Αεροπορικές εταιρείες: Στη δίνη πανευρωπαϊκής κρίσης μετά την πανδημία

Το καλοκαίρι κατά το οποίο τα αεροπορικά ταξίδια υποτίθεται ότι θα επέστρεφαν στην κανονικότητα μετά από ένα διετές κενό εξαιτίας της πανδημίας κινδυνεύει να γίνει το καλοκαίρι κατά το οποίο το μοντέλο των αεροπορικών ταξιδιών υψηλού όγκου και χαμηλού κόστους κατέρρευσε – τουλάχιστον στην αγορά της Ευρώπης.

Μετά από 21 χρόνια ως υπάλληλος εξυπηρέτησης στην Air France, ο Karim Djeffal εγκατέλειψε τη δουλειά του κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 για να ξεκινήσει τη δική του συμβουλευτική εταιρεία εργασιακής καθοδήγησης.

«Αν αυτό δεν πετύχει, δεν πρόκειται να επιστρέψω στον τομέα των αερομεταφορών», λέει ευθέως ο 41χρονος. «Ορισμένες βάρδιες άρχιζαν στις 4 το πρωί και άλλες τελείωναν τα μεσάνυχτα. Ήταν εξαντλητικό».

«Revenge travel»

Ο Djeffal δίνει μια εικόνα από το τι αντιμετωπίζουν τα αεροδρόμια και οι αεροπορικές εταιρείες σε όλη την Ευρώπη, καθώς τρέχουν να προσλάβουν χιλιάδες άτομα για να αντιμετωπίσουν την αναζωπύρωση της ζήτησης καθώς πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να αναπληρώσουν τις διακοπές που χάθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Αεροδρόμια στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ολλανδία έχουν δοκιμάσει να προσφέρουν προνόμια, όπως αυξήσεις μισθών και μπόνους για τους εργαζόμενους που συστήνουν έναν φίλο.

Κορυφαίοι φορείς εκμετάλλευσης έχουν ήδη επισημάνει χιλιάδες ανοίγματα σε όλη την Ευρώπη.

Ωστόσο, οι προσλήψεις δεν μπορούν να έρθουν αρκετά γρήγορα για να εξαλειφθεί ο κίνδυνος ακυρωμένων πτήσεων και μακρών αναμονών για τους ταξιδιώτες ακόμη και μετά την καλοκαιρινή εποχή αιχμής, λένε αναλυτές και στελέχη του κλάδου.

Οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού και οι απεργίες έχουν ήδη προκαλέσει αναστάτωση στο Λονδίνο, το Άμστερνταμ, το Παρίσι, τη Ρώμη και τη Φρανκφούρτη αυτή την άνοιξη.

Αεροπορικές εταιρείες, όπως ο γίγαντας πτήσεων χαμηλού κόστους easyJet, ακυρώνουν εκατοντάδες καλοκαιρινές πτήσεις, ενώ νέες απεργίες ετοιμάζονται στο Βέλγιο, την Ισπανία, τη Γαλλία και τη Σκανδιναβία.

Τη Δευτέρα ο βρετανικός αερομεταφορέας δήλωσε ότι περικόπτει ακόμη περισσότερες υπηρεσίες κατά την πολυάσχολη καλοκαιρινή περίοδο για να βοηθήσει στη διαχείριση των προβλημάτων, όπως οι ελλείψεις προσωπικού εδάφους και τα ανώτατα όρια πτήσεων στο Γκάτγουικ του Λονδίνου και στο Άμστερνταμ.

Καθώς οι ηγέτες του κλάδου κατευθύνονται σε σύνοδο κορυφής στο Κατάρ αυτή την εβδομάδα, ένα σημαντικό θέμα θα είναι ποιος φέρει την ευθύνη για το χάος μεταξύ αεροπορικών εταιρειών, αεροδρομίων και κυβερνήσεων.

«Υπάρχει πολλή λάσπη, αλλά κάθε πλευρά φταίει που δεν αντιμετώπισε την αναζωπύρωση της ζήτησης», δήλωσε ο James Halstead, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Aviation Strategy.

Η αεροπορική βιομηχανία υποστηρίζει ότι έχει χάσει 2,3 εκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με την επίγεια εξυπηρέτηση και την ασφάλεια να έχουν πληγεί περισσότερο, σύμφωνα με την Air Transport Action Group που εκπροσωπεί τον κλάδο.

