Γιατί χαίρεται το χρηματιστήριο και χαμογελάει πατέρα….

Το τελευταίο διάστημα η Ελληνική χρηματαγορά έχει αρχίσει και βγαίνει από το καβούκι της με τη μορφή του ταύρου, που καιρό έχει να εμφανίσει.

Γράφει ο Ηλίας Ζαχαράκης

Οι περισσότεροι αναρωτιούνται γιατί συμβαίνει αυτό και ακόμα δεν πιστεύουν την κίνηση στην αγορά σε σχέση με τα δεδομένα στην κατάσταση της οικονομίας.

Όλοι ξέρουμε πως το χρηματιστήριο είναι ένας μηχανισμός που δουλεύει με τις υπερβολές τους και στα πάνω και στα κάτω το, προεξοφλώντας οικονομικές εξελίξεις και ψυχολογικές εναλλαγές. Στο Ελληνικό χρηματιστήριο είδαμε το 1999 εταιρίες να γράφουν κεφαλαιοποιήσεις το 99-00 που ουσιαστικά θα ζήλευαν εταιρίες με μεγέθη σήμερα. Ετσι λοιπόν και το 2012 είδαμε αντίστοιχα κεφαλαιοποιήσεις που από όποια οικονομική σκοπιά και να το έβλεπες δεν στέκουν- έστεκαν με κανέναν λογικό τρόπο, σε σχέση με τα οικονομικά τους δεδομένα. Καλώς ή κακώς οι αγορές κάνουν αυτές τις υπερβολές και ειδικά στην ρηχή ελληνική αγορά είναι και πιο εύκολο να συμβεί κάτι τέτοιο. Για παράδειγμα η Δεη έφτασε στο σημείο να διαπραγματεύεται λίγο πάνω απο τα 250 εκατομμύρια ενώ μόνο το σκραπ από τα καλώδια να πούλαγε κάποιος, είναι δεδομένο ότι θα άξιζε περισσότερα ενώ σήμερα η Δεη σκαρφάλωσε στα 750 εκατομμύρια με τους περισσότερους να αναρωτιούνται γιατί ανεβαίνει.

Δεν είναι δυνατόν η αντίστοιχη πορτογαλική Δεη να αποτιμήθηκε πριν από λίγο καιρό στα 22 δις με το δημόσιο να πουλάει ποσοστό και η Ελληνική που ουσιαστικά είναι και αρκετά μεγαλύτερη να έχει εξαυλωθεί. Το πρόβλημα της είναι περισσότερο πρόβλημα ρευστότητας, επιχειρηματικής ηθικής και ορθολογικής διαχείρισης και όχι κάποιο άλλο, μιας και μιλάμε για μία εταιρία κοινής ωφελείας με τεράστιες επενδύσεις και περιουσία. Το παράδειγμα το παραθέτουμε για να αντιληφθούμε πως η αγορά πολλές φορές υπερβάλλει σε μία κατάσταση και σε δεύτερο χρόνο έρχεται να διορθώσει την υπερβολή της. Στα μαθητικά βιβλία ένα τέτοιο απτό παράδειγμα, είναι η κίνηση του εκκρεμούς στα άκρα του και ένα άλλο η κίνηση και η μεταβολή της ενέργειας ενός ελατηρίου. Μην ξεχνάτε άλλωστε πως όσο πιο χαμηλά πήγαιναν οι τιμές ειδικά σε κάποιες εταιρίες που είναι προς πώληση τόσο πιο εύκολα «θα χωνευτεί» κοινωνικά και πολιτικά αν επιτευχθεί πώληση σε 6πλάσιες τιμές από τα χαμηλά τους, που θα είναι ακόμα και τότε ρεαλιστικότατες για τους αγοραστές….

Δεν πιστεύουμε λοιπόν πως έχει αλλάξει κάτι στην οικονομία και μάλιστα δεν πιστεύουμε πως θα αλλάξει κάτι στο άμεσο κοντινό μέλλον εκτός από την μείωση του φόβου τυχόν εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη που είναι από μόνο της μια αρκετά σημαντική ψυχολογική παράμετρος. Η κίνηση του Ντράγκι δεν αφορά την Ελλάδα ούτε την Πορτογαλία, μιας και θεωρούνται ήδη πτωχευμένες μέσα στον μηχανισμό αλλά αφορά κυρίως την Ισπανία και την Ιταλία. Εδώ η Γερμανία κυρίως και οι άλλες χώρες είδαν πως σε περίπτωση που τις αφηναν στο έλεος των αγορών οι ζημίες τους θα ήταν πολύ μεγαλύτερες από τα κέρδη τους… μιας και είναι δεδομένο πως θα τους τράβαγε μαζί τους. Κάτι τέτοιο δεν θα συνεβαινε με την Ελλάδα ειδικά μετά το μνημόνιο μιας και από εμάς ουσιαστικά είχαν μόνο κέρδη.

