Από τη Μεταπολίτευση μέχρι την αποποινικοποίηση της Βλασφημίας

την 16 Μαρτίου, 2025 13:53

300x250

Μιλάω κάθε βράδυ με την Παναγία, έχει απίστευτο χιούμορ, αυτοσαρκάζεται και ξεκαρδίζεται στα γέλια με τους χριστιανοταλιμπάν που πιστεύουν ότι είναι η μαμά τους», μου έλεγε ο μακαριστός, όσο και θεοσεβούμενος φίλος μου, ο Τζίμης Πανούσης. Τον πούλο σήμερα ο Τραμπ, ο Πούτιν και ο Ουκρανός ηθοποιός, τα οπίσθια αυτής-ταύτης της εφημερίδος τιμούν τον Τζιμάκο μας ο οποίος συνελήφθη πρώτος, φοιτητής Νομικής τότε, στην Καρδίτσα, γιατί τάχα μου βλαστημούσε τα θεία με τα τραγούδια των Μουσικών Ταξιαρχιών. Τα επόμενα χρόνια στόλιζε τα εξώφυλλα των περιοδικών άλλωτε ως Παναγία, άλλωτε σαν Ιησούς Χριστός και σύχναζε στα (προ Νταλάρα) δικαστήρια. Οι Παπάδες στην φωτογραφία μαζί του είναι αληθινοί, τους είχα γνωρίσει. Ο ένας ήταν ο πνευματικός του…

Το 1799, στην Ισπανία, μια σειρά χαρακτικών του πολύ σπουδαίου και βραβευμένου Ισπανού ζωγράφου και χαράκτη Φρανθίσκο Γκόγια σταμάτησαν να διατίθενται λίγο μετά την κυκλοφορία τους, εξαιτίας των πιέσεων που άσκησαν εκκλησιαστικοί κύκλοι της εποχής, επειδή σατίριζαν – καυτηρίαζαν τα ανθρώπινα πάθη και τα ήθη της κοινωνίας της εποχής, την εξουσία της Ιεράς Εξέτασης και του κλήρου. Η έκθεση με τίτλο «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου», είναι ένα θεματικό αφιέρωμα στην ελληνική τέχνη που διοργανώθηκε με αφορμή τη μεγάλη έκθεση χαρακτικών του Γκόγια, με την υπογραφή της διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης Συραγώς Τσιάρα. Αφορμή γι’ αυτό το βίαιο ξέσπασμα στάθηκαν συγκεκριμένα έργα του διακεκριμένου χαράκτη Χριστόφορου Κατσαδιώτη τα οποία συνδέονταν με παράδοξα, παραμορφωμένα ενίοτε θρησκευτικά μοτίβα τα οποία «συνομιλούν» με τον ανατρεπτικό εικαστικό κόσμο του Γκόγια.

«Τα έργα μου είναι μια ψυχαναλυτική προσέγγιση προσωπικών καταστάσεων, εντέλει κοινές σε όλους μας. Σε άλλους πιο πολύ και σε άλλους πιο λίγο, ακόμη όμως και σε αυτούς που δεν αρέσουν αυτά που κάνω. Πρόκειται για μια ανέλκυση ή αλλιώς άντληση ειλικρινών συναισθημάτων. Τώρα όσον αφορά σε θέματα αισθητικής, αυτά είναι υποκειμενικές υποθέσεις του καθενός» είχε δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξή του ο εικαστικός Χριστόφορος Κατσαδιώτης

