σημειώνοντας αύξηση της τάξης περίπου 9,5%.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Rossiyskaya Gazeta, η αύξηση των ρωσικών εξαγωγών «δεν αφήνει τους ανταγωνιστές να σηκώσουν κεφάλι». Επικαλούμενη υψηλόβαθμα στελέχη της Gazprom, η εφημερίδα αναφέρει ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2016 οι εξαγωγές «γαλάζιου καυσίμου» αυξήθηκαν κατά 28,6% και άγγιξαν τα 44,4 δισ. κυβικά μέτρα.

Είναι χαρακτηριστικό, μάλιστα, ότι η αγορά με τη μεγαλύτερη ζήτηση αερίου από τη Ρωσία είναι η βρετανική, ενώ ακολουθούν η Γαλλία και η Αυστρία, οι οποίες αύξησαν κατά 60% τις εισαγωγές, ενώ στις επόμενες θέσεις βρέθηκαν η Ιταλία και η Γερμανία.

Εξάρτηση

Οι εξελίξεις στις αγορές από μόνες τους οδηγούν σε πλήρη αποτυχία τα όποια σχέδια κάνουν στις Βρυξέλλες για τη λεγόμενη «μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης» από το ρωσικό φυσικό αέριο. Παράλληλα, δημιουργούν νέα εμπόδια στις επιδιώξεις συγκεκριμένων (πολιτικών και οικονομικών) κύκλων στο πλαίσιο της έρευνας που βρίσκεται σε εξέλιξη από την Κομισιόν, για τις καταγγελίες περί κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης από τον ρωσικό κολοσσό στην ευρωπαϊκή αγορά.

Δυνατότητες αύξησης

Σύμφωνα, μάλιστα, με τον επικεφαλής του Τμήματος Ανάλυσης του Εθνικού Ινστιτούτου Ενεργειακής Ασφάλειας (NESF) Αλεξάντρ Πάσετσνικ, οι δυνατότητες της Gazprom δεν πιάνουν «ταβάνι» με τις νέες συνθήκες. «Υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες για αύξηση των παραδόσεων, καθώς τα αποθέματα μπορούν να υποστηρίξουν έως 40% περισσότερες, σε σύγκριση με τα σημερινά επίπεδα», αναφέρει ο αναλυτής συνδυάζοντας τη μεταφορική ικανότητα των εν λειτουργία αγωγών, αλλά και τις σχεδιαζόμενες προς κατασκευή υποδομές.

«Η συγκυρία στην ενεργειακή αγορά είναι περίεργη. Το πρώτο τρίμηνο έδειξε ότι υπάρχει ζήτηση για αέριο στη διεθνή αγορά. Η τιμή υποχώρησε και μάλιστα απότομα, αλλά σε αυτό υπάρχουν και θετικά στοιχεία, ένα από τα οποία έχει να κάνει με το ότι το αέριο εκτοπίζει τα στερεά καύσιμα και μετατρέπει σε ασύμφορη την αξιοποίηση του υγροποιημένου αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ», υπογραμμίζει ο Αλ. Πάσετσνικ.

Τοπική παραγωγή

Εδώ και πολλά χρόνια, στην ευρωπαϊκή αγορά μοιράζονται τα μερίδια οι τοπικοί παραγωγοί, η Ρωσία, η Νορβηγία και η Αλγερία.

Με βάση τα στοιχεία του Eurogas, το προηγούμενο έτος στις ευρωπαϊκές χώρες καταναλώθηκαν 438 δισ. κυβικά μέτρα, από τα οποία το 30% προήλθε από την τοπική παραγωγή, περίπου ίδιο ποσοστό αντιστοιχεί σε εξαγωγές της Gazprom και περίπου 25% από τη Νορβηγία.

Περίπου το 14,5% που απομένει καλύπτεται με εισαγωγές από τη Βόρειο Αφρική, το Κατάρ και άλλες χώρες.

Έλλειψη διαδρόμων μεταφοράς

Το LNG, πάντως, δημιούργησε συνθήκες έντονου ανταγωνισμού. «Ωστόσο, οι πιέσεις που δέχεται η Σαουδική Αραβία στην αγορά πετρελαίου την οδήγησαν στο πλευρό της Ρωσίας, η οποία συνεχίζει με επιτυχία να υπερασπίζεται τις δικές της θέσεις» σημειώνει το στέλεχος του NESF, ο οποίος κάνει αναφορά και στην απόφαση των νορβηγικών αρχών να αυξήσουν την παραγωγή στο τεράστιο πεδίο Troll, στη Βόρεια Θάλασσα, κατά 10%, από τις αρχές Οκτωβρίου, κάτι που θα ισχυροποιήσει τις συνθήκες υπό τις οποίες είναι οικονομικά ασύμφορη η προώθηση LNG από τις ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές αγορές, αφαιρώντας ένα «επικίνδυνο ανταγωνιστή», όπως σημειώνει ο επικεφαλής του οίκου Kirilov Group, Ντανίλ Κιρίλοφ, ο οποίος υπογραμμίζει ότι οι εξαγωγές αερίου του Ιράν για την επόμενη 5ετία δεν θα είναι σοβαρός αντίπαλος, λόγω της έλλειψης υπαρχόντων διαδρόμων μεταφοράς.

Η αύξηση των εξαγωγών δίνει τη δυνατότητα στην Gazprom να διατηρήσει τις τιμές σε τέτοιο επίπεδο, που να αφήνει εκτός αγοράς το αμερικανικό αέριο…

Πάντως, ακόμη και Ρώσοι αναλυτές αμφισβητούν την ετοιμότητα του ρωσικού κολοσσού να έχει επεξεργαστεί ένα συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο, αντίστοιχο με εκείνο της Σαουδικής Αραβίας στον τομέα του πετρελαίου, ενώ η διακύμανση των τιμών στον «μαύρο χρυσό» μπορεί να συμπαρασύρει και το φυσικό αέριο. Σύμφωνα με εκτίμηση του Αλ. Πάσετσνικ, από τα 180 δολάρια ανά χίλια κυβικά που πουλάει σήμερα στους πελάτες της η Gazprom, υπάρχει η πιθανότητα να αυξηθεί στα 200 δολάρια, καθώς οι τελικές τιμές συνδέονται απευθείας με τις διεθνείς τιμές του αργού.

Πάντως, όλοι οι αναλυτές συμφωνούν πως ο ρωσικός κολοσσός δεν έχει εκπονήσει σχέδια για αύξηση των μεριδίων του στην ευρωπαϊκή αγορά, που σήμερα κυμαίνονται μεταξύ 25% και 30%. «Αυτό είναι βολικό για το μονοπώλιό μας, αλλά και δεν φοβίζει τους ευρωπαίους γραφειοκράτες. Εκτός αυτού, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε για την ανατολική κατεύθυνση (Κίνα) και για την εσωτερική αγορά, η προοπτική της οποίας ακόμη δεν έχει εξαντλήσει τα όριά της» σύμφωνα με τον Αλ. Πάσετσνικ.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Finance & Markets Voice