Στηρίχτηκαν οι εξαγωγές τους με το αδύναμο ευρώ αλλά και κατάφεραν να δανείζονται με μηδέν μιας και μεγάλα ποσοστά καταθέσεων και επενδύσεων των Νότιων χωρών έσπευσαν μαζικά να οχυρωθούν πίσω από τα Γερμανικά ομόλογα και όποια άλλα συντηριτικά ομόλογα και τράπεζες επέλεξαν. Καλώς η κακώς αυτός είναι και ο καινούργιος τρόπος πολέμου μιας και τα αποτελέσματα έχουν παρόμοια κατάληξη με ένα πραγματικό πόλεμο και μάλιστα αναίμακτα. Μιας και ένας πόλεμος γίνεται για οικονομικά συμφέροντα και επιχειρηματική κατοχή και όχι για να σκοτωθεί κόσμος. Εν κατακλείδι η Ελλάδα αυτή την στιγμή δεν ωφελείται άμεσα από το πρόγραμμα του Super Mario και είναι δεδομένο ότι στηρίζεται από την Τρόικα για να μην καταρρεύσει. Επίσης και έτσι όπως είμαστε είναι πολύ πολύ δύσκολο με τα συγκεκριμένα δεδομένα το 2020 να έχουμε διαχειρίσιμο χρέος.

Οι ερωτήσεις είναι δύο: α) θέλουν οι ξένοι να μας βγάλουν από το αδιέξοδο μιας και με απλές και ανέξοδες κινήσεις είναι στο χέρι τους ή προτιμούν να μας έχουν υποζύγια για όσο καιρό τα καταφέρουν; β) είναι στο χέρι μας καθόλου να καταφέρουμε να βγούμε από αυτό το τέλμα κάνοντας κινήσεις μέσα στο μνημόνιο που ουσιαστικά μπορούν να βοηθήσουν την κατάσταση; Και στις δύο ερωτήσεις θα απαντούσαμε καταφατικά σε αρκετά σημεία. Το κακό είναι πως στον συγκεκριμένο πολυπαραγοντικό πόλεμο, με σύνθετες μεταβλητές και ιδιαίτερα ευαίσθητες ισορροπίες δεν έχουμε στρατηγούς που θα καταφέρουν να μας βγάλουν από το τέλμα. Όσο και αν φαίνεται άσχημο, το μνημόνιο θα μπορούσε υπό προυποθέσεις να μας κάνει καλό, αποτελώντας ίσως τον μόνο τρόπο (ως μηχανισμός πίεσης) να υπάρξει μία πιθανότητα τούτος ο τόπος να αλλάξει νοοτροπία και δομή, έστω και μεσοπρόθεσμα ή και αναγκαστικά με τρομακτικές αδικίες και πόνο μιας και κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατον να συμβεί με τα προηγούμενα δεδομένα. Μια ευκαιρία για την μετάβαση της «μετα-οθωμαντκής» Ελλάδας στο club του «δυτικού κόσμου» με όποια θετικά και αρνητικά χαρακτηριστικά έχει.

Τώρα ποιες θα ήταν οι σοβαρές κινήσεις από εμάς εκτός από την σωστή λειτουργία του κράτους… Από τότε που ξεκίνησαν οι ιδιωτικοποιήσεις από την εποχή της πρώτης μετοχοποίησης του Οτε το 1992 υποτίθεται πως τα χρήματα που προσέφεραν οι ιδιώτες επενδυτές, έπρεπε να πηγαίνουν σε ένα ειδικό λογαριασμό για την μείωση του δημόσιου χρέους. Κάτι τέτοιο ποτέ δεν συνέβαινε σε καμία ιδιωτικοποίηση και τα λεφτά ουσιστικά χάνονταν στις μαύρες τρύπες του πολυδάπανου και άπληστου δημοσίου. Πλέον οι δανειστές μας απαιτούν τα χρήματα των ιδιωτικοποιήσεων να πηγαίνουν για την αποπληρωμή των τοκοχρεωλυσίων ενώ θα πρέπει να απαιτήσουμε και να διεκδηκήσουμε με κάθε τρόπο να πηγαίνουν στην δευτερογενή αγορά ομολόγων μια και εκεί μπορούμε να αγοράσουμε χρέος μας στο 1/5 της αξίας του. Αν για παράδειγμα την επόμενη διετία πουλήσουμε 5 δις περιουσία θα μπορούσαμε να διαγράψουμε 4πλάσιο ή 5πλάσιο χρέος. Οι ξένοι με την σειρά τους ξέρουν πως με αυτή την κίνηση θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να πάρουν τα χρήματά τους πίσω…

