A.A.Δ.Ε: Πώς διεξάγουμε τις δημόσιες κληρώσεις – Δεν χρειάζεται τηλεοπτική κάλυψη!

Απαντήσεις σε 7 «αιχμηρά» ερωτήματα βουλευτή για την αξιοπιστία και τη διαφάνεια των δημοσίων κληρώσεων που διεξάγει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων χρησιμοποιώντας ως «λαχνούς» τις συναλλαγές των φορολογουμένων με πλαστικό χρήμα ή με άλλους ηλεκτρονικούς τρόπους πληρωμής έδωσε η αρμόδια Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Ανεξάρτητης Αρχής.

Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο κοινοβουλευτικού ελέγχου ο βουλευτής κατέθεσε στη Βουλή έγγραφο με το οποίο απηύθυνε τα ακόλουθα 7 ερωτήματα για τις δημόσιες κληρώσεις της Α.Α.Δ.Ε.:

1. Για ποιους λόγους επιλέχθηκε η χρησιμοποίηση ηλεκτρονικής κληρωτίδας αντί της μηχανικής;
2. Ποιες είναι οι τεχνικές λεπτομέρειες λειτουργίας της ηλεκτρονικής κληρωτίδας και ποιος ήταν ο τρόπος επιλογής του συγκεκριμένου συστήματος;
3. Ελέγχθηκε και πιστοποιήθηκε το εν λόγω ηλεκτρονικό σύστημα;
4. Με βάση το σύστημα ηλεκτρονικής κληρωτίδας που χρησιμοποιήθηκε, ποιες είναι οι πιθανότητες ύπαρξης πολλαπλών πολυνικητών; Συγκεκριμένα να μας γνωρίσετε ποιες οι πιθανότητες ύπαρξης 4 νικητών με 3 νίκες σε 11 κληρώσεις και ποιες είναι οι πιθανότητες ύπαρξης 29 νικητών με 2 νίκες σε 11 κληρώσεις.
5. Ποιος είναι ο ανεξάρτητος πιστοποιημένος φορέας που συμμετείχε στην διενέργεια των κληρώσεων με βάση το άρθρο 70 του Ν. 4446/2016 και ποιος ο τρόπος επιλογής του; Ποια η συνεισφορά του φορέα στο σχεδιασμό, αξιολόγηση και υλοποίηση του ηλεκτρονικού συστήματος και ποια η συμμετοχή του στον έλεγχο και πιστοποίηση των αποτελεσμάτων;
6. Ποιοι ήταν οι λόγοι για τους οποίους οι κληρώσεις πραγματοποιήθηκαν πίσω από “κλειστές πόρτες” και δεν έγινε ζωντανή τηλεοπτική προβολή της διαδικασίας;
7. Ποιες πρωτοβουλίες θα λάβετε για την άμεση αποκατάσταση της αξιοπιστίας του συστήματος και την αύξηση της διαφάνειας της εν λόγω διαδικασίας;

Οι απαντήσεις που έδωσε η Δ.ΗΛΕ.Δ. της Α.Α.Δ.Ε. στα παραπάνω ερωτήματα έχουν, αναλυτικά, ως εξής:

Απάντηση στα ερωτήματα 1,2 και 3: Με την εφαρμογή του μέτρου των Δημοσίων Κληρώσεων τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο 2017, έγινε για πρώτη φορά εφικτή η επιμέτρηση του πραγματικού όγκου των συναλλαγών με «πλαστικό χρήμα» ήτοι με τη χρήση καρτών ή με άλλους ηλεκτρονικούς τρόπους πληρωμής. Η επιβράβευση με χρηματικά ή σε είδος έπαθλα της 1ης παρ. άρθρου 70 ν.4446/2017 σε συνδυασμό με το μη εκτιμώμενο αρχικά ποσό των 2,1 δισ. ευρώ μηνιαίως και τους αναλογούντες 1,1 δισ. περίπου λαχνούς, επέβαλε την πρόβλεψη εναλλακτικών δυνατοτήτων υλοποίησης των κληρώσεων, είτε με ειδική μηχανική κληρωτίδα, είτε με ηλεκτρονικό τρόπο σε συνεργασία με ανεξάρτητο πιστοποιημένο φορέα. Είναι προφανές, σε κάθε περίπτωση, ότι οι προβλεπόμενες στη σχετική απόφαση εναλλακτικές διαδικασίες κληρώσεων είναι ισοβαρείς και ίσης αξίας.

Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι η χρήση μηχανικής κληρωτίδας αποτελεί ενδεδειγμένη λύση σε κληρώσεις με άλλα χαρακτηριστικά. Στις κληρώσεις του ΟΠΑΠ π.χ. και ειδικά στις επαναλαμβανόμενες κληρώσεις του Joker ή του ΛΟΤΟ, όπου η διαδικασία αφορά στην κλήρωση 5 ή 6 μεταξύ 40 ή 50 αριθμών, για μία φορά σε κάθε κλήρωση. Εν προκειμένω, όταν πρέπει να αναδειχθούν χίλιοι (1000) ισάξιοι λαχνοί στην ίδια κατηγορία κέρδους και άλλοι τόσοι αναπληρωματικοί, μεταξύ δισεκατομμυρίων, δε θα μπορούσε να εφαρμοστεί κάποια ανάλογη διαδικασία στη Δημόσια Κλήρωση.
Η επιλογή της ηλεκτρονικής κλήρωσης ήταν μονόδρομος για τη διεξαγωγή των δημόσιων κληρώσεων της ΑΑΔΕ, δεδομένου ότι ήταν η μόνη εφικτή στην πράξη διαδικασία. Ουδόλως πάντως υπολείπεται η (πιστοποιημένη) ηλεκτρονική διαδικασία της μηχανικής κληρωτίδας στη διασφάλιση μιας δίκαιης και αμερόληπτης κλήρωσης, ιδίως μάλιστα όταν έχει και τα μεθοδολογικά εχέγγυα και την επιστημονική τεκμηρίωση και τις επιτυχείς διεκπεραιώσεις ανάλογων διαδικασιών κληρώσεων για να την εγγυηθεί.

Απάντηση στο ερώτημα 4: Οι πιθανότητες ανάδειξης ενός λαχνού ως τυχερού καθώς και οι πιθανότητες ύπαρξης πολλαπλών νικητών, συναρτώνται από: (α) το πλήθος των κερδιζόντων λαχνών, (β) το σύνολο των λαχνών ανά κλήρωση και (β) τους λαχνούς που έχει εξασφαλίσει κάθε πολίτης από τις ηλεκτρονικές του συναλλαγές και σε καμία περίπτωση από το σύστημα ηλεκτρονικής κληρωτίδας που χρησιμοποιήθηκε. Περαιτέρω, η πιθανότητα να αναδειχθεί ένας λαχνός τυχερός ΔΕΝ ανάγεται στο πλήθος των φορολογουμένων που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές συναλλαγές στην περίοδο αναφοράς, αλλά στο σύνολο των λαχνών που αντιστοιχούν στις ηλεκτρονικές συναλλαγές της ίδιας περιόδου. Είναι αυτονόητο και δεν απαιτεί μαθηματική ανάλυση περί πιθανοτήτων, ότι πολίτες που έκαναν για παράδειγμα μεγάλης αξίας συναλλαγές και εξασφάλισαν πολλούς λαχνούς σε συγκεκριμένη κλήρωση, έχουν περισσότερες πιθανότητες κάποιος από τους λαχνούς τους να αναδειχθεί τυχερός.

