Πρόσθετο «πακέτο» φοροελαφρύνσεων και κοινωνικών παροχών ύψους 7,67 δισ. ευρώ την περίοδο 2019-2022

Επιπλέον φοροελαφρύνσεις συνολικού ύψους 5,67 δισ. ευρώ και επιπλέον κοινωνικές παροχές 2 δισ. ευρώ υπόσχεται να προωθήσει η κυβέρνηση την τετραετία 2019-2022 με το νέο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, το οποίο κατέθεσε στη Βουλή με το πολυνομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα της 4ης αξιολόγησης.

Από την άλλη πλευρά όμως το νέο ΜΠΔΣ προβλέπει για την περίοδο 2019-2020 την εφαρμογή ήδη ψηφισμένων επαχθών δημοσιονομικών μέτρων σωρευτικής απόδοσης 18,4 δισ. ευρώ, αλλά και ήδη ψηφισμένων δημοσιονομικών «αντιμέτρων» σωρευτικής δαπάνης 14 δισ. ευρώ!

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην σχετική επεξηγηματική έκθεση, με το νέο ΜΠΔΣ «προβλέπονται δημοσιονομικά πλεονάσματα Γενικής Κυβέρνησης καθ’ όλη την περίοδο 2018-2022, όπως άλλωστε συνέβη και τα έτη 2016 και 2017».

Σε ό,τι αφορά τους στόχους των πρωτογενών πλεονασμάτων, αυτοί προβλέπεται ότι θα επιτευχθούν, ενώ παράλληλα, από το έτος 2019 και μετά, εκτιμάται ότι θα υπάρξει επιπλέον δημοσιονομικός χώρος (σ.σ. υπό μορφή υπερπλεονάσματος πέραν του 3,5%). Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, η κυβέρνηση προτίθεται να αξιοποιήσει τον δημοσιονομικό αυτό χώρο, ώστε, σε κάθε περίπτωση, «το πρωτογενές αποτέλεσμα της περιόδου 2019-2022 να μην υπερβεί το 3,5% του ΑΕΠ».

Σύμφωνα με τα όσα διευκρινίζονται περαιτέρω, «ο δημοσιονομικός χώρος θα χρησιμοποιηθεί για την υιοθέτηση μόνιμων μειώσεων φόρων, που θα συμβάλλουν στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, καθώς και στοχευμένης ενίσχυσης των πρωτογενών δαπανών, με στόχο τη διατηρήσιμη μείωση της ανεργίας, την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας και την επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο».

Ειδικότερα:

 

1. Το έτος 2019, δημοσιονομικός χώρος 700 εκατ. ευρώ θα διατεθεί αποκλειστικά σε παρεμβάσεις μείωσης των φορολογικών βαρών.
2. Το 2020, θα υπάρξει συνολικός δημοσιονομικός χώρος (πρωτογενές πλεόνασμα πέραν του 3,5% του ΑΕΠ) 1,28 δισ. ευρώ. Το επιπλέον αυτό ποσό θα διατεθεί κατά 1,135 δισ. ευρώ για φοροελαφρύνσεις και κατά 145 εκατ. ευρώ για κοινωνικές παροχές.
3. Το 2021, εκτιμάται ότι ο δημοσιονομικός χώρος (το πέραν του 3,5% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα) θα διαμορφωθεί στα 2,105 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 1,547 δισ. ευρώ θα διατεθούν για φοροελαφρύνσεις και τα υπόλοιπα 558 εκατ. ευρώ θα καλύψουν δαπάνες για κοινωνικές παροχές.
4. Το 2022, ο δημοσιονομικός χώρος προβλέπεται να φθάσει στα 3,582 δις. ευρώ, εκ των οποίων 2,286 δισ. ευρώ θα διατεθούν για φοροελαφρύνσεις και 1,296 δις. ευρώ θα καλύψουν δαπάνες για κοινωνικές παροχές.