Πολλοί εργαζόμενοι αργούν να επιστρέψουν, παρασυρόμενοι από την «gig economy» ή επιλέγοντας να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα.

«Έχουν σαφώς εναλλακτικές λύσεις τώρα και μπορούν να αλλάξουν δουλειά», δήλωσε ο ανώτερος οικονομολόγος της ING Rico Luman.

Αν και αναμένει ότι η ταξιδιωτική πίεση θα μειωθεί μετά το καλοκαίρι, λέει ότι οι ελλείψεις μπορεί να παραμείνουν, καθώς οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι μένουν μακριά και, κρίνοντας, λιγότεροι νεότεροι εργαζόμενοι είναι πρόθυμοι να τους αντικαταστήσουν.

«Ακόμη και αν υπάρξει ύφεση, η αγορά εργασίας θα παραμείνει σφιχτή τουλάχιστον φέτος», δήλωσε.

Χαμηλό ηθικό

Ένας σημαντικός παράγοντας που επιβραδύνει τις προσλήψεις είναι ο χρόνος που χρειάζονται οι νέοι εργαζόμενοι για να λάβουν άδεια ασφαλείας – στη Γαλλία, έως και πέντε μήνες για τις πιο ευαίσθητες θέσεις εργασίας, σύμφωνα με το CFDT.

Η Marie Marivel, 56 ετών, εργάζεται ως υπάλληλος ασφαλείας που ελέγχει τις αποσκευές στο CDG για περίπου 1.800 ευρώ το μήνα μετά από φόρους.

Λέει ότι οι ελλείψεις έχουν οδηγήσει σε υπερκόπωση του προσωπικού. Οι εγκλωβισμένοι επιβάτες έχουν γίνει επιθετικοί. Το ηθικό είναι χαμηλό.

«Έχουμε νέους ανθρώπους που έρχονται και φεύγουν ξανά μετά από μια μέρα», λέει. «Μας λένε ότι κερδίζουμε μισθούς ταμείων για μια δουλειά με τόση ευθύνη».

Μετά από μεγάλη αναστάτωση τον Μάιο, η κατάσταση στη Γαλλία σταθεροποιείται, δήλωσε η Anne Rigail, διευθύνουσα σύμβουλος του γαλλικού βραχίονα της Air France-KLM.

Ακόμα κι έτσι, τα αεροδρόμια Charles de Gaulle και Orly του Παρισιού, όπου ένα συνδικάτο έχει προκηρύξει απεργία στις 2 Ιουλίου, εξακολουθούν να χρειάζονται να καλύψουν συνολικά 4.000 κενές θέσεις εργασίας, σύμφωνα με τον αερομεταφορέα.

Και στην Ολλανδία, όπου η ανεργία είναι πολύ χαμηλότερη, στο 3,3%, οι κενές θέσεις εργασίας που δεν έχουν καλυφθεί είναι σε επίπεδα ρεκόρ και στον κόμβο Schiphol της KLM έχουν ακυρωθεί εκατοντάδες πτήσεις και έχουν δημιουργηθεί μεγάλες ουρές.

Η Schiphol έδωσε τώρα ένα καλοκαιρινό μπόνους 5,25 ευρώ την ώρα σε 15.000 εργαζόμενους στην ασφάλεια, τη διαχείριση αποσκευών, τη μεταφορά και την καθαριότητα – μια αύξηση 50% για όσους αμείβονται με τον κατώτατο μισθό.

«Αυτό είναι φυσικά πολύ σημαντικό, αλλά δεν είναι ακόμα αρκετό», δήλωσε ο Joost van Doesburg του συνδικάτου FNV.

«Ας είμαστε ειλικρινείς, οι τελευταίες έξι εβδομάδες δεν ήταν καλή διαφήμιση για να έρθει κανείς να εργαστεί στο αεροδρόμιο».

Το Schiphol και το Gatwick του Λονδίνου παρουσίασαν την περασμένη εβδομάδα σχέδια για περιορισμό της χωρητικότητας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αναγκάζοντας σε περισσότερες ακυρώσεις, καθώς οι αεροπορικές εταιρείες, τα αεροδρόμια και οι πολιτικοί διαφωνούν με την κρίση.

