Κλίνατε επ’ αριστερά στην Αυστρία – βαθιά ανάσα από την Ευρώπη

Τεράστια ανακούφιση προκάλεσε στην Ευρώπη, και όχι μόνο, η είδηση της ήττας του ακροδεξιού Νόρμπερτ Χέφερ στη χθεσινή προεδρική κάλπη στην Αυστρία. Όμως, η νίκη του ανεξάρτητου, στηριζόμενους από τους Πράσινους, Αλεξάντερ βαν ντερ Μπέλεν δεν έχει μόνο σημαντική συμβολική σημασία, αλλά και ουσιαστική, αν λάβουμε υπόψη τις προοδευτικές απόψεις του σε στρατηγικά κοινωνικά ζητήματα.

Κοινώς, η Ευρώπη δεν γλύτωσε απλά από την ανάδειξη του πρώτου ακροδεξιού ηγέτη στο ύπατο αξίωμα κράτους μέλους της. Κάτι που θα την έφερνε σε δύσκολη θέση τόσο ιδεολογικά όσο και πρακτικά, ωθώντας την ήδη συντηρητική Αυστρία σε επικίνδυνα υπερσυντηρητικά μονοπάτια, επηρεάζοντας τα δεδομένα στα ευρωπαϊκά φόρουμ. Αλλά πήγε και στο αντίθετο πολιτικό άκρο, αν λάβουμε υπόψη το πολιτικό και ιδεολογικό προφίλ του 72χρονου βαν ντερ Μπέλεν.

Πραγματικά, ο Πράσινος βαν ντερ Μπέλεν τάχθηκε εξαρχής υπέρ μιας φιλοευρωπαϊκής Αυστρίας, κάτι που επεσήμανε επισταμένως και στην πρώτη νικητήρια δήλωση του, μαζί με την πρόθεση του να προασπιστεί «τις αξίες της ισότητας, της ελευθερίας και της αλληλεγγύης». Σημαντικές λέξεις, και ακόμη πιο σημαντικές αξίες, που η ταλαιπωρημένη οικογένεια των «28» έχει ζωτική ανάγκη, σε ένα διάστημα που το ευρωπαϊκό οικοδόμημα δοκιμάζεται σκληρά.  

Πέρα από καθαρόαιμος ευρωπαϊστής και οπαδός της περαιτέρω ενοποιήσης, ο νέος πρόεδρος έχει επίσης σαφώς προοδευτικές ιδέες σε σημαντικά κοινωνικά ζητήματα, με πρώτο και κυριότερο το Προσφυγικό, όπως άλλωστε θα περίμενε κανείς από ένα παιδί μεταναστών (ο πατέρας του ήταν ολλανδός και η μητέρα του από την Εσθονία).

Βέβαια, δεν μιλάει για διάπλατες συνοριακές πόρτες, όμως έχει σαφώς μετριοπαθή άποψη για τον τρόπο υποδοχής και ενσωμάτωσης των προσφύγων, τόσο στην Αυστρία όσο και στην Ε.Ε. ευρύτερα, ζητώντας σεβασμό της αρχής του ασύλου, ταχύτερες διαδικασίες νομιμοποίησης των ξένων, και παροχή ουσιαστικής βοήθειας από το κράτος για την καλύτερη ενσωμάτωση τους στην κοινωνία και την αγορά εργασίας. Και σε ένα διάστημα που πολλές γειτονικές χώρες θέλουν να… κλείσουν ερμητικά τις πόρτες τους, μια προοδευτική φωνή από την Αυστρία θα είναι μια ευπρόσδεκτη αλλαγή.

Πάντως, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος έχει εθιμοτυπικό ρόλο στο αυστριακό κράτος. Η ουσιαστική διακυβέρνηση της χώρας είναι στα χέρια του εκάστοτε Καγκελάριου. Όμως, επειδή εκλέγεται απευθείας από το λαό, τόσο ο ρόλος του, όσο και οι απόψεις του τυγχάνουν ευρύτερου σεβασμού και δεν είναι εύκολο να αγνοηθούν πλήρως από την εκάστοτε κυβέρνηση. Ειδικά αν έχει μόλις λάβει μια φρέσκια λαϊκή εντολή, και με ένα καθαρό εκλογικό αποτέλεσμα, όπως ο βαν ντερ Μπέλεν.   

Έτερο ιστορικό στοιχείο της κούρσας, στο οποίο πρέπει να σταθούμε, είναι ότι ο Αλεξάντερ βαν ντερ Μπέλεν είναι ο πρώτος πρόεδρος στην μεταπολεμική ιστορία της Αυστρίας που δεν προέρχεται από κανένα από τα δύο παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, το Σοσιαλδημοκρατικό και το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα.