Νέα ΚΑΠ: Το πριμ για τις περιοχές οικολογικής εστίασης

Βασική παράμετρος της νέας ΚΑΠ είναι η προσαρμογή σε φιλικές για το περιβάλλον πρακτικές, κάτι που εν μέρη θα επιτευχθεί με την οικολογική εστίαση, καθώς και στην αύξηση της συμβολής της γεωργίας στη δράση για την κλιματική αλλαγή.

Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει δοθεί στο Στρατηγικό Σχέδιο της νέας ΚΑΠ 2023-2027 σε παρεμβάσεις και γεωργοπεριβαλλοντικές δράσεις, δίνοντας έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της βιοποικιλότητας, και της δράσης για το κλίμα. Στις παρεμβάσεις αυτές θα κατευθυνθεί το 25% των κοινοτικών πόρων των άμεσων ενισχύσεων και το 35 % της αγροτικής ανάπτυξης.

Δύο από τις παρεμβάσεις των γεωργοπεριβαλλοντικών μέτρων, που ισχύουν με τη νέα ΚΑΠ 2023-2027, είναι η επέκταση της εφαρμογής των περιοχών οικολογικής εστίασης, καθώς και η εφαρμογή ζωνών οικολογικής εστίασης στις δενδρώδεις.

Σε τρεις εναλλακτικές δράσεις σε αρόσιμες εκτάσεις συνίσταται η εφαρμογή της παρέμβασης «Επέκταση  της  εφαρμογής περιοχών οικολογικής εστίασης».

Ειδικότερα, αφορά σε εκμεταλλεύσεις των οποίων η διαθέσιμη αρόσιμη είναι μικρότερη των 10 εκταρίων: το 5% της αρόσιμης γης της εκμετάλλευσης μετατρέπεται σε περιοχή οικολογικής εστίασης, εφόσον η περιοχή οικολογικής  εστίασης αποτελείται από γη υπό αγρανάπαυση ή/και στοιχεία του αγροτικού τοπίου.

Επίσης, σε όλες τις εκμεταλλεύσεις που διαθέτουν αρόσιμη έκταση: το 10% της  αρόσιμης γης της εκμετάλλευσης μετατρέπεται σε περιοχή οικολογικής εστίασης, εφόσον η περιοχή οικολογικής εστίασης αποτελείται από γη υπό αγρανάπαυση ή/και στοιχεία του αγροτικού τοπίου, σε εκμεταλλεύσεις που διαθέτουν αρόσιμη έκταση, οι οποίες δημιουργούν περιοχή οικολογικής εστίασης που αποτελείται από εμβόλιμες καλλιέργειες ή καλλιέργειες που δεσμεύουν το άζωτο (σε κάθε περίπτωση χωρίς τη  χρήση φυτοπροστατευτικών), στοιχεία του αγροτικού τοπίου αλλά και αγρανάπαυση, θα πρέπει να δεσμεύεται το 10% εκ των οποίων τουλάχιστον το 60% να είναι γη υπό αγρανάπαυση ή/και μη παραγωγικά στοιχεία του τοπίου.

Υπολογίζεται η απώλεια εισοδήματος από την παύση καλλιέργειας στο 5% και 10% και όπου είναι αναγκαίο το κόστος σποράς των ψυχανθών.

Το διαθέσιμο ποσό για την παρέμβαση ανέρχεται συνολικά σε 644.180.000ευρώ.

Η συνολική αποζημίωση για ζώνες οικολογικής εστίασης 5% είναι στα 260.500.000 ευρώ και για ζώνες οικολογικής εστίασης 10% σε εκμεταλλεύσεις που διαθέτουν αρόσιμη έκταση άνω των 10 εκταρίων στα 357.600.000ευρώ.

Επίσης, η συνολική αποζημίωση για ζώνες οικολογικής εστίασης 10% σε εκμεταλλεύσεις που διαθέτουν αρόσιμη έκταση μέχρι 10 εκτάρια είναι στα 26.080.000 ευρώ.

Για την παρέμβαση «Επέκταση της εφαρμογής περιοχών οικολογικής εστίασης» εκτιμάται ότι:

• Η ετήσια αποζημίωση για ζώνες οικολογικής εστίασης 5% θα αφορά 26.500εκτάρια/έτος, με ποσό ενίσχυσης 200ευρώ/ εκτάριο. Η μέση ετήσια κατανομή του προϋπολογισμού ανέρχεται στα  52.100.000 ευρώ ανά έτος.
• Η ετήσια αποζημίωση για ζώνες οικολογικής εστίασης 10% σε εκμεταλλεύσεις που διαθέτουν αρόσιμη έκταση άνω των 10 εκταρίων αφορά κατά μέσο όρο 298.000 εκτάρια/έτος, με ποσό ενίσχυσης (αποζημίωση) στα 240 ευρώ/ εκτάριο. Η μέση ετήσια κατανομή προϋπολογισμού ανέρχεται στα 71.520.000 ευρώ ανά έτος.
• Στην ετήσια αποζημίωση για ζώνες οικολογικής εστίασης 10% σε εκμεταλλεύσεις που διαθέτουν αρόσιμη έκταση μέχρι 10 εκτάρια κατά μέσο όρο θα ενισχυθούν 13.040 εκτάρια/ έτος, με το ποσό της ενίσχυσης να ανέρχεται στα 400ευρώ/εκτάριο. Η μέση ετήσια Μέση ετήσια κατανομή προϋπολογισμού ανέρχεται στα 5.216.000 ευρώ ανά έτος.

Σπορά εντός των μονίμων δενδρώνων, φυτών ξενιστών ωφέλιμων ή/και επικονιαστών, ενδιαμέσως των δένδρων ή ειδών που δεν προορίζονται για  παραγωγή  ή/και ειδών (π.χ. ψυχανθών), με στόχο τη διατήρηση ή/και αύξηση της οργανικής ουσίας στο έδαφος, τη μείωση της χρήσης συνθετικών λιπασμάτων,  μέσω της μερικής κάλυψης των αναγκών των καλλιεργειών σε θρεπτικά δια της χλωρής λίπανσης, συνιστά η μία εκ των δύο δράσεων της παρέμβασης «Εφαρμογή ζωνών οικολογικής εστίασης στις δενδρώδεις».

Η δεύτερη δράση της παρέμβασης αφορά στη δημιουργία λωρίδων πλάτους 2 τουλάχιστον μέτρων άγριας ζωής ή εμπλουτισμού των υπαρχουσών με τη φύτευση ποωδών,  πολυετών ή και θάμνων ιδίως φυτών ξενιστών ωφέλιμων ή/και επικονιαστών, στα περιθώρια των αγροτεμαχίων με μόνιμες φυτείες.

Η ενίσχυση δίνεται τόσο για τη σπορά στον υπόροφο, όσο και για τη δημιουργία  λωρίδων 2 μέτρων στα περιθώρια. Απαιτείται σχέδιο περιβαλλοντικής διαχείρισης για την επιλογή των φυτών, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι δεν θα προκαλέσουν φυτοπαθολογικά προβλήματα αλλά και ότι οι ζώνες θα συμβάλλουν στην επικονίαση  ή/και  στην αντιμετώπιση εχθρών ή/και στον εμπλουτισμό της βιοποικιλότητας.

Το διαθέσιμο ποσό για την παρέμβαση ανέρχεται συνολικά σε 105.000.000 ευρώ.

Κατά μέσο όρο θα ενισχυθούν 84.000 εκτάρια/έτος, ενώ το ποσό ενίσχυσης (αποζημίωση) ανέρχεται στα 250ευρώ/εκτάριο. Η μέση ετήσια κατανομή προϋπολογισμού ανέρχεται στα 21.000.000ευρώ ανά έτος.