Έσση: Ένα δουκάτο που μπορεί να… ξηλώσει καρέκλες

Η σταθερότητα και η σχετική προβλεψιμότητα ήταν ανέκαθεν τα στοιχεία που χαρακτήριζαν το γερμανικό πολιτικό σκηνικό. Οι εκλογές στη Βαυαρία άλλαξαν τους πολιτικούς κανόνες όχι μόνο σε τοπικό, αλλά σε εθνικό επίπεδο, πυροδοτώντας ένα τσουνάμι, το οποίο αργά, αλλά απειλητικά κινείται προς την κατεύθυνση της ίδιας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και του θώκου της καγκελαρίου. Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με ορισμένα σενάρια, η Άνγκελα Μέρκελ μπορεί καν να μην βγάλει, πολιτικά, τη χρονιά.

Κάλπη-ορόσημο

Ορόσημο για τις εξελίξεις θεωρείται, πλέον, η επικείμενη τοπική κάλπη στην Έσση, στις 28 Οκτωβρίου, από την έκβαση της οποίας θα κριθούν πολλά. Για τον λόγο αυτό, εξάλλου, παρά την κριτική και αυτοκριτική που ασκείται για το αποτέλεσμα της Βαυαρίας και από τους τρεις κυβερνητικούς εταίρους, Χριστιανοδημοκράτες (CDU), Χριστιανοκοινωνιστές (CSU) και Σοσιαλδημοκράτες (SPD), όλοι τους, ουσιαστικά, τηρούν στάση αναμονής, προκειμένου να δουν τι θα γίνει στη Φρανκφούρτη.

Άλλωστε, αν η βαυαρική κάλπη αφορούσε, κυρίως, το CSU και μόλις εξ αντανακλάσεως την κυβέρνηση Μέρκελ συλλογικά, στην Έσση το διακύβευμα έχει να κάνει με το ίδιο το CDU. Μιλάμε, άλλωστε, για ένα από τα κρατίδια-προπύργια των Χριστιανοδημοκρατών, εδώ και δεκαετίες, που σήμερα κυβερνάται από μία κυβέρνηση συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών και Πρασίνων.

Προμηνύεται… βουτιά

Στις προηγούμενες εκλογές, η δύναμη του CDU στην Έσση κινήθηκε στο 39%, παρουσιάζοντας και μικρή αύξηση. Αυτήν τη φορά, οι δημοσκοπήσεις προμηνύουν θεαματική «βουτιά» του κόμματος κατά περίπου δέκα (!) ποσοστιαίες μονάδες, για πρώτη φορά, δε, κάτω από το ψυχολογικό όριο του 30%. Πτωτικά κινούνται και οι έτεροι… συστημικοί Σοσιαλδημοκράτες.

Τριπλό το… κακό

Με λίγα λόγια, μία ήττα (στη Βαυαρία) μπορεί να θεωρηθεί τυχαία ή συγκυριακή (των προβλημάτων του CSU), αλλά δύο ήττες είναι σύμπτωμα ενός συστημικού πολιτικού σκηνικού που νοσεί.

Τα άκρα ανεβαίνουν, τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά, ενώ το παραδοσιακό κέντρο εξανεμίζεται. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι η κυβέρνηση του Βερολίνου, που χρειάστηκε σχεδόν έξι μήνες για να σχηματιστεί με τα… χίλια ζόρια, απαρτίζεται από τρία κόμματα που έχουν, και τα τρία, απολέσει σε μεγάλο βαθμό την εμπιστοσύνη του κοινού. Η ίδια, δε, η καγκελάριος, μετά από 13 χρόνια παντοδυναμίας, βλέπει την απήχηση και την υστεροφημία της να ξεθωριάζει.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Πως, αν τα πράγματα στην Έσση στραβώσουν κι άλλο, προμηνύονται εξελίξεις, καταρχάς σε επίπεδο κομμάτων, αλλά ενδεχομένως και σε επίπεδο κυβέρνησης.