Απο τη Μεταπολίτευση μέχρι την αποποινικοποίηση της Βλασφημίας το 2019…

• 1979 – Ο Θωμάς Μάρας και ο εκδότης του διώκονται για το βιβλίο Οι Αντιφάσεις της Καινής Διαθήκης επειδή αμφισβήτησε τη θεϊκή φύση του Ιησού.
• 1980 – Ο Δημήτρης Κολλάτος συλλαμβάνεται για το θεατρικό Ο Άγιος Πρεβέζης.
• 1982 – Η κινηματογραφική προσαρμογή του Άγιου Πρεβέζης λογοκρίνεται, με συλλήψεις συντελεστών και κατασχέσεις της κόπιας στις αίθουσες.
• 1979 – Τοιχογραφίες που φιλοτέχνησαν πολιτικοί κρατούμενοι της Χούντας στον ναό της Αγίας Ματρώνας (Λέρος) καταστρέφονται από ιερέα ως «βλάσφημες» και «κομμουνιστικές».
• 1981 – Ο Τζίμης Πανούσης και οι Μουσικές Ταξιαρχίες συλλαμβάνονται για «προσβολή θρησκείας» σε συναυλία στην Καρδίτσα.
• 1984 – Το σχολικό βιβλίο Η Ιστορία του Ανθρώπινου Γένους προκαλεί αντιδράσεις από την Εκκλησία και τη Νέα Δημοκρατία γιατί διδάσκει τη Δαρβινική Θεωρία της εξέλιξης. Το 1990 η κυβέρνηση Μητσοτάκη το αποσύρει.
• 1984 – Η κωμωδία Εθνική Παπάδων του Όμηρου Ευστρατιάδη προκαλεί αντιδράσεις από την Εκκλησία και συντηρητικούς κύκλους για προσβολή της θρησκείας. Η Ιερά Σύνοδος καταδικάζει την ταινία, και νομική δίωξη οδηγεί στην απαγόρευσή της μετά από σύντομη προβολή στη Θεσσαλονίκη.
• 1986 –Η ιστορική Ροτόντα, που άνοιξε ξανά για τη 2η Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών, γίνεται στόχος διαμαρτυριών από υπερ-ορθόδοξους χριστιανούς, που τη θεωρούν «βεβήλωση ιερού ναού». Βίντεο εγκαταστάσεις αφαιρούνται έπειτα από πιέσεις θρησκευτικών και πολιτικών συντηρητικών.
• 1988 – Επεισόδια στους κιν/φους που πρόβαλαν τον Τελευταίο Πειρασμό του Μαρτιν Σκορτσέζε. Ποινική δίωξη, απαγόρευση προβολής της ταινίας.
• 1990 – Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι αφορίζονται για την ταινία Το Μετέωρο Βήμα του Πελαργού από τον μητροπολίτη Φλώρινας Αυγουστίνο Καντιώτη. Έξαλλοι πιστοί παρεμποδίζουν τα γυρίσματα και καταστρέφουν σκηνικά.
• 1992 – Η ταινία Ο Ιησούς του Μόντρεαλ προκαλεί αντιδράσεις στη Θεσσαλονίκη και καταλήγει στα δικαστήρια, με την κατηγορία της βλασφημίας.
• 1995 – Η Μητρόπολη Θεσσαλονίκης διεκδικεί την ιδιοκτησία της Ροτόντας, οδηγώντας σε κατάληψη του χώρου από θρησκευτικές ομάδες για «ιερή αγρυπνία». Τον Οκτώβριο, 500 πιστοί εισβάλλουν στο μνημείο, τραυματίζουν φύλακες και βανδαλίζουν χώρο συναυλίας.
• 1998 – Σε έκθεση στη Λάρισα, μια ινδονησιακή φιγούρα του θεάτρου σκιών που απεικόνιζε τον Χριστό με μεγάλη μύτη και σκούρο δέρμα προκαλεί αστυνομική επέμβαση και αποσύρεται.
• 1999 – Το βιβλίο Mν: Γυναικείο Αντιμυθιστόρημα του Μίμη Ανδρουλάκη καίγεται σε διαμαρτυρίες και αντιμετωπίζει νομικές διώξεις.
• 1999 – Ο Τζίμης Πανούσης κατηγορείται για εξώφυλλο περιοδικού όπου εμφανίζεται ως αρχιεπίσκοπος, αλλά αθωώνεται.
• 2000 – Ο Πανούσης κατηγορείται για «βεβήλωση εθνικού συμβόλου» επειδή αντικατέστησε τον σταυρό με σφυροδρέπανο στην ελληνική σημαία.
• 2003 – Το σατιρικό κόμικ Das Leben des Jesus κατάσχεται και ο δημιουργός του καταδικάζεται ερήμην για προσβολή του Ιησού.
• 2003 – Στην έκθεση Outlook, έργο του Thierry de Cordier αποσύρεται μετά από κατακραυγή για βλασφημία. Ο επιμελητής διώκεται, αλλά τελικά αθωώνεται γιατί απέσυρε το έργο.
• 2005 – Η Δομνα Σαμίου κατηγορείται για «βλάσφημα» και «άσεμνα» τραγούδια του άλμπουμ Τα Αποκριάτικα.
• 2006 – Ο Πανούσης διώκεται για αφίσα με χριστιανική εικόνα όπου το κεφάλι της Παναγίας και του Ιησού είχαν αντικατασταθεί με κεφάλια πουλερικών.
• 2006 –Το βίντεο Nymphea του Ange Leccia, με τη Laetitia Casta, αφαιρείται από έκθεση στο Αλατζά Ιμαρέτ της Θεσσαλονίκης, έπειτα από διαμαρτυρίες μουσουλμανικής πολιτιστικής ένωσης που το θεωρεί προσβλητικό για τα θρησκευτικά αισθήματα. Το έργο μεταφέρεται σε άλλη τοποθεσία.
• 2008 – Η έκθεση The Ejaculation of the Demon του Διονύση Καβαλιεράτου διώκεται για προσβολή θρησκευτικών συμβόλων.
• 2009 – Από την ταινία κινουμένων σχεδίων του Κώστα Γαβρά για τον Παρθενώνα αφαιρούνται σκηνές καταστροφής αρχαίων αγαλμάτων από χριστιανούς, κατόπιν πίεσης της Εκκλησίας.
• 2011–2017 – Ο Φίλιππος Λοΐζος διώκεται για τη σατιρική σελίδα στο Facebook: ‘Γέροντας Παστίτσιος’. Καταδικάζεται το 2014, αλλά η υπόθεση παραγράφεται το 2017.
• 2012 – Η θεατρική παράσταση Corpus Christi ματαιώνεται μετά από βίαιες διαδηλώσεις της “Χρυσής Αυγής’ και νομικές διώξεις.
• 2017–2018 – Το άγαλμα Φύλαξ στο Παλαιό Φάληρο καταστρέφεται από αγνώστους, μετά από επιθέσεις θρησκευτικών και ακροδεξιών ομάδων.