Παιχνίδι επίρριψης ευθυνών

Ο Luis Felipe de Oliveira, επικεφαλής της παγκόσμιας ένωσης αεροδρομίων ACI, δήλωσε στο Reuters ότι τα αεροδρόμια κατηγορούνται άδικα και ότι οι αεροπορικές εταιρείες θα πρέπει να εργαστούν σκληρότερα για να αντιμετωπίσουν τις ουρές και το αυξανόμενο κόστος.

Ο Willie Walsh, επικεφαλής της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών, του παγκόσμιου ομίλου αεροπορικών εταιρειών που συνεδριάζει στο Κατάρ, απέρριψε τις συζητήσεις για κατάρρευση των αεροπορικών ταξιδιών ως «υστερία».

«Ήταν άσχημα για ορισμένους καταναλωτές και είναι σαφές ότι οι αεροπορικές εταιρείες και τα αεροδρόμια θέλουν να απολογηθούν γι’ αυτό», δήλωσε στο Reuters.

Ωστόσο, «δεν συμβαίνει σε κάθε αεροδρόμιο… Δεν έχω γίνει μάρτυρας των ιστοριών τρόμου που διαβάζω στον Τύπο», δήλωσε στο περιθώριο της ετήσιας συνάντησης της ομάδας του στη Ντόχα.

Ο Walsh έχει ήδη αποδώσει μέρος της αναστάτωσης στις ενέργειες κακών πολιτικών σε μέρη όπως η Βρετανία, όπου οι συχνές αλλαγές στην πολιτική COVID αποθάρρυναν τις προσλήψεις.

Η συνάντηση της ΙΑΤΑ στις 19-21 Ιουνίου δημιουργεί περιθώρια αισιοδοξίας για την ανάπτυξη που μετριάζεται από τις ανησυχίες για τον πληθωρισμό.

Τέτοιου είδους συγκεντρώσεις παρουσιάζουν εδώ και χρόνια τη βιομηχανία ως το θετικό πρόσωπο της παγκοσμιοποίησης, που συνδέει ανθρώπους και αγαθά με ολοένα και πιο ανταγωνιστικούς ναύλους.

Όμως, η εργασιακή κρίση στην Ευρώπη έχει αποκαλύψει την ευπάθειά της σε ένα εύθραυστο εργατικό δυναμικό, με την επακόλουθη αύξηση του κόστους να είναι πιθανό να οδηγήσει σε αύξηση των ναύλων και να αυξήσει την πίεση για αναδιάρθρωση.

Στη Γερμανία, για παράδειγμα, οι εργοδότες λένε ότι πολλοί εργαζόμενοι εδάφους έχουν ενταχθεί σε διαδικτυακές εταιρείες λιανικής πώλησης όπως η Amazon.

«Είναι πιο άνετο να πακετάρεις ένα στεγνωτήρα μαλλιών ή έναν υπολογιστή σε ένα κουτί από το να σηκώνεις μια βαλίτσα 50 κιλών σέρνοντας την άτρακτο ενός αεροπλάνου», δήλωσε ο Thomas Richter, επικεφαλής της γερμανικής ένωσης εργοδοτών επίγειας εξυπηρέτησης ABL.

Οι αναλυτές λένε ότι η πίεση στην εργασία μπορεί να αυξήσει το κόστος και μετά το καλοκαίρι, αλλά είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν ο κλάδος πρέπει να κάνει πίσω από το προ-πανδημικό μοντέλο του συνεχώς αυξανόμενου όγκου και της μείωσης του κόστους, το οποίο δημιουργούσε νέα δρομολόγια και κρατούσε χαμηλά τους ναύλους.

Για ορισμένους εργαζόμενους που αποχωρούν, ωστόσο, το καυτό καλοκαίρι της Ευρώπης σηματοδοτεί μια κλήση αφύπνισης τόσο για τους επιβάτες όσο και για τους εργοδότες.

«Προσωπικά πιστεύω ότι οι πολύ φτηνές πτήσεις… Δεν ξέρω πώς μπορούν πραγματικά να συνεχίσουν να το κάνουν αυτό», δήλωσε ένα πρώην μέλος του πληρώματος καμπίνας της British Airways, 58 ετών, το οποίο απολύθηκε.