Χαμόγελα στην Άγκυρα, πλερέζες στην Ευρώπη

Αν και το εκλογικό αποτέλεσμα στις ΗΠΑ δεν έχει κριθεί οριστικά ακόμη, είναι σαφές πως κινείται προς μια κατεύθυνση διαφορετική από αυτή που περίμενε η διεθνής κοινότητα, δεδομένου πως ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει μεν κερδίσει, αλλά σίγουρα δεν έχει χάσει τις εκλογές και θα φτάσει έως και το Ανώτατο Δικαστήριο για να διασφαλίσει την παραμονή του στην προεδρία.

Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως η Ευρώπη ξύπνησε μουδιασμένη, αν όχι σοκαρισμένη, από την προοπτική πιθανής παραμονής του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία. Αντιθέτως κάποιοι λίγοι αλλά… εκλεκτοί(;) σύμμαχοι του στο παγκόσμιο πεδίο δεν κρύβουν την ικανοποίηση τους, με πρώτη και κυριότερη την Τουρκία του Ερντογάν.

Γιατί χαίρεται ο Ερντογάν

Ο Σουλτάνος δεν είχε κρύψει την προτίμηση του για την έκβαση της κάλπης, όχι μόνο λόγω της προσωπικής χημείας που είχε αναπτύξει με τον κύριο Τραμπ, κάτι που κανείς από τους δύο άντρες δεν έκρυψε ποτέ, ή και των φημολογούμενων κοινών οικονομικών τους συμφερόντων (πολλά λέγονται και πολλά έχουν γραφτεί για τις… business των εταιριών του Τραμπ στην Τουρκία), αλλά και λόγω των στρατηγικών συμφερόντων της Τουρκίας, ο σχεδιασμός της οποίας τα τελευταία χρόνια είχε βασιστεί στα σχέδια και τις προτεραιότητες του Αμερικανού προέδρου.

Ο Τούρκος ηγέτης δεν θα είχε βρει χώρο να αναπτύξει τα σχέδια του για τη Συρία και να δρομολογήσει την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων, αν ο κύριος Τραμπ δεν είχε αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα και γενικά την ενασχόληση των ΗΠΑ με την περιοχή.

Αναλόγως ο Λευκός Οίκος δεν έδειξε να ενοχλείται ούτε στο ελάχιστο από τις νέο-οθωμανικές φιλοδοξίες της Τουρκίας σε ένα τόξο που κάλυπτε από τη βόρεια Αφρική και την ανατολική Μεσόγειο έως τον Καύκασο. Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι στο βαθύ αμερικανικό κράτος και στο Κογκρέσο υπήρχε τεράστια δυσαρέσκεια για την προσέγγιση Τουρκίας και Ρωσίας και την αγορά των περίφημων S-400, έως του σημείου να υπάρξουν σαφείς απειλές για κυρώσεις κατά της Άγκυρας, το Οβάλ Γραφείο είχε φροντίσει να «παγώσει» τη διαδικασία.  

Προεκλογικά, διεθνείς και έγκριτοι αναλυτές είχαν επισημάνει ευθαρσώς πως η χώρα που έχει να χάσει τα περισσότερα, σε παγκόσμιο επίπεδο, από μια πιθανή εκλογή του Τζο Μπάιντεν στην αμερικανική προεδρία ήταν η Τουρκία, έχοντας επενδύσει όσο καμία άλλη στο άρμα του Ντόναλντ Τραμπ. Μάλιστα, γινόταν σαφής αναφορά στο επίμαχο ζήτημα των πιθανών κυρώσεων κατά της Τουρκίας για το ζήτημα των S-400, με την επισήμανση πως ένα τέτοιο νομοσχέδιο δεν πρόκειται ποτέ να λάμβανε έγκριση από το Λευκό Οίκο, εφόσον στο τιμόνι παρέμενε ο Ντόναλντ Τραμπ.

Υπό την έννοια αυτή δεν είναι να απορεί κανείς γιατί ο σημερινός τουρκικός Τύπος μοιάζει ικανοποιημένος με τις εξελίξεις από τις ΗΠΑ, θεωρώντας πως ένας πολύ καλός φίλος της Τουρκίας θα παραμείνει στα ηνία της μοναδικής υπερδύναμης.

Σοκαρισμένη η Ευρώπη

Το ακριβώς αντίθετο κλίμα επικρατεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και αυτό φαίνεται καθαρά από τα σχόλια του ευρωπαϊκού Τύπου αλλά και την αρνητική αντίδραση των ευρωπαϊκών αγορών.  

Οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο πέρασαν μια δύσκολη τετραετία και περίμεναν, πως και πως, τα πράγματα να αλλάξουν στην Ουάσιγκτον. Δεν είναι μόνο πως η πολιτική του κυρίου Τραμπ ήταν αντίθετη με τις επιδιώξεις της ευρωπαϊκής διπλωματίας, αλλά ήταν και ευθέως συγκρουσιακή, όχι μόνο σε θέματα-κλειδιά αλλά και σε προσωπικό επίπεδο.

Οι Γερμανοί δεν μπορούν, ούτε θέλουν να ξεχάσουν, την αλησμόνητη και άκρως προσβλητική εικόνα της κυρίας Μέρκελ στο Οβάλ Γραφείο να ζητά από τον Ντόναλντ Τραμπ να της δώσει το χέρι για μια χειραψία μπροστά στις κάμερες και εκείνος να… κάνει τον κουφό και να την αγνοεί επιδεικτικά. Η εικόνα ήταν αντανάκλαση της γενικότερης προσέγγισης του Οβάλ Γραφείου απέναντι στη Γερμανία και του ρόλου της στην Ευρώπη.

Ο κύριος Τραμπ δεν έχει κρύψει ότι θα ήθελε τη διάλυση της Ε.Ε. και ενθάρρυνε για το σκοπό αυτό την ολοκλήρωση του Brexit από τη Βρετανία. Έταξε μάλιστα… λαγούς με πετραχήλια στο Λονδίνο και ένθερμη αμερικανική στήριξη στο διαζύγιο, που για την ώρα έχει μείνει μόνο στα χαρτιά. Αντιθέτως, πολέμησε ανοιχτά την Ευρώπη σε θέματα εμπορίου, μοιράζοντας απειλές και κυρώσεις κατά ευρωπαϊκών προϊόντων, αποσύρθηκε από τη διεθνή συμφωνία για το Ιράν αφήνοντας «ξεκρέμαστους» τους Ευρωπαίους, ενώ αποσύρθηκε και από τη διεθνή συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, διαχωρίζοντας τη θέση του σε θέματα περιβάλλοντος.

Κοινώς ούτε βρήκε ούτε είχε διάθεση να βρει κοινό έδαφος με την Ευρώπη, σε οποιοδήποτε διεθνές ή διμερές πολιτικό ή οικονομικό ζήτημα. Είναι κάτι που οι Ευρωπαίοι δεν είχαν βιώσει ποτέ άλλοτε και είχαν τεράστια δυσκολία να διαχειριστούν. Οπότε η πιθανότητα να χρειαστεί να το ζήσουν για άλλη μια τετραετία φαντάζει εφιαλτική, ακόμη και αν προσπαθούν προφανώς να μην το δείξουν δημοσίως.