18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1981 συλλαμβάνονται κατά τη διάρκεια συναυλίας στην Καρδίτσα με την κατηγορία της «περιύβρισης κατά της αρχής και του κράτους και εξύβριση των θείων». Αρχικά καταδικάζονται από το Πλημμελειοδικείο σε συνολικά 54 μήνες φυλάκιση. Το εφετείο γίνεται στη Λάρισα και οι μουσικοί αθωώνονται. Στο πλευρό τους έχουν ξανά συναδέλφους – καλλιτέχνες. Βαγγέλης Γερμανός, Χάρρυ Κλυν, Κατερίνα Γώγου, Δημήτρης Πουλικάκος, Νίκος Ζερβός καταγγέλλουν «την παραβίαση του δικαιώματος της ελευθερίας του λόγου και της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης» …

Η είδηση δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Μακεδονία” στις 21 Απριλίου 1981 (σελ. 11)

ΚΑΡΔΙΤΣΑ, 20 – Δικάζονται την Τετάρτη στο αυτόφωρο τριμελές πλημμελειοδικείο Καρδίτσας, με τις κατηγορίες της περιύβρισης αρχής, βλασφημίας θείων, εξύβρισης και απλής συνεργείας στις παραπάνω πράξεις, τα μέλη του συγκροτήματος της ποπ μουσικής Μουσικές Ταξιαρχίες, γιατί κατά την διάρκεια συναυλίας το πρωί της Κυριακής στον κινηματογράφο Γαλαξίας της Καρδίτσας εξύβρισαν τα θεία και τις δημόσιες αρχές με ακατανόμαστες φράσεις και τραγούδια.

