Σε έξαρση η λαθρεμπορία και η νοθεία καυσίμων – Αυστηρότερες ποινές εξετάζει η κυβέρνηση

Σε έξαρση βρίσκεται η λαθρεμπορία και η νοθεία καυσίμων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, τα υψηλά επίπεδα κέρδους των λαθρέμπορων και των νοθευτών, η αδυναμία ελέγχου του κρατικού μηχανισμού και η παρεμπόδιση της ελευθερίας μέσω των συμβάσεων με τις εταιρίες εμπορίας, οδηγούν στην αυξανόμενη δράση των κυκλωμάτων λαθρεμπορίας.

Το λαθρεμπόριο και η νοθεία καυσίμων αποτελούν τα τελευταία χρόνια σημαντικό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας. Αφενός την πλήττουν οικονομικά (μέσω της φοροδιαφυγής και της νόθευσης του ανταγωνισμού) αφετέρου περιβαλλοντικά (μέσω της επιβάρυνσης από ρύπους, κλπ).

Ο ανταγωνισμός στη λιανική πώληση των καυσίμων

Στην Ελλάδα υπάρχουν 4 διυλιστήρια, τρία της εταιρίας Ελληνικά Πετρέλαια σε Θεσσαλονίκη, Ελευσίνα και Ασπρόπυργο, και ένα του ομίλου Μότορ Όιλ στην Κόρινθο, 12 εταιρίες εμπορίας που ανήκουν στον Σύνδεσμο Εμπορίας.

Πετρελαιοειδών με τζίρο 13.531 εκατ. ευρώ και μικτά κέρδη 489 εκατ. ευρώ, 1.909 βυτιοφόρα από τα οποία τα 384 ανήκουν στις εταιρίες εμπορίας και τα 1.525 σε ανεξάρτητους επιτηδευματίες και 6.192 πρατήρια υγρών καυσίμων (σύμφωνα με στοιχεία των ΣΕΕΠΕ – ΙΟΒΕ).

Οπως διαπιστώνουμε, ο αριθμός των πρατηρίων στην ελληνική αγορά και η αναλογία πρατηρίων ανά κάτοικο είναι από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη. Έτσι αντιστοιχούν περίπου 6 πρατήρια ανά 10.000 κατοίκους την ίδια στιγμή που στην Γερμανία αντιστοιχούν 2 πρατήρια ανά 10.000 κατοίκους. Ακόμα και αν αφαιρεθούν τα νησιά, όπου η αναλογία πρατηρίων ανά κάτοικο είναι ακόμα μεγαλύτερη, και πάλι η αναλογία παραμένει στα 5 πρατήρια ανά 10.000 κατοίκους.

Στη γεωγραφική κατανομή των πρατηρίων το 20% των πρατηρίων βρίσκεται στην Αθήνα και πραγματοποιούν το 50% του πανελλαδικού τζίρου.

Αιτίες νοθείας – λαθρεμπορίου

Η ανάλυση της δομής της ελληνικής αγοράς καυσίμου αποδεικνύει και τις αιτίες για την ύπαρξη νοθείας και λαθρεμπορίου. Ο κατακερματισμός των λιανοπωλητών που εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ τους τη στιγμή που το περιθώριο κέρδους τους είναι ελάχιστο, τους αναγκάζει είτε να κλείσουν (τάση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια), είτε να ενταχθούν στο κύκλωμα της νοθείας – λαθρεμπορίας.

Οι ετεροβαρείς συμβάσεις με εταιρίες εμπορίας αναγκάζουν αρκετούς από αυτούς να αποδεσμεύονται και να κάνουν τα πρατήρια τους Ανεξάρτητα Πρατήρια (Α.Π.), όπου αγοράζοντας καύσιμο από διάφορες πηγές/ χονδροπωλητές, και με κριτήριο την χαμηλότερη τιμή μεταπωλούν αρκετές φορές λαθραίο καύσιμο εν αγνοία τους.

Το πρόβλημα μετατοπίζεται στη διακίνηση

Η μέχρι τώρα κλειστή αγορά των βυτιοφόρων είχε δημιουργήσει ένα καθεστώς προνομίων στους ιδιοκτήτες τους. Η τιμή μιας άδειας μέχρι το σχετικό άνοιγμα της αγοράς το 2011, είχε φτάσει και τις 500.000 ευρώ. Παράλληλα, η έλλειψη ελέγχων και η απουσία ηλεκτρονικής καταγραφής των διακινούμενων ποσοτήτων. αλλά και των δρομολογίων των βυτιοφόρων έδωσαν την αφορμή σε επιτήδειους να εισχωρήσουν στον κλάδο και να καρπώνονται υπερκέρδη από την παράνομη δραστηριότητα τους.

Άλλωστε με την παράνομη εισαγωγή καυσίμου στην αγορά και με τις φορολογικές επιβαρύνσεις του 60,4% που δεν αποδίδονται και τελικά αποκομίζει ο λαθρέμπορος τα κέρδη είναι τεράστια.

Αυστηρότερες ποινές

Τα υπουργεία Οικονομίας και Οικονομικών, προκειμένου να περιορίσουν το φαινόμενο, εξετάζουν την αυστηροποίηση των διοικητικών κυρώσεων που θα επιβάλλονται στους παραβάτες.

Μετά την ψήφιση από τη Βουλή, προ ημερών, του νέου σχεδίου νόμου, το υπουργείο Οικονομικών τονίζει, ότι ενισχύεται η συμβατική ελευθερία των μερών, προστατεύεται το αδύναμο μέρος της συμβατικής σχέσης (ο μεταφορέας) και διατηρείται το υφιστάμενο επίπεδο παρακολούθησης της διαδρομής των καυσίμων.

Επιπλέον, αυξάνεται η ευελιξία για μεταφορείς και εταιρίες χονδρικής εμπορίας. «Οι προηγούμενες κυβερνήσεις ταύτιζαν τη λειτουργία των εποπτικών μηχανισμών του κράτους με αυξημένο διοικητικό βάρος για την υγιή επιχειρηματικότητα. Η διάταξη που κατέθεσε η κυβέρνηση, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για να δοθεί τέλος σε αυτή τη στρέβλωση» αναφέρει το υπουργείο.