Yπερπλεόνασμα 1,2 – 1,3 δισ. ευρώ “βλέπει” για φέτος το Δημοσιονομικό Συμβούλιο

Πρωτογενές πλεόνασμα Γενικής Κυβέρνησης σχεδόν ίδιο με τα περυσινά επίπεδα, δηλαδή κοντά στο 4,2% του ΑΕΠ, σύμφωνα με το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής, προβλέπει για φέτος το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στην τριμηνιαία έκθεσή του. Μια τέτοια εξέλιξη, αν επιβεβαιωθεί, θα σημάνει υπέρβαση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ κατά 0,7% του ΑΕΠ, δηλαδή κατά 1,2-1,3 δισ. ευρώ!

Σύμφωνα, ειδικότερα, με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση, ο Κρατικός Προϋπολογισμός παρουσίασε θετική εικόνα το πρώτο επτάµηνο του 2018, µε τα έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισµού (προ επιστροφών και άνευ αποκρατικοποιήσεων) να υπερβαίνουν ελαφρά τους στόχους. Η αύξηση των φορολογικών εσόδων το 2018 προήλθε από βελτίωση των εισπράξεων από έµµεσους φόρους (κατά 630 εκατ. ευρώ). Αντίθετα οι εισπράξεις άµεσων φόρων κατέγραψαν µείωση κατά 329 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της µείωσης των εσόδων από τον φόρο εισοδήµατος νοµικών προσώπων. Η µείωση αυτή ωστόσο αποδίδεται στην παράταση που δόθηκε στην προθεσµία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων των Νομικών Προσώπων και δεν προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Σηµειώνεται ότι σχεδόν όλες οι κατηγορίες εσόδων κινούνται εντός στόχων ΜΠ∆Σ 2019-2022.

Από την πλευρά τους, οι πρωτογενείς δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού ευθυγραµµίστηκαν σχεδόν πλήρως µε τον στόχο, γεγονός που αποτελεί µιαν ένδειξη ότι η επιφυλακτικότητα που χαρακτήριζε τη δηµοσιονοµική διαχείριση το 2017 έχει περιοριστεί. Την ίδια περίοδο (Ιανουάριος-Ιούλιος 2018) ο προϋπολογισµός ΓΚ, εµφάνισε ταµειακό πρωτογενές πλεόνασµα ύψους 2.810 εκατ. ευρώ, έναντι πρωτογενούς πλεονάσµατος ύψους 4.140 εκατ. ευρώ, την αντίστοιχη περίοδο του 2017.

Η συγκράτηση αυτή οφείλεται στην αύξηση των πρωτογενών δαπανών της ΓΚ (+ 1,4 δισ. ευρώ), η οποία υπερσκέλισε την αντίστοιχη αύξηση των εσόδων της ΓΚ (+73 εκατ. ευρώ). Οι αυξηµένες πρωτογενείς δαπάνες (οι οποίες ωστόσο «κινούνται» εντός στόχων), εντοπίζονται κυρίως σε αυξηµένες καταβολές για το Κοινωνικό Εισόδηµα Αλληλεγγύης, για οικογενειακά επιδόµατα και για «αποδιδόµενους πόρους» (κατά βάση καταβολή ποσών στους δήµους, µέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων-ΚΑΠ). Στο σκέλος των εσόδων της ΓΚ, αύξηση παρουσίασαν οι δυο κυριότερες κατηγορίες, τα φορολογικά έσοδα (κατά 658 εκατ. ευρώ) και οι ασφαλιστικές εισφορές (κατά 312 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις περιορίστηκαν στα 60 εκατ. ευρώ (το µεγαλύτερο µέρος από τα περσινά έσοδα αποκρατικοποιήσεων αφορούσε το αντίτιµο µέρους της σύµβασης παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδροµίων).

Συνολικά, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, τα δηµοσιονοµικά αποτελέσµατα επταµήνου προµηνύουν επίτευξη του δηµοσιονοµικού στόχου για το 2018. Ο µετριασµός των ταµειακών αποτελεσµάτων σε σχέση µε το αντίστοιχο επτάµηνο του 2017 οφείλεται στο σκέλος των δαπανών. Στον βαθµό που συνδέεται κυρίως µε την αύξηση των δαπανών λόγω επίσπευσης πληρωµών για τη µείωση του αποθέµατος των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων δεν προκαλεί σοβαρή ανησυχία.

Με βάση αυτό το σενάριο, το ταµειακό πρωτογενές πλεόνασµα θα εµφανιστεί µειωµένο σε σχέση µε το 2017, ωστόσο το αποτέλεσµα κατά ESA 2010 (και κατ’ επέκταση βάσει ΣΧ∆) µπορεί να προσεγγίσει τα περσινά επίπεδα, ώστε να επιτευχθεί αλλά και να ξεπεραστεί ο στόχος του 3,5% για το 2018.

Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο

Στην έκθεση καταγράφεται, εξάλλου, υψηλό πενταετίας για τις εισπράξεις έναντι ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ιδιωτών προς το δημόσιο κυρίως λόγω της επιβολής κατασχέσεων αλλά και της υπαγωγής πολλών οφειλών σε ρυθμίσεις. Καταγράφεται επίσης και χαμηλό πενταετίας στη δημιουργία νέων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς το δημόσιο, με ευνοϊκές επιπτώσεις στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.

Ειδικότερα, στο μέτωπο των εισπράξεων των απαιτήσεων του Δημοσίου από τους φορολογούμενους, η σύγκριση των στοιχείων επταμήνου δείχνει ρεκόρ εισπράξεων έναντι ληξιπρόθεσμων οφειλών, φτάνοντας τα 3,199 δισ. ευρώ έναντι 2,743 δισ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα και 1,964 δισ. ευρώ το 2015.

Στο ίδιο διάστημα, ο ρυθμός δημιουργίας νέων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ιδιωτών (κυρίως απλήρωτοι φόροι) εμφανίζει πτωτικές τάσεις, με αποτέλεσμα τα «φρέσκα» ληξιπρόθεσμα του επταμήνου Ιανουαρίου-Ιουλίου να ανέρχονται σε 5,569 δισ. ευρώ έναντι 7,483 δισ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα και 6,728 δισ. ευρώ το 2015. Η συνεχής υστέρηση των εισπράξεων όμως σε σχέση με τη δημιουργία νέων απαιτήσεων οδηγεί τα συνολικά ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο σε τροχιά αύξησης.

Τα «φέσια» του Δημοσίου

Σύμφωνα εξάλλου με την έκθεση, τον Ιούλιο του 2018, οι ληξιπρόθεσµες υποχρεώσεις της Γενικής Κυβέρνησης (συµπεριλαµβανοµένων των εκκρεµών επιστροφών φόρων) ανήλθαν σε 2.724 εκατ. ευρώ, με µικρή αύξηση 261 εκατ. ευρώ (περίπου 10%) σε σχέση µε τον προηγούµενο µήνα, η οποία αποδίδεται αποκλειστικά στο ύψος των εκκρεµών επιστροφών φόρων, καθότι τα ληξιπρόθεσµα υπόλοιπα των φορέων της ΓΚ παρουσιάζουν περαιτέρω µείωση (1.934 έναντι 2.018 εκατ. ευρώ τον µήνα Ιούνιο).

Σε ετήσια βάση, το σύνολο των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων καταγράφει σηµαντική µείωση κατά 50%, περίπου η οποία επικουρήθηκε σηµαντικά από την απορρόφηση των κεφαλαίων που εκταµιεύθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισµό Σταθερότητας (ESM), αποκλειστικά για την αποπληρωµή των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων της ΓΚ.