Αξιοποίηση Δημοσιονομικού Χώρου

Συνολικά, την περίοδο 2019-2022 προβλέπονται φοροελαφρύνσεις και κοινωνικές παροχές συνολικού ύψους 7,668 δισ. ευρώ (5,669 δισ. ευρώ για φορολογικές ελαφρύνσεις και 1,999 δισ. ευρώ για κοινωνικές παροχές).

Πέραν του πρόσθετου πακέτου φοροελαφρύνσεων και κοινωνικών παροχών, το νέο ΜΠΔΣ προβλέπει για την περίοδο 2018-2022:

α) Δημοσιονομικές παρεμβάσεις για σωρευτική εξοικονόμηση ποσού συνολικού ύψους 18,481 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 6,036 δισ. ευρώ θα προκύψουν από σωρευτική αύξηση των εσόδων και τα 12,445 δισ. ευρώ από σωρευτικές περικοπές δαπανών!

Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται:

1) Η μείωση των κύριων συντάξεων από την 1η-1-2019.

2) Η περικοπή της «προσωπικής διαφοράς» στις επικουρικές συντάξεις, η οποία θα φθάσει έως και το 18% του ύψους της καταβαλλόμενης σύνταξης, από την 1η-1-2019.

3) Η μη τιμαριθμική αναπροσαρμογή των κύριων συντάξεων, την περίοδο 2019-2021.

4) Η αλλαγή της βάσης υπολογισμού των εισφορών στους ελεύθερους επαγγελματίες, με συμπερίληψη των ετήσιων καταβλητέων ασφαλιστικών εισφορών στο φορολογητέο εισόδημα.

5) Η μείωση κατά 650 ευρώ της έκπτωσης φόρου εισοδήματος των 1.900-2.100 ευρώ, που δικαιούνται οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι κατ’επάγγελμα αγρότες. Το μέτρο αυτό, το οποίο ισοδυναμεί με μείωση αφορολογήτου ορίου εισοδήματος, θα ισχύσει από την 1η-1-2020.

β) «Εξισορροπητικές παρεμβάσεις», δηλαδή «αντίμετρα» φορολογικών ελαφρύνσεων και κοινωνικών παροχών συνολικού σωρευτικού δημοσιονομικού κόστους 14,023 δισ. ευρώ για την περίοδο 2019-2020, που θα χρηματοδοτηθούν από το «πακέτο» των δημοσιονομικών παρεμβάσεων αύξησης των εσόδων και μείωσης των δαπανών, το οποίο περιγράψαμε παραπάνω.

Στις παρεμβάσεις αυτές περιλαμβάνονται τα ήδη ψηφισθέντα «αντίμετρα» του ν. 4472/2017,  που προβλέπουν τα εξής:

Από την 1η-1-2019:

1) Χορήγηση επιδόματος στέγασης σε 600.000 νοικοκυριά με χαμηλά ετήσια εισοδήματα, που διαμένουν σε μισθωμένες κατοικίες ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας. Το επίδομα θα χορηγείται με βάση εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια και θα κοστίζει 600 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στον κρατικό προϋπολογισμό.

2) Εφαρμογή του προγράμματος «Βρεφονηπιακή Φροντίδα», το οποίο θα έχει ως αντικείμενο την επιδότηση της ίδρυσης, της εξεύρεσης και διαμόρφωσης εγκαταστάσεων και της προμήθειας εξοπλισμού νέων μονάδων βρεφικών, παιδικών ή βρεφονηπιακών σταθμών ή της επέκτασης και εκσυγχρονισμού των υφιστάμενων μονάδων από δημοτικές επιχειρήσεις, διαδημοτικές επιχειρήσεις, ενώσεις δημοτικών επιχειρήσεων και φορείς κοινωνικής οικονομίας (ΚΟΙΣΠΕ-Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης και ΚΟΙΝΣΕΠ-Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις) συνολικής δυναμικότητας έως και  45.000 θέσεων.

