Απόφαση-βόμβα της Δ.Ε.Δ. ανοίγει “παράθυρο” για παραγραφή χιλιάδων φορολογικών υποθέσεων μεγάλων εταιριών
Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της Α.Α.Δ.Ε. απεφάνθη πρόσφατα ότι η χρήση του έτους 2011 έχει παραγραφεί ήδη από τις 30-4-2014 για ανώνυμη εταιρία για την οποία είχε εκδοθεί το 2012 φορολογικό πιστοποιητικό χωρίς επιφύλαξη (χωρίς αναφορές για τον εντοπισμό φορολογικών παραβάσεων) από ιδιώτη ελεγκτή. Αν η εφαρμογή της απόφασης αυτής γενικευθεί για όλες τις παρόμοιες εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις μεγάλων ανωνύμων εταιριών οι οποίες έχουν κριθεί “καθαρές”φορολογικά από ιδιώτες ελεγκτές, για τις χρήσεις 2011, 2012 και 2013, τότε όλες αυτές οι υποθέσεις θα θεωρηθούν ήδη παραγεγραμμένες και το Δημόσιο θα απωλέσει έσοδα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Μια απόφαση-βόμβα της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, που εκδόθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο και αποκάλυψε την Πέμπτη η εφημερίδα “F & M Voice” είναι πολύ πιθανό να έχει ως αποτέλεσμα χιλιάδες υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος μεγάλων επιχειρήσεων να παραγραφούν, παρά το γεγονός ότι η πενταετής προθεσμία που έχει στη διάθεσή του το Δημόσιο να τις ελέγξει δεν έχει ακόμη εκπνεύσει! Επιπλέον, εξαιτίας της απόφασης αυτής, οι ήδη διενεργηθέντες και ολοκληρωμένοι φορολογικοί έλεγχοι που πραγματοποιήθηκαν σε χιλιάδες άλλες εταιρίες εντός της προβλεπόμενης πενταετούς προθεσμίας παραγραφής υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ακυρωθούν και τα καταλογισθέντα ποσά φόρων και προστίμων να διαγραφούν.
Πρόκειται, συγκεκριμένα, για την υπ’ αριθμόν 1262/8-2-2018 απόφαση της Δ.Ε.Δ., με την οποία έγινε δεκτή ενδικοφανής προσφυγή εταιρίας που είχε ως αίτημα την ακύρωση φορολογικού ελέγχου της χρήσης του έτους 2011 και τη διαγραφή των πρόσθετων φόρων και των προσαυξήσεων που τής επιβλήθηκαν στις 21-8-2017 από το Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων (Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ.), παρά το γεγονός ότι ο έλεγχος ολοκληρώθηκε πριν την 31η-12-2017, δηλαδή εντός της 5ετούς προθεσμίας παραγραφής του ελεγκτικού δικαιώματος του Δημοσίου.
Η Δ.Ε.Δ., με την απόφαση αυτή, απάλλαξε από την επιβολή φόρων και προστίμων ανακρίβειας συνολικού ύψους 435.593,25 ευρώ για τη χρήση του έτους 2011 εταιρία της Βορείου Ελλάδος με το αιτιολογικό ότι η συγκεκριμένη εταιρία ελέγχθηκε ήδη, για το έτος αυτό, από ιδιώτη ελεγκτή και βρέθηκε «καθαρή» φορολογικά. Σύμφωνα με το σκεπτικό της Δ.Ε.Δ., για την εταιρία αυτή εκδόθηκε στο δεύτερο εξάμηνο του 2012 φορολογικό πιστοποιητικό χωρίς επιφυλάξεις (χωρίς εντοπισμό φορολογικών παραβάσεων), ενώ από την πλευρά του το Δημόσιο δεν ολοκλήρωσε τον φορολογικό του έλεγχο εντός 18 μηνών από την προθεσμία ηλεκτρονικής υποβολής του φορολογικού πιστοποιητικού, σύμφωνα με τα όσα προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 82 του ν. 2238/1994 και της εφαρμοστικής υπουργικής απόφασης υπ’ αριθμόν ΠΟΛ. 1159/22-7-2011 για τα φορολογικά πιστοποιητικά! Δηλαδή, σύμφωνα με τη Δ.