Η ερώτηση είναι αν το θέλουν αλλά και αν δεν το θέλουν πρέπει να τους πείσουμε με επιχειρήματα. Δεν είναι δυνατόν να το βλέπουν και να το προσπαθούν αποσπασματικά εφοπλιστές ή Ελληνες του εξωτερικού και να μην το προσπαθεί το ίδιο το κράτος. Επίσης αν το ίδιο το κράτος πάρει την απόφαση να πει πως όποιοι αγοράσουν Ελληνικά ομόλογα από την δευτερογενή στο 1/5 της αξίας τους παράδειγμα 10 εκατομμύρια ευρώ χρέους με 1 εκατομμύριο άμεσα να το καταθέτουν στο ελληνικό δημόσιο να το αποσύρει αλλά παράλληλα να το κερδίζουν από την εφορία στις 5 επόμενες φορολογικές χρήσεις. Από την μία το ίδιο το δημόσιο δεν θα πέρνει 1 εκατομμύριο φόρο αλλά από την άλλη θα κερδίζει 4 εκατομμύρια από το άτυπο κούρεμα.

Μια εξήγηση για την αδράνεια των ξένων σε αυτόν τον τομέα, είναι ίσως ότι γνωρίζουν καλά στο βάθος του μυαλού τους, ότι ένα νέο «κούρεμα» βρίσκεται προ των πυλών. Στο κεφάλαιο τώρα της επιμήκυνσης δεν κερδίζουμε τίποτα άλλο εκτός από χρόνο και stretch του χρέους μας για άλλα δύο χρόνια κάτι που από μόνης της δεν κάνει απολύτως τίποτα στην οικονομία. Επίσης είναι λογικό και συζητείται η ΕΚΤ να μας δώσει πίσω την διαφορά που ουσιαστικά κέρδισε από την αγορά ομολόγων σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα μιας και αυτό αντιστοιχεί σε σημαντικό νούμερο μείωσης χρέους. Όσον αφορά στην δόση εκτός από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών πρέπει να απαιτήσουμε όπως έχουμε συμφωνήσει να αποπληρωθούν άμεσα τα 7 δις του χρέους προς τους πολίτες και τις εταιρίες μιας και η ρευστότητα άμεσα θα δώσει πνοή στο σύστημα. Φυσικά όλα τα ανωτέρω, αναφέρονται στο καθαρά οικονομικό κομμάτι του μνημονίου, καθώς σε όλα τα υπόλοιπα κομμάτια παραμένουμε μεταξεταστέοι σε όλους τους στόχους χαζεύοντας τα τραίνα να περνάνε.

Όπως είπαμε και στην αρχή το χρηματιστήριο μπορεί να υπερβάλλει προς οποια κατεύθυνση. Το sentiment είναι αυτό που παίζει την σημασία του. Δεν κατάλαβαίνω γιατί καθόλη την διάρκεια της πτώσης στις όποιες γρήγορες εξάρσεις με θετικά νέα που έβγαιναν psi Κλπ κλπ ενώ είμασταν σε 3πλάσιες τιμές ενώ ουσιαστικά δεν είχαμε κυβέρνηση όλοι έσπευδαν να τρέξουν να αγοράσουν ενώ σήμερα με κυβέρνηση και με αρκετά μικρότερο country risk το χρηματιστήριο να μην τρέξει και να εξομαλύνει λίγο τις υπερβολές των χαμηλών αποτιμήσεων. Πλέον η λήψη θέσεων «short» από πλατφόρμες του εξωτερικού εδώ και αρκετό διάστημα δεν υπάρχει και από την άλλη τόσο η ψυχολογία των επενδυτών είναι στο ναδίρ όσο και η οικονομική τους δύναμη είναι στο μηδέν.

