Η συνωμοσία των πέντε αδελφών

22.000 οχήματα τύπου Cayenne και Macan ανακοίνωσε ότι θα ανακαλέσει χθες η Porsche, στα πλαίσια του γνωστού σκανδάλου για το παράνομο λογισμικό ελέγχου των εκπομπών καυσαερίων τους. Αλλα 3 εκατομμύρια είχε αναγκαστεί να ανακοινώσει ότι θα ανακαλέσει, πριν λίγες μέρες και η Mercedes-Benz, επιβεβαιώνοντας ότι και η Daimler είχε βάλει το χέρι μέσα στο βάζο με το παράνομο μέλι.

Τα νούμερα είναι εντυπωσιακά κυρίως επειδή συνεχίζουν να αυξάνονται με αμείωτο ρυθμό αφότου ξέσπασε το σκάνδαλο, επιβεβαιώνοντας ότι δεν έχουμε φτάσει ακόμη στον πάτο του βαρελιού. Όμως, ακόμη μεγαλύτερη σημασία έχουν τα συμπεράσματα που αντλεί κανείς για τον τρόπο λειτουργίας ενός από τους ισχυρότερους βιομηχανικούς κλάδους στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης.

Προσπαθώντας να ερευνήσουν την υπόθεση οι αρμόδιες αρχές σε Βρυξέλλες και Βερολίνο έχουν «σκοντάψει» σε συγκλονιστικές πληροφορίες και αποκαλυπτικούς διαλόγους ανάμεσα στα διοικητικά στελέχη των μεγάλων γερμανικών αδελφών που φωτίζουν μια πραγματικότητα πολύ διαφορετική από ότι θα περιμέναμε. Μια πραγματικότητα στην οποία η Volkswagen, η Daimler, η BMW, η Audi και η Porsche συνεργάζονταν περισσότερο και πιο στενά από ότι νομίζαμε, ξεπερνώντας τον μεταξύ τους ανταγωνισμό προκειμένου όλες μαζί να ωφεληθούν και να εξυπηρετηθούν οικονομικά.        

Στην ίδια την υπόθεση του dieselgate, δεν χωρά πλέον περιθώριο αμφιβολίας ότι το παράτυπο λογισμικό «περνούσε» από χέρι σε χέρι, όχι μέσω βιομηχανικής κατασκοπίας (θα ήταν περιττά έξοδα, άλλωστε), αλλά απλής συνεργασίας. Στα πλαίσια του άτυπου καρτέλ των «5», τα ντιζελοκίνητα οχήματα όλων δεν τηρούσαν τα κριτήρια που θα έπρεπε, ξεγελούσαν τους ελέγχους με το παράνομο τσιπάκι και όλες το ήξεραν και ήταν… ευχαριστημένες.

Καλώς ή κακώς, όμως, η συνεργασία τους αυτή δεν ήταν στοχευμένη μόνο στο πεδίο αυτό. Για παράδειγμα, ένα από τα ρεπορτάζ του έγκριτου Spiegel, που έχει αφιερώσει σελίδες αναλύσεων στο ξεγύμνωμα του καρτέλ των αυτοκινητοβιομηχανιών, περιέγραψε πως οι πέντε αδελφές κάθησαν γύρω από το τραπέζι και με συνοπτικές διαδικασίες συμφώνησαν –για την αποφυγή ανταγωνιστικών τριβών- να καθορίσουν κοινό όριο στην ταχύτητα(!) με την οποία μπορεί ένας οδηγός να ανοίξει την οροφή σε ένα αυτοκίνητο convertible. Ομολογώ ότι το θέμα δεν με είχε απασχολήσει ποτέ, διότι δεν είχα ποτέ αυτοκίνητο με ανοιχτή οροφή. Ωστόσο, με ενδιαφέρον έμαθα ότι οι πέντε γερμανικές εταιρίες είχαν… δώσει τα χέρια ότι σε όλα τα οχήματα τους, τύπου convertible, η οροφή δεν θα μπορούσε να ανοίξει με ταχύτητα που θα ξεπερνούσε τα 50 χλμ την ώρα.

Το ζήτημα μπορεί φαινομενικά να φαντάζει ήσσονος σημασίας, ειδικά σε σύγκριση με την από κοινού παραποίηση των εκπομπών αερίων στα ντίζελ, όμως είναι χαρακτηριστική του προβλήματος. Με λίγα λόγια, οι «5» τα είχαν βρει μεταξύ τους, μια χαρά, και μας δούλευαν, εμάς τους καταναλωτές, κανονικά. Διότι ο λόγος ύπαρξης του ανταγωνισμού σε μια οικονομία ελεύθερης αγοράς, δεν είναι μόνο να ανταγωνίζονται μεταξύ τους οι επιχειρήσεις για την μεγιστοποίηση των εσόδων τους, είναι και για τον καταναλωτή να λαμβάνει την καλύτερη τιμή και το καλύτερο προϊόν, που προκύπτει ακριβώς από τον επιχειρηματικό ανταγωνισμό. Αν οι «5» είχαν συμφωνήσει να ευθυγραμμίζονται για δεκάδες μικρά ή και μεγαλύτερα ζητήματα, που είχαν να κάνουν με τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις επιδόσεις των οχημάτων τους, για τι είδους ανταγωνισμό μιλάμε; Και ποιο ήταν το όφελος (αν υπήρχε, βέβαια) για τον καταναλωτή;  Ρητορικά τα ερωτήματα…

Και μην αρχίσω, βέβαια, να μιλάω για τις πολιτικές ευθύνες. Αλλο τεράστιο και πονεμένο ζήτημα. Τι γνώριζαν οι γερμανικές αρχές, πότε το έμαθαν κι αν υπήρχε προσπάθεια παρέμβασης και συγκάλυψης προκειμένου να προστευτεί η γερμανική βιομηχανία και η φήμη της διεθνώς.

Για την ώρα οι έρευνες, ακόμη και από την πλευρά της Κομισιόν, επικεντρώνονται κυρίως στο επιχειρηματικό κομμάτι. Όμως, δεδομένου ότι οι φάκελοι που έχουν κατασχεθεί, από όλες τις εταιρίες, περιέχουν πλήθος πληροφοριών, επιστολές και emails, ουδείς δεν είναι βέβαιος τι… λαυράκια μπορεί να φέρουν στην επιφάνεια, ειδικά αφού περάσουν και οι γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Αν, βέβαια, έρθουν ποτέ στην επιφάνεια…

Παρόλ’αυτά, είναι εξαιρετικά δύσκολο να πιστέψουμε ότι όλα αυτά γίνονταν κάτω από την μύτη των… πανάξιων(!) γερμανικών αρχών, χωρίς αυτές να έχουν πάρει είδηση τίποτε, μα απολύτως τίποτε και έπεσαν από τα… σύννεφα, όταν οι «φίλοι» αμερικανοί αποφάσισαν να τους ξεμπροστιάσιουν.