Για τις δαπάνες του προγράμματος, καθώς και για την επιδότηση της φιλοξενίας και φροντίδας στις παραπάνω μονάδες βρεφικών, παιδικών ή βρεφονηπιακών σταθμών θα διατίθενται κάθε χρόνο πιστώσεις ύψους έως και 150 εκατομμυρίων ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό.

3) Εφαρμογή του προγράμματος «Σχολικά Γεύματα» στην υποχρεωτική δημόσια Εκπαίδευση. Το πρόγραμμα έχει ως αντικείμενο την εξυπηρέτηση αναγκών σίτισης μαθητών σχολικών μονάδων της υποχρεωτικής δημόσιας εκπαίδευσης με την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων. Προβλέπει ειδικότερα την δωρεάν παροχή σχολικών γευμάτων σε μαθητές φτωχών νοικοκυριών, κατόπιν επιλογής γεωγραφικών περιοχών με κριτήρια τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Η ετήσια δαπάνη του κρατικού προϋπολογισμού για την υλοποίηση των δράσεων του προγράμματος αυτού έχει εκτιμηθεί στα 190 εκατομμύρια ευρώ.

4) Αύξηση του Ενιαίου Επιδόματος Στήριξης Τέκνων. Η επιπλέον δαπάνη που θα επιβαρύνει κάθε χρόνο τον κρατικό προϋπολογισμό ανέρχεται σε 260 εκατ. ευρώ.

5) Εφαρμογή προγραμμάτων εργασίας για στοχευμένες ομάδες ανέργων εγγεγραμμένων στα μητρώα του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.). Τα προγράμματα αυτά θα έχουν ως αντικείμενο μία ή περισσότερες από τις κατωτέρω δράσεις: α) Προγράμματα εύρεσης εργασίας, συμβουλευτικής και καθοδήγησης.

β) Επέκταση του προγράμματος «Εγγύηση για τη νεολαία» με έμφαση στους νέους που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης.
γ) Προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας μέσω κατάρτισης και πρακτικής άσκησης, με έμφαση στον ιδιωτικό τομέα, τα οποία θα συνοδεύονται από την απαραίτητη πιστοποίηση των αποκτούμενων δεξιοτήτων.
δ) Προγράμματα κοινωφελούς εργασίας με έμφαση στην αναβάθμιση δεξιοτήτων, προσανατολισμένα στην επανένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, στοχεύοντας ιδίως τους δικαιούχους του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (Κ.Ε.Α.).
Για την υλοποίηση των παραπάνω προγραμμάτων ο Ο.Α.Ε.Δ. θα επιδοτείται κάθε χρόνο από τον κρατικό προϋπολογισμό με επιπλέον 260 εκατ. ευρώ.

 6) Διάθεση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων συνολικού ποσού έως και 300 εκατομμυρίων ευρώ κατ’ έτος, με ισόποσο επιπρόσθετο όριο στο εθνικό σκέλος του Π.Δ.Ε., για τη χρηματοδότηση δράσεων των καθεστώτων ενισχύσεων του ν. 4399/2016, έργων υποδομής στον τομέα της αγροτικής παραγωγής και έργων ενεργειακής εξοικονόμησης και αναβάθμισης στον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και της βιομηχανίας.

 7) Απαλλαγή από τη συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη ή τη σημαντική μείωση της συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη για τα άτομα που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Για τα πρόσωπα με φορολογητέο εισόδημα έως και 1.200 ευρώ που δικαιούνται αποζημίωση της φαρμακευτικής τους δαπάνης από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και στα οποία δεν εφαρμόζονται άλλες διατάξεις περί μηδενικής συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη, θα καθοριστεί, με βάση εισοδηματικά κριτήρια, πλήρης απαλλαγή ή έκπτωση στο ποσοστό συμμετοχής τους στις δαπάνες φαρμακευτικής περίθαλψης

Η εφαρμογή του μέτρου αυτού συνεπάγεται επιπλέον δαπάνη έως και 240 εκατ. ευρώ το χρόνο για τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ.. Η δαπάνη αυτή θα καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

8) Μείωση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος των κερδών των ανωνύμων εταιριών, των εταιριών περιορισμένης ευθύνης, των ομορρύθμων και ετερορρύθμων εταιριών, καθώς και των λοιπών νομικών προσώπων και οντοτήτων από το 29% στο 26%. Η μείωση θα ισχύσει για τις χρήσεις των ετών 2019 και επομένων.