Ε.Δ., ο φορολογικός έλεγχος του Δημοσίου έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι τις 30 Απριλίου 2014, ημερομηνία εκπνοής του 18μήνου, πράγμα το οποίο δεν έγινε, οπότε η υπόθεση θεωρείται ότι περαιώθηκε οριστικά βάσει του φορολογικού πιστοποιητικού, το οποίο εξέδωσε ιδιώτης ελεγκτής και το οποίο δεν διαπιστώνει καμία φορολογική παράβαση! Από τη στιγμή που ο έλεγχος του Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ. δεν ολοκληρώθηκε μέχρι τις 30-4-2014, αλλά τελείωσε πολύ αργότερα (εντός του 2017), δεν θεωρείται έγκυρος σύμφωνα με τη Δ.Ε.Δ., έστω κι αν:
– διενεργήθηκε πριν εκπνεύσει η πενταετής προθεσμία παραγραφής του ελεγκτικού δικαιώματος του Δημοσίου (πριν τις 31-12-2017)
– από τον έλεγχο αυτόν διαπιστώθηκαν λογιστικές διαφορές ύψους 989.984,63 ευρώ, εξαιτίας των οποίων η εταιρία θα έπρεπε να πληρώσει φόρους και πρόστιμα ανακρίβειας, συνολικού ύψους 435.593,25 ευρώ.
Ουσιαστικά, η εταιρία στην προσφυγή της επικαλέστηκε το γεγονός ότι το 18μηνο είχε εκπνεύσει εδώ και πολύ καιρό, τη στιγμή της ολοκλήρωσης του φορολογικού ελέγχου από το Δημόσιο, δηλαδή τη στιγμή της έκδοσης της οριστικής πράξης διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου εισοδήματος για τη χρήση του 2011 από το Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ. Υποστήριξε δηλαδή ότι ο έλεγχος πρέπει να ακυρωθεί επειδή ολοκληρώθηκε εκπρόθεσμα, μετά το 18μηνο, σε χρονική στιγμή που η υπόθεση θεωρείτο πλέον περαιωθείσα και το δικαίωμα του Δημοσίου να ολοκληρώσει τον έλεγχο είχε παραγραφεί.
Δικαστική απόφαση
Στην ενδικοφανή προσφυγή της, η εταιρία της Βορείου Ελλάδος επικαλέστηκε – εκτός από τις διατάξεις του ν. 2238/1994 και της υπουργικής απόφασης ΠΟΛ. 1159/2011 για τα φορολογικά πιστοποιητικά – δικαστική απόφαση του 2016 για παρόμοια υπόθεση, με την οποία μια άλλη μεγάλη εταιρία – της… Νοτίου Ελλάδος – είχε δικαιωθεί από το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών και της διαγράφηκαν ποσά φόρων και προστίμων άνω των 2 εκατομμυρίων ευρώ που τής είχαν επιβάλει οι ελεγκτές του Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ. με πράξη που εξέδωσαν στις 25-8-2014, κατόπιν ελέγχου φορολογίας εισοδήματος στη χρήση του 2011. Πρόκειται ειδικότερα για την απόφαση υπ’ αριθμόν 1490/2016 του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών με την οποία κρίθηκε ότι από τη στιγμή που το Δημόσιο δεν ολοκλήρωσε τον φορολογικό έλεγχο της χρήσης του 2011 εντός του 18μήνου από την ηλεκτρονική υποβολή της “έκθεσης φορολογικής συμμόρφωσης” του φορολογικού πιστοποιητικού, δηλαδή μέχρι τις 30-4-2014, η υπόθεση θεωρείται περαιωθείσα με βάση τον έλεγχο των ιδιωτών ελεγκτών και το Δημόσιο δεν έχει κανένα δικαίωμα επιβολής φόρων και προστίμων. Και στην περίπτωση της εταιρίας αυτής, η έκθεση φορολογικής συμμόρφωσης του ετησίου φορολογικού πιστοποιητικού είχε εκδοθεί το 2012 χωρίς επιφυλάξεις, δηλαδή ο φορολογικός έλεγχος που έγινε από ιδιώτες ελεγκτές δεν εντόπισε καμία φορολογική παράβαση.