Του πριονίζουν την καρέκλα

Στους Χριστιανοκοινωνιστές, αν και ο Χορστ Ζεεχόφερ αρνήθηκε να αναλάβει, σε πρώτη φάση, τις ευθύνες του για το ιστορικό φιάσκο της περασμένης Κυριακής, η συζήτηση για εκλογή νέου αρχηγού έχει ανοίξει για τα καλά στο παρασκήνιο.

Μάλιστα, ο διάδοχος είναι… έτοιμος στο πρόσωπο του φιλόδοξου νυν τοπικού πρωθυπουργού, Μάρκους Σόντερ, που θα ήθελε να έχει τον απόλυτο έλεγχο του κόμματος, ενώ θα προσπαθεί να κυβερνήσει υπό την πρώτη κυβέρνηση συνασπισμού στη Βαυαρία (πιθανότατα, σύμφωνα με τα τελευταία σενάρια, με τους ανεξάρτητους Ελεύθερους Ψηφοφόρους, που έλαβαν 11,8% των ψήφων).

Τους γύρισαν την πλάτη

Σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση βρίσκεται, ωστόσο, και η Αντρέα Νάλες, η μόλις έξι μηνών επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών. Η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του SPD δεν υπήρξε ποτέ μία ιδιαίτερα εμπνευσμένη επιλογή, τουλάχιστον στα μάτια του κοινού και, μάλλον, μετρά, πλέον, ημέρες στην αρχηγία.

Βεβαίως, το πρόβλημα του κόμματος δεν έχει να κάνει με τον αρχηγό. Είναι βαθιά ιδεολογικό, με τους ψηφοφόρους του να του έχουν γυρίσει την πλάτη, θεωρώντας ότι έχει προδώσει τις παραδοσιακές κεντροαριστερές του αξίες, ειδικά μετά και την εκ νέου στήριξη μιας κυβέρνησης με τη Δεξιά. Αυτό φάνηκε καθαρά στη Βαυαρία, όπου οι Πράσινοι εκτοξεύθηκαν στη δεύτερη θέση, «μαζεύοντας» το μεγαλύτερο μέρος των προοδευτικών ψηφοφόρων, με αποτέλεσμα το SPD να υποχωρήσει κάτω και από το 10%!

Kαμπανάκια

Όσον αφορά την ίδια την Άνγκελα Μέρκελ, έχει αρκετά δικά της προβλήματα, πριν (συν)υπολογίσει αυτά των εταίρων της. Σε δύο μήνες, στο συνέδριο του CDU στο Αμβούργο, «παίζεται» η δική της θέση. Μέχρι πρόσφατα θεωρείτο σίγουρο ότι θα διεκδικήσει την παραμονή της στην αρχηγία, ελπίζοντας να ολοκληρώσει την θητεία της ως καγκελάριος, αλλά και κομματική αρχηγός, ώστε να επηρεάσει και την επιλογή του διαδόχου της.

Ένα νέο φιάσκο, όμως, στην Έσση θα φουντώσει την κομματική αμφισβήτηση, αυξάνοντας την πιθανότητα να πιεστεί να παραδώσει τα σκήπτρα. Μην ξεχνάμε το προειδοποιητικό… καμπανάκι του περασμένου μήνα, όταν απέτυχε να εκλέξει τον «δικό της», Φόλκερ Κάουντερ, στην ηγεσία της κοινοβουλευτικής ομάδας, σε μία ευθεία ανταρσία των βουλευτών του CDU προς το πρόσωπο της.

Ερωτήματα

Αν οι άνωθεν αλλαγές δρομολογηθούν, θα μπορέσει να αντέξει ο κυβερνητικός συνασπισμός; Θα θελήσουν οι νέοι αρχηγοί να τον κρατήσουν; Και αν ναι, με ποιες αλλαγές σε επίπεδο προσώπων (άραγε και στην Καγκελαρία;) και πολιτικής;

Δύσκολα ερωτήματα, δύσκολες απαντήσεις, τόσο για την ίδια τη Γερμανία όσο, προφανώς, για την Ευρώπη συνολικά.