Απάντηση στο ερώτημα 5: Για τις ανάγκες των Δημοσίων Κληρώσεων η Α.Α.Δ.Ε. συνεργάστηκε με το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων (ΙΤΎΕ-ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ) με έδρα την Πανεπιστημιούπολη Ρίου Πατρών, στη βάση σχετικής δημόσιας σύμβασης που έχει υπογράφει μεταξύ του Ινστιτούτου και του Υπουργείου Οικονομικών.
Το Ινστιτούτο ανέλαβε την υποχρέωση σχεδιασμού, υλοποίησης, διαχείρισης και λειτουργίας της «εφαρμογής λογισμικού ηλεκτρονικής κληρωτίδας», που βασίζεται στην αρχή της τυχαιότητας, ακολουθεί επιστημονικά τεκμηριωμένη μεθοδολογία και έχει ευρέως αποδεκτά αποτελέσματα. Το λογισμικό έχει εγκατασταθεί και φυλάσσεται σε εξοπλισμό της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων.
Η εφαρμογή δέχεται ως είσοδο το συνολικό πλήθος των λαχνών που συμμετέχουν σε κάθε κλήρωση καθώς και το πλήθος των λαχνών (νικητήριων και αναπληρωματικών) και επιστρέφει
(α) ισάριθμο πλήθος τυχαία επιλεγμένων αριθμών χωρίς επανάληψη, στο εύρος από 1 έως τον πληθάριθμο του συνόλου των λαχνών που συμμετέχουν στην κλήρωση,
(β) το άθροισμα των λαχνών για τις ανάγκες πρόσθετου ελέγχου και
(γ) τα φύτρα τυχαιότητας για τυχόν αναπαραγωγή της κλήρωσης σε ύστερο χρόνο.
Τα ανωτέρω στοιχεία παραδίδονται στη ΔΗΛΕΔ από το ΔΙΟΦΑΝΤΟ σε ψηφιακό μέσο και φυλάσσονται σε ασφαλές σύστημα. Για την εξάλειψη οποιοσδήποτε πιθανότητας επηρεασμού του αποτελέσματος από κάθε ένα από τα εμπλεκόμενα μέρη (ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ, ΔΗΛΕΔ), η ΔΗΛΕΔ μετά την παραλαβή των τυχαία επιλεγμένων λαχνών, εφαρμόζει ενιαίο σταθερό βήμα ολίσθησης σε όλους τους λαχνούς. Το βήμα ολίσθησης προκύπτει από συγκεκριμένο – όμοιο σε όλες τις κληρώσεις – αλγόριθμο συναρτήσει του αθροίσματος της αξίας των συναλλαγών κάθε κλήρωσης. Το βήμα ολίσθησης δημοσιοποιείται μετά την κλήρωση, μαζί με τους νικητήριους και αναπληρωματικούς λαχνούς, για την επιβεβαίωση της διαδικασίας.

Απάντηση στο ερώτημα 6: Στη διεξαγωγή των κληρώσεων συμμετέχουν αρμόδιοι υπάλληλοι του φορέα καθώς και τρεις (3) εξειδικευμένοι τεχνικοί του πιστοποιημένου Ινστιτούτου. Οι εργασίες διεκπεραιώνονται σε ελεγχόμενους χώρους στους οποίους είναι εγκατεστημένος ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός και οι οποίοι πληρούν τις απαιτούμενες γενικότερα συνθήκες ασφαλείας, αλλά όχι τις συνθήκες μιας ζωντανής τηλεοπτικής προβολής, η οποία θα απαιτούσε ενδεχομένως τη χρήση άλλου χώρου ή/και θα έθετε ζητήματα ασφάλειας. Δεν εκτιμήθηκε ότι θα προσέθετε κάτι η διαδικασία αυτή, δεν κρίθηκε απαραίτητη ούτε ήταν επιθυμητή.

Απάντηση στο ερώτημα 7: Δεν θεωρούμε ότι έχει πληγεί η αξιοπιστία του συστήματος ή πάσχει η διαφάνεια, ώστε να απαιτείται αποκατάσταση. Η ακολουθούμενη διαδικασία είναι απολύτως ασφαλής, αξιόπιστη και ελεγχόμενη.

Γ.Π.