Ιράν: Μεταρρυθμιστές εναντίον αγιατολάδων στις κρίσιμες προεδρικές εκλογές

Μία χώρα, δύο κόσμοι, συγκρούονται στη σημερινή κρίσιμη προεδρική κάλπη στο Ιράν. Η δε, επιρροή του αποτελέσματος σαφώς ξεπερνά τα γεωγραφικά όρια της χώρας, αν λάβουμε υπόψη το ρόλο της Τεχεράνης στο ευαίσθητο παζλ της Μέσης Ανατολής, αλλά και τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στην Ουάσιγκτον με την άνοδο του σκληροπυρηνικού Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία.

Τα προγνωστικά και οι άτυπες δημοσκοπήσεις φαίνεται να ευνοούν την επανεκλογή του μετριοπαθή Χασάν Ροχανί, του ηγέτη που είχε την τόλμη να συγκρουστεί με το θεοκρατικό κατεστημένο και να υπογράψει με τη Δύση τη συμβιβαστική συμφωνία για τα πυρηνικά, που έθεσε τις βάσεις για την άρση των κυρώσεων και την επιστροφή της χώρας στη διεθνή νομιμότητα. Όμως, οι καλά γνωρίζοντες θεωρούν ότι η αναμέτρηση θα είναι πολύ πιο οριακή, με τον ιερωμένο, πρώην δικαστή, Εμπραχίμ Ραϊσί, να μην αντιπροσωπεύει μόνο τα πιο συντηρητικά στρώματα της κοινωνίας, αλλά να δηλώνει υπερασπιστής των φτωχών, υποσχόμενος σημαντική αύξηση των παροχών για τους μη έχοντες.  

Πραγματικά, τα οικονομικά δεδομένα της χώρας είναι αυτά που βρίσκονται σε πρώτο πλάνο και κυριαρχούν στην προεκλογική εκστρατεία. Και αυτό διότι η ειρηνευτική συμφωνία δεν έχει αποφέρει ακόμη στην πραγματική οικονομία και την καθημερινότητα των πολιτών τα οφέλη που ήλπιζαν οι μετριοπαθείς και μεταρρυθμιστές.

Οι ρυθμοί ανάπτυξης έχουν, πράγματι, βελτιωθεί αισθητά, φτάνοντας στο 6,6% πέρυσι, καθώς η σταδιακή άρση των διεθνών κυρώσεων και η αύξηση των πετρελαϊκών εξαγωγών έφερε βελτίωση των εσόδων. Επίσης, ο πληθωρισμός που βρισκόταν περίπου στο 40% κατέβηκε στο 9,5%. Όμως, η ανεργία, αντί να μειωθεί, αυξήθηκε και μάλιστα στα νεανικά κοινά αγγίζει το 26%, ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό σε μια χώρα όπου το 40% του πληθυσμού είναι ηλικίας κάτω των 25 ετών. Παράλληλα, το κατά κεφαλήν εισόδημα παραμένει αμετάβλητο, σε χαμηλά επίπεδα και τα ποσοστά φτώχειας δεν έχουν περιοριστεί.

Η αργή αυτή βελτίωση έχει απογοητεύσει τον απλό κόσμο και δη, την μεσαία τάξη που αποτέλεσε το όχημα για την άνοδο του Ροχανί στην εξουσία και τη σύγκρουση που ρίσκαρε με τους συντηρητικούς. Και αυτό επέτρεψε αντιστοίχως στους… αγιατολάδες να προσπαθήσουν να αποδομήσουν το έργο του και τα όσα έχει καταφέρει.

Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι του Ροχανί υποστηρίζουν ότι υπάρχει ακόμη πολύ έργο που πρέπει να γίνει, με την ιρανική οικονομία να έχει ξεκινήσει την προσπάθεια για την ανάκαμψη της από το… ναδίρ που είχε φτάσει με τις σκοταδιστικές πρακτικές του πρώην προέδρου, Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ. Οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να συνεχιστούν, τα έργα ανοικοδόμησης των υποδομών να κλιμακωθούν, ενώ βέβαια εκκρεμεί η πλήρης άρση των κυρώσεων, δεδομένου ότι οι Ευρωπαίοι το έχουν πράξει, αλλά όχι οι Αμερικανοί. Ωστόσο το τελευταίο φαντάζει σαφώς πιο δύσκολο επί Ντόναλντ Τραμπ, γεγονός που επίσης λειτουργεί προς όφελος των συντηρητικών, υπό τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη, Αλί Χαμενεϊ, ο  οποίος δεν είχε μεν αποκηρύξει τη συμφωνία, αλλά είχε καταγγείλει την υποχώρηση της Τεχεράνης έναντι της Δύσης.  

Την ίδια γραμμή ακολουθεί και ο 56χρονος Ραϊσί, ο οποίος δεν αμφισβητεί τη συμφωνία για τα πυρηνικά, κατηγορεί, όμως, την κυβέρνηση Ροχανί ότι έκανε υπερβολικές υποχωρήσεις, χωρίς παράλληλα να αποκομίσει τα προσδοκώμενα οφέλη, ειδικά από την πλευρά των «μισητών» Αμερικανών.

Αυτό που τελικά θα κρίνει πολλά, αναμένεται να είναι το ποσοστό προσέλευσης του κόσμου στις κάλπες, ειδικά μεταξύ των κοινωνικών κατηγοριών που δείχνουν προτίμηση σε έναν από τους δύο βασικούς μονομάχους. Για τον ίδιο λόγο ο Ροχανί επέλεξε τις τελευταίες ημέρες να δώσει ιδιαίτερη έμφαση τόσο στην ανάγκη διατήρησης και προστασίας του ανοίγματος που επιχειρεί το Ιράν προς τον έξω κόσμο, όσο και στην μείωση των διακρίσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών, που φαίνεται ότι είναι και ένα από τα… μελανά σημεία του συντηρητικού αντιπάλου του.