 Από την 1η-1-2020:

 9) Μείωση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) κατά 10% έως 30% υπό προϋποθέσεις. Σε κάθε περίπτωση φυσικού προσώπου κατά την οποία το συνολικό ποσό του οφειλόμενου ΕΝ.Φ.Ι.Α. δεν υπερβαίνει τα 700 ευρώ θα χορηγείται έκπτωση, η οποία δεν θα μπορεί να υπερβεί τα 70 ευρώ σε ποσό και το 30% σε ποσοστό. Ειδικά για τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, τα οποία δικαιούνται ήδη έκπτωση 50% στον ΕΝ.Φ.Ι.Α., η έκπτωση αυτή θα χορηγείται επιπλέον εφόσον το συνολικό ποσό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. δεν υπερβαίνει τα 1.400 ευρώ.

10) Μείωση, από το 22% στο 20%, του ελάχιστου συντελεστή φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, ο οποίος εφαρμόζεται σε ετήσια εισοδήματα μέχρι 20.000 ευρώ. Η μείωση αυτή, ειδικά για τους φορολογούμενους που είναι μισθωτοί, συνταξιούχοι και κατ’ επάγγελμα αγρότες, θα μετριάσει κάπως τις αρνητικές συνέπειες από την περικοπή των αφορολογήτων ορίων εισοδήματος, η οποία θα τεθεί σε ισχύ από την 1η-1-2020. Συγκεκριμένα, η εφαρμογή ελάχιστου συντελεστή φόρου εισοδήματος μειωμένου από 22% σε 20% θα έχει ως συνέπεια τα αφορολόγητα όρια εισοδήματος, από τα σημερινά επίπεδα των 8.636-9.545 ευρώ να μειωθούν τελικά στα επίπεδα των 6.250-7.250 ευρώ, αντί στα επίπεδα των 5.682-6.591 ευρώ, που θα έπεφταν αν ο ελάχιστος συντελεστής παρέμενε στο 22%. Η ετήσια αύξηση φόρου από τη μείωση των αφορολογήτων θα φθάνει μέχρι τα 450 ευρώ, αντί μέχρι τα 650 ευρώ που θα ανερχόταν αν ο ελάχιστος συντελεστής φόρου παρέμενε στο 22%.

11) Κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για ετήσια εισοδήματα από 12.000 έως 30.000 ευρώ και σημαντική μείωσή της για εισοδήματα από 30.000,01 έως 65.000 ευρώ. Συγκεκριμένα, η κλίμακα της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, από την 1η-1-2020 θα διαμορφωθεί ως εξής:

– συντελεστής 0% για ετήσιο συνολικό καθαρό εισόδημα μέχρι 30.000 ευρώ,

– συντελεστής 2% (αντί 6,5%), για το τμήμα του ετησίου συνολικού καθαρού εισοδήματος από τα 30.000,01 έως τα 40.000 ευρώ,

– συντελεστής 5% (αντί 7,5%), για το τμήμα του ετησίου συνολικού καθαρού εισοδήματος από τα 40.000,01 έως τα 65.000 ευρώ,

– συντελεστής 9% (όπως και τώρα), για το τμήμα του ετησίου συνολικού καθαρού εισοδήματος από τα 65.000,01 έως τα 220.000 ευρώ,

– συντελεστής 10% (όπως και τώρα), για το τμήμα του ετησίου συνολικού καθαρού εισοδήματος πάνω από τα 220.000 ευρώ.