Alpha Bank: Οι επιπτώσεις της τουρκικής κρίσης στην παγκόσμια οικονομία

Στις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία από τις αναταράξεις στη χρηματαγορά της Τουρκίας, αναφέρεται το σημερινό δελτίο οικονομικής συγκυρίας της Alpha Bank, που εκτιμά, μεταξύ άλλων, ότι θα υπάρξουν συνέπειες στη δυναμική της οικονομικής ανάπτυξης των αναδυόμενων οικονομιών.

Αναλυτικά, η Alpha Bank επισημαίνει ότι η κρίση της τουρκικής λίρας σε συνδυασμό με τα ερωτηματικά γύρω από τη δημοσιονομική σύνεση της νέας ιταλικής κυβερνήσεως έχουν αυξήσει σημαντικά την αβεβαιότητα στις διεθνείς αγορές μετοχών και ομολόγων.

Η εξέλιξη αυτή καθιστά απαραίτητη αφενός τη διατήρηση της ελληνικής οικονομικής πολιτικής εντός του πλαισίου όσων έχουν συμφωνηθεί με τους εταίρους και αφετέρου την προώθηση των μεταρρυθμίσεων και των ιδιωτικοποιήσεων έτσι ώστε να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στη χώρα σε ένα περιβάλλον χρηματοοικονομικών κινδύνων.

Τα τελευταία πέντε έτη, ο μέσος ετήσιος ρυθμός οικονομικής αναπτύξεως της Τουρκίας διαμορφωνόταν στο 6,0%, ακολουθώντας την Κίνα (7,1%) και την Ινδία (7,2%). H οικονομία της Τουρκίας όμως έχει αρχίσει να εμφανίζει σημεία υπερθερμάνσεως.

Συγκεκριμένα, το εμπορικό έλλειμμα στο πρώτο εξάμηνο του 2018, κατέγραψε ετήσια άνοδο 31,6%, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στα $40,7 δισ. ενώ το εξωτερικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) έχει αυξηθεί από $194 δισ. το 2007 σε $467 δισ. (52,9% ΑΕΠ) το Μάρτιο του 2018.

Παράλληλα, εντυπωσιακή άνοδο σημειώνει ο πληθωρισμός, καθώς ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής άγγιξε το 15,9% τον Ιούλιο, (ήτοι η μεγαλύτερη αύξηση από το 2004) από 10,4% που ήταν τον Ιανουάριο. Η άνοδος του πληθωρισμού ήταν η αιτία που οι χρηματαγορές άρχισαν να αισθάνονται άβολα με τη συμπεριφορά της τουρκικής λίρας. Ως αποτέλεσμα, η ισοτιμία της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, άρχισε να δέχεται σημαντικές πιέσεις από τα μέσα του Μαρτίου 2018.

Βαθμός εξαρτήσεως της Κεντρικής Τραπέζης- Διπλωματική αντιπαράθεση με ΗΠΑ

Επιπροσθέτως, οι ανορθόδοξες συστάσεις του Προέδρου της Τουρκίας προς την Κεντρική Τράπεζα, να μην κινηθεί σε αύξηση των επιτοκίων για την εξυγίανση της οικονομίας, σε συνδυασμό με την επιδείνωση των σχέσεων της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, επιβάρυναν περαιτέρω την κατάσταση.

Η ανακοίνωση από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ για αύξηση των δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμίνιου από την Τουρκία, είχε σαν αποτέλεσμα την περαιτέρω εξασθένιση της τουρκικής λίρας, εντείνοντας τις ανησυχίες ότι η κρίση θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλες αναδυόμενες οικονομίες. Επισημαίνεται, ότι οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας χάλυβα στον κόσμο, ενώ η Τουρκία είναι ό έκτος κατά σειρά προμηθευτής χάλυβα των ΗΠΑ. H τουρκική λίρα από τα μέσα Μαρτίου βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση με αποτέλεσμα να έχει υποχωρήσει άνω του 70% της αξίας της σε σχέση με το δολάριο.

Οι πιέσεις στην τουρκική λίρα, επέφεραν εκτεταμένες ρευστοποιήσεις στις χρηματιστηριακές και ομολογιακές αγορές διεθνώς, με το δολάριο να ενισχύεται και το ευρώ να υποχωρεί στο χαμηλότερο επίπεδό έναντι αυτού, από τον Ιούλιο του 2017.

Ενδεχόμενες επιδράσεις στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία

Το ερώτημα που γεννάται είναι αν οι εξελίξεις στην τουρκική οικονομία μπορούν να επηρεάσουν την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Μολονότι, ο πληθυσμός της Τουρκίας είναι σχετικά μεγάλος (79,5 εκατ. άτομα), η οικονομία της αντιπροσωπεύει μόνο το 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Οι χώρες της Ευρωζώνης διατηρούν ένα εμπορικό πλεόνασμα με την Τουρκία, το οποίο θεωρείται σχετικά μικρό (2017: €14,7 δισ.). Στις προηγούμενες χρηματοπιστωτικές κρίσεις που είχαν πλήξει την Τουρκία, οι Ευρωπαίοι εξαγωγείς είχαν στρέψει τις εμπορικές τους δραστηριότητες σε άλλες αγορές, προκειμένου να αναπληρώσουν την απολεσθείσα ζήτηση. Εκτιμάται, ότι κάτι ανάλογο θα πράξουν και σε αυτή την περίπτωση.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξέφρασε τον προβληματισμό της για την έκθεση των Ευρωπαϊκών τραπεζών στην Τουρκία (Financial Times 10.8). Σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS), οι τράπεζες της Τουρκίας έχουν εκδώσει δάνεια ύψους $148 δισ. και €100 δισ., με το μεγαλύτερο τμήμα αυτών να αφορά το εξωτερικό. Η μεγαλύτερη έκθεση εστιάζεται στις τράπεζες της Ισπανίας, καθώς έχουν δανείσει περί τα $80,9 δισ. ακολουθούν η Γαλλία με $35,1 δισ., η Ιταλία με $18,5 δισ. και η Γερμανία με $12,7 δισ. Ωστόσο, η έκθεση δεν είναι τόσο μεγάλη ώστε να υπάρχει ο φόβος δημιουργίας μιας νέας τραπεζικής κρίσεως στην Ευρώπη. Επισημαίνεται, ότι οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν δανείσει $18,1 δισ. και $16,9 δισ. αντίστοιχα.

Η μεγαλύτερη ανησυχία των επενδυτών είναι αν η κρίση της Τουρκίας μπορεί να επιδράσει και σε άλλες αναδυόμενες οικονομίες και ιδιαίτερα σε αυτές που θεωρούνται οικονομικά ευάλωτες (Αργεντινή, Νότια Αφρική). Το βασικό συμπέρασμα που εξάγεται από τη μέχρι τώρα διαμορφούμενη εικόνα, είναι ότι η συμπεριφορά των επενδυτών απέναντι στις αναδυόμενες οικονομίες έχει αλλάξει. Ο περιορισμός του επενδυτικού κινδύνου εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε εκροές κεφαλαίων, καθώς οι επενδυτές θα προσπαθούν να αναπροσαρμόσουν τα χαρτοφυλάκια τους. Τέλος, οι αναταράξεις στη χρηματαγορά της Τουρκίας, θα οδηγήσουν σε υψηλότερα επίπεδα το κόστος χρηματοδοτήσεως του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους των αναδυόμενων οικονομιών, με αποτέλεσμα να υπάρξουν επιπτώσεις στη δυναμική της οικονομικής τους αναπτύξεως.