Αχρείαστος να ‘ναι

Από το τέλος του Eurogroup τη Δευτέρα και μετά, ο ένας μετά τον άλλον, βουλευτές και υπουργοί της κυβέρνησης, αλλά πρώτος και καλύτερος ο ίδιος ο πρωθυπουργός, μας διαβεβαιώνουν ότι ο περιβόητος “κόφτης” δεν θα μας χρειαστεί ποτέ.

Και προφανώς όλοι και όλες ευχόμαστε, αχρείαστος να ‘ναι. Θα είναι, όμως; Και εδώ δεν τίθεται θέμα προθέσεων, ούτε είναι ζήτημα αναξιοπιστίας της κυβέρνησης όπως το βάζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά καθαρά ζήτημα αποτελεσματικότητας.

Εδώ και έξι χρόνια κανένα πρόγραμμα – βλ. Μνημόνιο – δεν έχει πετύχει στην Ελλάδα. Είναι, λοιπόν, θέμα λάθους εφαρμογής ή είναι λάθος η ίδια η συνταγή; Ανάλογα με την απάντηση που θα δώσει ο καθένας, μπορεί ανάλογα να κρατήσει μεγάλο ή μικρό καλάθι για το τι μέλλει γενέσθαι. Δηλαδή, θα μπορέσει η τωρινή κυβέρνηση να εφαρμόσει με μεγαλύτερη επιτυχία την συμφωνία με τους δανειστές ή θα συνεχιστεί ο φαύλος κύκλος.

Η γράφουσα θα επιλέξει να κρατήσει μικρό καλάθι. Και ας πάρουμε για παράδειγμα ένα θέμα που μας απασχόλησε πρόσφατα: την ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Έχει ειπωθεί πολλάκις, από επίσημα και ανεπίσημα χείλη ότι το ασφαλιστικό σήμερα δεν είναι βιώσιμο. Αμφίβολο, όμως, παραμένει το αν το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης θα καταστεί βιώσιμο και μετά τις τελευταίες αλλαγές. Άλλωστε, η ίδια η οικονομική μελέτη του υπουργείου Εργασίας αναφέρει ότι οι μεταρρυθμίσεις αντί να μειώσουν το έλλειμμα στα ταμεία κύριας ασφάλισης μέχρι το 2019, θα το αυξήσουν.

Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στην οικονομική μελέτη, το έλλειμμα των Ταμείων από τα 16,320 δισ. ευρώ που βρίσκονταν το 2015 θα φτάσει τα 16,726 δισ. ευρώ το 2019, με μία αύξηση της τάξης των 219 εκατ. ευρώ). Αντίθετα, σύμφωνα πάντα με το ίδιο το υπουργείο, χωρίς την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, το έλλειμμα θα ανερχόταν στα 17,762 δισ. ευρώ το 2019 , δηλαδή με μία αύξηση κατά 1,442 δισ. ευρώ. Άρα, ουσιαστικά, θα γλιτώσει μία διεύρυνση της τάξεως των 1,223 δισ. ευρώ.

Και όλα αυτά ενώ, σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, τα μέτρα που αφορούν αποκλειστικά στα Ταμεία ανέρχονται σε 1,2-1,3 δισ. ευρώ την περίοδο 2016-19. Συγκεκριμένα, 850 εκατ. ευρώ θα εξοικονομηθούν από παρεμβάσεις στις κύριες συντάξεις και τα υπόλοιπα 350-450 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από το «χαράτσι» του 20% στο εισόδημα των επαγγελματιών και των αγροτών.

Καταλυτικό ρόλο στη βιωσιμότητα ή μη του Ασφαλιστικού θα παίξουν δύο παράγοντες. Ο πρώτος έχει να κάνει με την ανεργία που αυτή την στιγμή διαμορφώνεται – επίσημα – περίπου στο 25%. αν το ποσοστό αυτό δεν μειωθεί αισθητά μέσα στα επόμενα χρόνια, τότε καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί από μόνη της να διασφαλίσει την συνέχιση της κοινωνικής ασφάλισης. Ο δεύτερος παράγοντας αφορά τη μαύρη εργασία, όπου και πάλι τα ποσοστό κυμαίνονται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Μάλιστα, υπάρχει η εκτίμηση ότι μετά και τις τελευταίες ρυθμίσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες (που αφορά και όσους απασχολούνται με “μπλοκάκι και πρόκειται για κεκαλυμμένη εξαρτημένη εργασία), το φαινόμενο αυτό θα επεκταθεί περεταίρω.

Η αξιολόγηση μπορεί, λοιπόν, από μέρα σε μέρα να κλείσει, ωστόσο το κεφάλαιο “Η Ελλάδα σε κρίση” θα παραμείνει ακόμα ανοιχτό…