Το επικίνδυνο παιχνίδι του Ερντογάν

Για τον Ταγίπ Ερντογάν η υπόθεση των 8 τούρκων αξιωματικών που ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα είναι κάτι περισσότερο από θέμα γοήτρου. Είναι βαθύ πολιτικό τραύμα για το δικό του ηγεμονικό προφίλ και για την Τουρκία του νέο-οθωμανικού αναθεωρητισμού που επιχειρεί να χτίσει. Και από αυτό το τραύμα εκπορεύεται – «κατά το ήμισυ τουλάχιστον», όπως λέει χαρακτηριστικά διπλωματική πηγή – η, προφανής πλέον, απόφασή του να στήσει σκηνικό πολιτικής ομηρίας με τους δύο έλληνες στρατιωτικούς που συνελήφθησαν στον Εβρο. Ζήτημα ανταλλαγής με τους «8» δεν τίθεται μεν, ούτε νομικά, ούτε πολιτικά, τίθεται όμως ζήτημα ιδιότυπων αντιποίνων και διπλωματικής πίεσης με «ενέχυρο» τους συλληφθέντες.

Το έτερο ήμισυ της εμπλοκής, κατά τις ίδιες πηγές, εκπορεύεται από την πλήρη ανάπτυξη της στρατηγικής της έντασης και των πολλαπλών, παράλληλων μετώπων –μιας στρατηγικής, που αφήνει ήδη το αποτύπωμά της από το Αφρίν της Συρίας έως την κυπριακή ΑΟΖ και τα Ιμια.

Ως πολιτικό αποτέλεσμα, η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με δύο σοβαρές εθνικές προκλήσεις: Η πρώτη είναι η προοπτική μιας μακρά νομικής και διπλωματικής περιπέτειας με την κράτηση των δύο στρατιωτικών στις φυλακές υψίστης ασφαλείας της Αδριανούπολης. Η δεύτερη είναι η ψύχραιμη, αλλά και αποφασιστική διαχείριση, της αυξανόμενης τουρκικής νευρικότητας που ουδείς μπορεί αυτή τη στιγμή να προδικάσει έως που θα φθάσει.

Η «απειλή» της κατασκοπείας

Στο πρώτο μέτωπο, στην κυβέρνηση προετοιμάζονται ήδη για ένα μακρύ διπλωματικό θρίλερ. Η πιθανότητα διεύρυνσης του κατηγορητηρίου κατά των δύο στρατιωτικών, ακόμη και με το αδίκημα της κατασκοπείας, δεν μπορεί να αποκλειστεί – πόσο μάλλον μετά την απόφαση των τουρκικών αρχών να ελέγξουν ενδελεχώς τα κινητά τηλέφωνα των συλληφθέντων. Για τον λόγο αυτό, σύμφωνα με τις πληροφορίες, βρίσκεται ήδη στην Αγκυρα και έλληνας τεχνικός εμπειρογνώμονας ο οποίος θα μετάσχει στην έρευνα των κινητών προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα επιχειρηθεί οποιαδήποτε αλλοίωση δεδομένων και χαρακτηριστικών. Στην ίδια κατεύθυνση, βρίσκεται σε εξέλιξη και έντονο διπλωματικό παρασκήνιο για τον ορισμό μεταφράστριας από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών που θα παρίσταται σε όλες τις διαδικασίες.

Πέραν τούτων, συνεχίζεται και η επιχείρηση σταδιακής «διεθνοποίησης» της υπόθεσης – μια επιχείρηση, στην οποία εντάσσεται πλέον συνολικά η κλιμακούμενη όξυνση από την πλευρά της Τουρκίας. Μέχρι στιγμής, τα μηνύματα από την Ευρώπη, το ΝΑΤΟ και την Ουάσιγκτον προς την Τουρκία κρίνονται ικανοποιητικά μεν, απέχουν όμως από το να θεωρηθούν «δυναμικές παρεμβάσεις», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει κυβερνητική πηγή. Μια τέτοια «δυναμική παρέμβαση» θα μπορούσε ίσως να είναι η αναβολή της τριμερούς συνόδου (ΕΕ – Τουρκίας – Βουλγαρίας) στην Βάρνα στις 26 του μήνα. Παρά τις σχετικές ευρωπαϊκές προειδοποιήσεις ωστόσο, πρόκειται για μια προοπτική που μέχρι στιγμής δείχνει μάλλον αδύναμη, με διπλωματικούς κύκλους να κάνουν λόγο για «αμφισημία» και «διστακτικότητα» των Βρυξελλών και του Βερολίνου απέναντι στον Ερντογάν – μια διστακτικότητα, που δεν θεωρείται άσχετη με την διαχείριση του προσφυγικού.

Η αμφισημία της Ουάσιγκτον

Ανάλογη αμφισημία διαπιστώνεται και στην προσέγγιση της Ουάσιγκτον. Ο πρεσβευτής Τζέφρι Πάιατ συναντήθηκε χθες και ενημερώθηκε από τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ ναύαρχο Αποστολάκη, ενώ οι πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν και απ’ ευθείας ανοιχτοί δίαυλοι με το Στέητ Ντηπάρτμεντ. Όμως, η συνολική έως τώρα στάση των Ηνωμένων Πολιτειών βασίζεται πλήρως στην γραμμή των ίσων αποστάσεων απέναντι σε Αθήνα και Αγκυρα. Είναι μια στάση που, όπως λέει κυβερνητικό στέλεχος με γνώση του παρασκηνίου, επιβεβαιώνει ότι η Ουάσιγκτον, παρά το βαθύ χάσμα στο συριακό, δεν θα τραβήξει στα άκρα το σχοινί με τον Ερντογάν. Διότι, πολύ απλά, «δεν θέλει, και δεν προτίθεται, να χαρίσει την Τουρκία στην Ρωσία του Πούτιν…».