Ιχθυοκαλλιέργεια: Αυξάνεται η συμβολή της στην ελληνική οικονομία

Η υδατοκαλλιέργεια και κυρίως η ιχθυοκαλλιέργεια αποτελούν έναν από τους πιο σημαντικούς κλάδους του πρωτογενούς τομέα ζωικής παραγωγής που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια λόγω της αυξανόμενης συμβολής της στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή της χώρας.

Πρόκειται, εξάλλου, για κλάδο που έχει γνωρίσει μέσα στις τέσσερις δεκαετίες, μεγάλη εξέλιξη, ήδη από τη δεκαετία του 1980, οπότε μόλις το 2% της εγχώριας προσφοράς αλιευτικών προϊόντων προερχόταν από την υδατοκαλλιέργεια (2.000 τόνοι) και το υπόλοιπο 98% από την συλλεκτική αλιεία (105.651 τόνοι).

Η αναλογία, ωστόσο, αυτή άρχισε να μεταβάλλεται με τα χρόνια και σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) για το 2017 και στην εκπνοή της οικονομικής κρίσης, εκτιμάται πως το 62% της εγχώριας παραγωγής αλιευτικών προϊόντων προήλθε από την υδατοκαλλιέργεια και το υπόλοιπο 38% από τη συλλεκτική αλιεία.

Το πρόσφατο δελτίο του Συνδέσμου Ελλήνων Ιχθυοκαλλιεργειών επισημαίνει μάλιστα ότι 2018 ήταν μια χρονιά με βαρύνουσα σημασία για τον κλάδο, καθώς επιβεβαιώθηκε αφενός η έντονη εξωστρέφειά του και η θετική του συνεισφορά στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας και αφετέρου το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον για αυτόν.

Η… χαρά του μικρομεσαίου

Σε μια προσπάθεια χαρτογράφησης του κλάδου, σε επιχειρηματικό επίπεδο σήμερα δραστηριοποιούνται 63 επιχειρήσεις με 320 μονάδες σε όλη την Ελλάδα.

Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για οικογενειακές, μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ υπάρχουν και μεγαλύτεροι όμιλοι με καθετοποιημένες εταιρίες που εκτός από την εκτροφή ψαριών, παράγουν γόνο, τροφές και πάγιο εξοπλισμό.

Εξαγωγές

Την ίδια στιγμή, σε θετικό φόντο έγιναν οι εξαγωγές ψαριών την περασμένη χρονιά, με τον κλάδο να επιβεβαιώνει και την χρονιά που πέρασε τον εξαγωγικό του χαρακτήρα και την θετική συμβολή του στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας.

Είναι χαρακτηριστικό, δε, ότι το 79% των πωλήσεων (87.155 τόνοι) αξίας σχεδόν 400 εκατ. ευρώ διατέθηκε σε 32 χώρες και το υπόλοιπο στην εγχώρια αγορά.

Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών, οι κυριότερες αγορές παραμένουν παραδοσιακά η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία, χώρες που και οι τρεις μαζί απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής παραγωγής, το οποίο άγγιξε το 59% το 2018.

Ειδικά, η Ιταλία αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά για τα ψάρια Ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας καθώς αντιπροσωπεύει το 44% των εξαγωγών Ελληνικής τσιπούρας και λαβρακιού.

Αυξάνονται οι εισαγωγές από την Τουρκία

Ενδιαφέρουσα εξέλιξη, όμως, αποτελεί και η σημαντική αύξηση της εμπορίας τουρκικών ψαριών στην Ε.Ε. μέσω της Ελλάδας, γεγονός που αποδεικνύει την αξιοποίηση του δικτύου διανομής που έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα από τον κύριο ανταγωνιστή της.

Ωστόσο η γείτονα χώρα δεν αξιοποιεί την Ελλάδα μόνο ως μέρος του δικτύου διανομής της, αλλά και ως αποδέκτη των προϊόντων της, η διάθεση των οποίων στις ελληνικές αγορές όχι μόνο αυξάνεται, αλλά σημειώνει… αλματώδη ανάπτυξη.

Είναι ενδεικτικό πως το 2018 οι εισαγωγές τουρκικών ψαριών στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 119% σε σχέση με το 2017.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, εισήχθησαν 11.713 τόνοι νωπών ψαριών από Τουρκία (4.100 τόνοι τσιπούρας, 6.313 τόνοι λαβρακιού και 1.300 τόνοι λοιπών νωπών ψαριών) όπου σχεδόν στο σύνολο τους επαναπροωθήθηκαν σε άλλες χώρες της Ε.Ε.

Οι επενδύσεις σε άνοδο

Ανοδική πορεία σημειώνουν και οι επενδύσεις. Εκτός από την σύμπραξη των δυο διεθνών επενδυτών (Ammera Capital και Mubadala Investment Company) και την είσοδό τους στην ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια, οι επιχειρήσεις του κλάδου ξεκίνησαν την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων επενδυτικών σχεδίων συνολικού ύψους 96,8 εκατ. ευρώ με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους.

Ως προς τις προγραμματισμένες θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα βοηθήσουν τις επενδύσεις, η πρόοδος που επιτεύχθηκε κρίνεται ως οριακή, καθώς υπάρχουν καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού των υδατοκαλλιεργειών, αλλά και στην υλοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας και Θάλασσας, γεγονός που υποδεικνύει την ανάγκη για άμεσες και θεσμικές παρεμβάσεις.