Πρόκειται για τους Δημήτριο Πανούση, 27 χρονών, φοιτητή νομικής και τραγουδιστή, Ευάγyελο Βέκιο, 24 χρονών, Ιωάννη Δρόλαπα, 24 χρονών, φοιτητή νομικής, Δημήτριο Δασκαλοβανάση, 21 χρονών, Ευάγγελο Σβάρνα, 25 χρονών και Ιουλιέτα Καστραβέλη, 20 χρονών κατοίκους Αθηνών. Η δίκη τους επρόκειτο να γίνει σήμερα (χθες) το μεσημέρι αλλά οι κατηγορούμενοι ζήτησαν και πήραν αναβολή προκειμένου οι συνήγοροι τους να ενημερωθούν επί της δικογραφίας. Το δικαστήριο δεν εδέχθη αίτημα προσωρινής αποφυλακίσεως τους και διέταξε τη συνέχιση της κρατήσεως και των έξι.

Σε μια κατάμεστη αίθουσα από ακροατήριο αποτελούμενο σε συντριπτική πλειοψηφία από μαθητές ηλικίας 15-21 χρονών (κόπηκαν συνολικά 580 εισιτήρια των 100 και 150 δραχμών) έδωσαν την προαγγελθείσα συναυλία τους οι Μουσικές Ταξιαρχίες.

ΑΚΑΤΑΛΑΒΙΣΤΙΚΑ

Η συναυλία εξελίχθηκε χωρίς επεισόδια και επικράτησε πρωτοφανής ενθουσιασμός στο ακροατήριο παρά το γεγονός ότι οι στίχοι των περισσοτέρων τραγουδιών ή ήταν ακαταλαβίστικοι ή περιείχαν υβριστικές και ακατονόμαστες φράσεις. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την επέμβαση των αρχών οι οποίες μετά την συναυλία συνέλαβαν όλα τα μέλη του συγκροτήματος τα οποία και απέστειλαν στον εισαγγελέα.

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο παραπέμπεται να δικασθεί ο Δημήτριος Πανούσης για περιύβριση αρχής, βλασφημία θείων και εξύβριση γιατί κατά την διάρκεια της συναυλίας φέρεται ότι τραγούδησε μεταξύ άλλων και στίχους προσβλητικούς για το ήθος των μαθητριών, για τους καθηγητές, το υπουργείου παιδείας, τη βουλή κλπ. Επίσης ο Πανούσης με βλασφημίες εξεδήλωσε δημόσια έλλειψη σεβασμού προς τα θεία, ενώ προσέβαλε και την τιμή του παρευρισκομένου στην ανωτέρω συναυλία καθηγητού κ. Ευάγγελου Κρομμύδα ο οποίος θα παραστεί και ως μάρτυς κατηγορίας.

Οι υπόλοιποι πέντε κατηγορούμενοι παραπέμπονται να δικασθούν για απλή συνεργία στις παραπάνω πράξεις και συγκεκριμένα οτι παρέσχον εκ προθέσεως την συνδρομή των εις τον πρώτον κατηγορούμενον συνοδεύοντες αυτόν καθ’ όλη την διάρκεια της συναυλίας δια διαφόρων μουσικών οργάνων.

Ο επικεφαλής του συγκροτήματος Δημήτριος Πανούσης δήλωσε ότι το σύνολο τα τραγούδια που ακούσθηκαν στην συναυλία της Κυριακής τα τραγουδά από το 1972 στην Αθήνα ενώ ταυτόχρονα κυκλοφορούν σε κασέτα σ’ ολόκληρη την Ελλάδα χωρίς μέχρι σήμερα να υποστεί ποινική δίωξη.

