Μήπως μας δουλεύουν για την «καθαρή» έξοδο;

Οι Ευρωπαίοι δανειστές (βλ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Eurogroup) μας στρώνουν… κόκκινο χαλί για «καθαρή» έξοδο από τα μνημόνια, τον Αύγουστο του 2018.

Λένε ότι η Ελλάδα μπορεί: μπορεί να συγκεντρώσει, όπως έχει συμφωνηθεί, ένα αποθεματικό της τάξεως των 18-20 δισ. ευρώ από εκδόσεις ομολόγων και δόσεις του δανείου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και να πορευθεί αυτοδύναμα στην αγορά ομολόγων, δηλαδή χωρίς το «μπαστουνάκι» μιας προληπτικής πιστωτικής γραμμής, που θα συνοδευόταν και από κάποιες πρόσθετες υποχρεώσεις σε επίπεδο οικονομικής πολιτικής.

Προϋπόθεση για να εφαρμοσθεί αυτή η συμφωνία είναι να καταφέρει να αντλήσει με ανεκτό κόστος η Ελλάδα τουλάχιστον το μισό αποθεματικό (cashbuffer) με τρεις εκδόσεις ομολόγων, που έχουν ήδη προγραμματισθεί.

Και το σχέδιο φαίνεται ότι εφαρμόζεται, παρά τις γκρίνιες του Ντράγκι και του Στουρνάρα: η Ελλάδα βγήκε στην αγορά, παρότι δεν ήταν και η καλύτερη συγκυρία, και κατάφερε να αντλήσει τα πρώτα 3 δισ. ευρώ, με απόδοση διάθεσης 3,5% για τα 7ετή ομόλογα που διέθεσε.

Όλα καλά, λοιπόν; Όχι εντελώς: γιατί, μετά την έκδοση αυτή, ολόκληρη η καμπύλη αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων πέραν της διετίας (διάρκειες 5-25 ετών) σηκώθηκε επικίνδυνα. Τα ίδια τα 7ετή ομόλογα «νέας εσοδείας» έφθασαν σε απόδοση 4% και τα 10ετή έχουν «κολλήσει» γύρω από το 4,4%, ενώ στις αρχές του Φεβρουαρίου και πριν την έξοδο στην αγορά είχαν πέσει κάτω από το 3,7%.

Στο μεταξύ, οι διεθνείς συνθήκες συνεχώς επιδεινώνονται. Το αμερικανικό 10ετές ομόλογο πλησιάζει σε απόδοση το 3%, ενώ η Fed προαναγγέλλει, δια στόματος του νέου προέδρου της, Τζερόμ Πάουλ, πιο «σφικτή» νομισματική πολιτική για το 2018 από αυτή που περίμεναν οι επενδυτές (αντί για τρεις, τέσσερις αυξήσεις επιτοκίων, που θα φέρουν το βασικό επιτόκιο του δολαρίου στο 2,25%-2,50% πριν το τέλος του έτους).

Στην ενδιάμεση έκθεση της, η Κομισιόν είχε προειδοποιήσει, πρόσφατα, ότι μια πτώση στα χρηματιστήρια ή μια αύξηση των επιτοκίων παγκοσμίως μπορεί να εκθέσει σε κινδύνους τα πιο «ευπαθή» κράτη, δηλαδή αυτά που έχουν μεγάλο χρέος (αρκετά καθαρή «φωτογραφία» της Ελλάδας…).

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι απλό: μπορεί η Ελλάδα, μια χώρα με πιστοληπτική αξιολόγηση που θα παραμείνει για αρκετό καιρό στην κατηγορία “junk” («σκουπίδια»), να ολοκληρώσει επιτυχώς άλλες δύο μεγάλες εκδόσεις ομολόγων μέσα στους επόμενους πέντε μήνες, αντλώντας 6 δισ. ευρώ με χαμηλό κόστος (ένα μέτρο σύγκρισης είναι το κόστος δανεισμού από το ΔΝΤ, που είναι σήμερα 3,5%: δανεισμός από την αγορά με υψηλότερο κόστος από αυτό… δεν επιτρέπεται).

Η αγορά ομολόγων, με τη διατήρηση των πολύ υψηλών αποδόσεων, μας λέει -προς το παρόν, τουλάχιστον- ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει. Πολύ περισσότερο, όταν οι επενδυτές δεν βλέπουν στον ορίζοντα κάποια σημαντικά «δώρα», όπως θα ήταν η συμμετοχή της χώρας στο QE, ώστε να αγοράζει η ΕΚΤ ελληνικά ομόλογα, ή μια ουσιαστική και χωρίς περίπλοκους όρους ελάφρυνση του χρέους.

Γιατί, λοιπόν, οι Ευρωπαίοι δανειστές δεν λένε καθαρά στην κυβέρνηση ότι το σχέδιο της «καθαρής» εξόδου δεν μπορεί να περπατήσει και θα πρέπει να συζητηθεί μια προληπτική πιστωτική γραμμή; Γιατί μόνο ο Μάριο Ντράγκι θέτει ως τώρα αυτό το θέμα, ενώ οι πολιτικοί των Βρυξελλών αφήνουν την κυβέρνηση να πορεύεται με τη βεβαιότητα ότι θα εφαρμοσθεί το σχέδιο της «καθαρής» εξόδου;

Μήπως σε αυτή την περίπτωση παίζεται ένα πολιτικό παιχνίδι; Μήπως μας δουλεύουν, αφήνοντας την κυβέρνηση να φθάσει μόνη της σε αδιέξοδο, όταν διαπιστώσει πόσο δύσκολα είναι τα νερά των αγορών, για να καταλήξει να ζητήσει μόνη της την προληπτική γραμμή; Μήπως όλα αυτά γίνονται για να αποφευχθεί μια νέα πολιτική κρίση, που θα μπορούσε να ξεσπάσει αν ασκούνταν ανοικτά πιέσεις για προληπτική γραμμή και η κυβέρνηση στρεφόταν κατά των δανειστών, για να τους κατηγορήσει ότι προσπαθούν να διαιωνίσουν τα μνημόνια;

Προφανώς, η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα θα δοθεί με το πέρασμα του (λίγου) χρόνου, που απομένει μέχρι τη λήξη του προγράμματος, τον Αύγουστο. Προς το παρόν, το μόνο που βλέπουν όλοι οι εξωτερικοί παρατηρητές (και ίσως εξ αυτού του λόγου έχουν περιορισθεί οι τοποθετήσεις επενδυτών σε μετοχές και ομόλογα) είναι ότι το σχέδιο «καθαρής» εξόδου… μπάζει νερά.