Δεν πρέπει λοιπόν αν βλέπουμε μια κίνηση είτε πτωτική είτε αρνητική να προσπαθούμε με το μυαλό μας να βρούμε ένα κάρο δικαιολογίες και γεγονότα για να πείσουμε τους εαυτούς μας πως είναι παράλογη. Αλλωστε σπάνια οι αγορές κινούνται λογικά. Εμείς πρέπει να ακολουθούμε την τάση τους στον χρόνο που εμείς θέλουμε χωρίς να προσπαθούμε να κοντραρουμε με διάφορα σκεπτικά αυτό που βλέπουμε . Άλλωστε η τάση είναι ο φίλος μας αρκεί να την αντιλαμβανόμαστε έγκαιρα.

Από την άλλη οι εκλογές στην Αμερική είναι ένας σοβαρός λόγος να επανέλθει η αισιοδοξία σε όλη την Ευρώπη, να σταματήσει η Ελλάδα να είναι πρώτο αρνητικό θέμα στα ΜΜΕ και σιγά σιγά (καθώς και εκεί το sentiment είναι αρνητικό) να καταφέρουν με κάθε τρόπο να το γυρίσουν μέχρι να τελειώσουν οι εκλογές . Πιστεύετε πως εκεί δεν βιώνουμε μια θετική υπερβολή στα χρηματιστήρια… και στις αποτιμήσεις μιας και τα νούμερα σε πολλές περιπτώσεις είναι υπερβολικά.

Στην περίπτωση μας κερδισμένοι είναι κάποιοι σοβαροί εισηγμένοι που ουσιαστικά όλο αυτό το μεγάλο διάστημα πτώσης αύξησαν θεαματικά τα ποσοστά τους, που αντίστοιχα με διαφόρους τρόπους είχαν μειώσει σε εποχές παχιών αγελάδων. Δυστυχώς τα 4 τελευταία αυτά χρόνια πτώσης μαζί με τα ξερά κάηκαν και κάποια χλωρά, κάτι που δεν θα είχε συμβεί σε άλλα ανεπτυγμένα χρηματιστήρια. Οι επενδυτές λοιπόν οφείλουν να ξέρουν που επενδύουν τα χρήματά τους μέσα σε όλη αυτή την κρίση μιας και ως γνωστόν η κρίση δημιουργεί τρομακτικές ευκαιρίες.

Από την άλλη γνωρίζοντας οτι το χρηματιστήριο κινείται με αντίληψη και αντανακλαστικά όχλου σε διαφορετικούς χρόνους πάντα θα υπάρξουν και εταιρίες που θέλουν την προσοχή μας, μιας και θα τρέχουν χωρίς λόγο και αιτία και κάποια στιγμή και πάλι οι επιχειρηματίες ή κάποια λομπι θα βρουν την ευκαιρία να ξεφορτώσουν στους επενδυτές που έχουν μνήμη περιστεριού όταν βρουν ευκαιρία.. και θετικό sentiment και πάλι στην αγορά. Δεν θα μας φαινόταν περίεργο αν η αγορά έγραγε και 4ψήφιο νούμερο πριν διορθώσει σημαντικά χωρίς αυτό να σήμαινε πως και η οικονομία θα άλλαζε ρότα. Μόνο και μόνο που ο κίνδυνος για έξοδο απο το ευρώ απομακρύνεται από το κοντινό επόμενο διάστημα, είναι επαρκής λόγος ώστε η αγορά να πάρει πίσω την πτωτική υπερβολή του 2012.

Ετσι λοιπόν η αγορά μπορεί να κάνει κάποιο ράλυ, χωρίς αυτό να σημαίνει πως όταν φτάσει σε κάποια αρκετά ψηλότερα επίπεδα και δεν έχουν αλλάξει προς το θετικό τα νούμερα στην οικονομία να μην μπορέσει να συνεχίσει σε bull κατάσταση, αλλά να μπει σε ένα μεγάλο range τιμών μέχρις ότου η οικονομία αλλάξει ρότα.

Τώρα για να δούμε το τι συμβαίνει στις εισηγμένες μας αξίζει να σημειώθεί πως μόλις το 32% κατάφερε να έχει κερδοφορία ενώ 48 εισηγμένες δεν κατάφεραν να δημοσιεύσουν αποτελέσματα.