Επίσης είπε ότι θεωρεί ότι το σύνολο των τραγουδιών του δεν είναι εξυβριστικό, αλλά απλώς αντικατροπτίζουν την πραγματικότητα με κάποια βέβαια υπερβολή.

Σύμφωνα με υπάρχουσες πληροφορίες οι νεαροί μουσικοί είναι γόνοι καλών οικογενειών. Η συναυλία της Κυριακής ήταν η πρώτη από μια σειρά συναυλιών που προγραμμάτιζαν για την επαρχία.

Οι μουσικοί είχαν την υποστήριξη σημαντικών ανθρώπων του πολιτισμού, όπως του Μάνου Χατζιδάκι και του Διονύση Σαββόπουλου. Φυσικό ήταν να αποκτήσουν τεράστια δημοσιότητα απ’ όλη αυτή την αρνητική διαφήμιση και οι δισκογραφικές να επιδοθούν σε ένα πραγματικό κυνηγητό τους. Ίσως γι’ αυτό τελικά ο πρώτος δίσκος τους να κυκλοφόρησε από μία μεγάλη εταιρεία σε παραγωγή, του Μάνου Ξυδούς. Ο πρώτος δίσκος των Μουσικών Ταξιαρχιών τάραξε τα νερά το 1982. Σε δύο μήνες πούλησε 40.000 αντίτυπα. Ο εισαγγελέας όμως παρενέβη και έδωσε εντολή να κατασχεθεί…. Η εντολή για κατάσχεση του δίσκου προκαλεί την οργή πολλών καλλιτεχνών. Ο Διονύσης Σαββόπουλος σε επιστολή του στα ΝΕΑ εκφράζει τη διαμαρτυρία του για τις διώξεις, τις συλλήψεις και τις κατασχέσεις κα.προσφέρεται για μάρτυρας υπεράσπισης σε περίπτωση που η υπόθεση φτάσει στα δικαστήρια. Ο αείμνηστος Βαγγέλης Βέκιος (τύμπανα, κρουστά) έγραφε το 2006 στην Καθημερινή: «λίγες μέρες μετά την κυκλοφορία του δίσκου, βγήκα από το σπίτι μου κατά τις 10 ή 11 το πρωί για να αγοράσω εφημερίδα και να πάω στο σπίτι των γονιών μου που έμεναν ακριβώς ένα τετράγωνο πιο κάτω.
Πηγαίνοντας στο σπίτι, βλέπω απέξω το αστυνομικό αυτοκίνητο και τη μητέρα μου να μιλάει μαζί τους.Κάτι κατάλαβα, γυρνάω πίσω στο σπίτι μου, το γνωστό ασφαλίτικο ήταν απέξω και περίμενε.
Επιστροφή στο περίπτερο, ελαφρώς αλαφιασμένος, παίρνω τηλέφωνο τον Τζιμάκο και τον Δρόλαπα, τους λέω τι συμβαίνει, δίνουμε ραντεβού με τον Τζίμη κοντά στον Άδονι στο Χολαργό και μαζί συναντάμε τον Γιάννη Δρ. Μαθαίνουμε ότι ο Γιώργος Πετσίλας έχει συλληφθεί (διευθυντής της EMI) και ο Μάνος Ξυδούς (παραγωγός) έχει εξαφανιστεί προς άγνωστη κατεύθυνση, μέχρι να περάσει το αυτόφωρο. Αλλά το αυτόφωρο δεν τελείωνε, γιατί το αδίκημα ήταν «περί τύπου» και άρα διαρκές. Φιλοξενηθήκαμε σε διάφορα σπίτια. Στα μεσοδιαστήματα από σπίτι σε σπίτι μας χαιρετούσαν διάφοροι ακροατές του group και χαζογελούσαν συνωμοτικά. Κάποια μέρα (δεν θυμάμαι πώς) έληξε η δίωξη, κάποτε έληξε και το συγκρότημα.

Ωραία πάντως περάσαμε».