Η Δ.Ε.Δ., με την υπ’ αριθμόν 1262/8-2-2018 απόφασή της, αποδέχθηκε τελικά τους παραπάνω ισχυρισμούς της εταιρίας της Βορείου Ελλάδος, ακύρωσε τον έλεγχο του Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ στη χρήση του 2011 και διέγραψε την επιπλέον διαφορά φόρου των 197.996,93 ευρώ και το πρόστιμο ανακρίβειας της φορολογικής δήλωσης των 237.596,32 ευρώ, που καταλογίστηκαν στην εν λόγω εταιρία με την υπ’ αριθμόν 1668/21-8-2017 οριστική πράξη διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου εισοδήματος που είχε εκδώσει το Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ. Η Δ.Ε.Δ. συμπέρανε, ουσιαστικά, ότι η χρήση του 2011 παραγράφηκε στις 30-4-2014 για τη συγκεκριμένη εταιρία!
Δυσμενείς συνέπειες
Οι συνέπειες της απόφασης αυτής της Δ.Ε.Δ. για τα έσοδα του Δημοσίου θα είναι άκρως δυσμενείς. Αν το σκεπτικό της και το «δια ταύτα» της επεκταθούν, με μια απλή εγκύκλιο της Α.Α.Δ.Ε., σε όλες τις άλλες χιλιάδες παρόμοιες υποθέσεις μεγάλων επιχειρήσεων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εκκρεμότητα, τότε όλες αυτές οι υποθέσεις θα θεωρηθεί ότι έχουν ήδη παραγραφεί και ποσά ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που θα μπορούσαν να βεβαιωθούν από καθ’ όλα νόμιμους φορολογικούς ελέγχους θα χαθούν οριστικά για τα δημόσια ταμεία.
Ειδικότερα, σε περίπτωση που η Διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε. εκδώσει εγκύκλιο με την οποία θα επεκτείνει την εφαρμογή της απόφασης αυτής της Δ.Ε.Δ. σε όλες τις παρόμοιες εκκρεμείς υποθέσεις μεγάλων επιχειρήσεων τότε:
– Θα ακυρωθούν έλεγχοι φορολογίας εισοδήματος της χρήσης 2011 σε μεγάλες ανώνυμες εταιρίες, οι οποίοι έχουν ήδη ολοκληρωθεί εντός της 5ετούς προθεσμίας παραγραφής του ελεγκτικού δικαιώματος του Δημοσίου, δηλαδή πριν την 31η-12-2017 και καταλογισθέντα ποσά φόρων και προστίμων συνολικού ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ θα διαγραφούν αυτόματα.
– Το Δημόσιο θα χάσει το δικαίωμα να ξεκινήσει ή να ολοκληρώσει ήδη διενεργούμενους ελέγχους σε υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος μεγάλων ανωνύμων εταιριών για τις χρήσεις 2012 και 2013, για τις οποίες οι κανονικές (πενταετείς) προθεσμίες παραγραφής δεν έχουν ακόμη λήξει (εκπνέουν στις 31-12-2018 και στις 31-12-2019 αντίστοιχα)! Πρόκειται για υποθέσεις για τις οποίες οι 18μηνες προθεσμίες από τη στιγμή της υποβολής των φορολογικών πιστοποιητικών άνευ επιφυλάξεων από τους ιδιώτες ελεγκτές έχουν, επίσης, παρέλθει χωρίς να έχουν ξεκινήσει καν φορολογικοί έλεγχοι ή χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί τυχόν ήδη εν εξελίξει φορολογικοί έλεγχοι, από την πλευρά του Κ.Ε.ΜΕ.ΕΠ. Το συνολικό ύψος των φόρων και των προστίμων που θα γλιτώσουν οι εν λόγω εταιρίες θα είναι επίσης πολύ μεγάλο, της τάξεως των εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Τα «περίεργα» της υπόθεσης
Οι αντίθετες με το σκεπτικό της απόφασης της Δ.Ε.Δ. νομοθετικές διατάξεις, εγκύκλιοι, γνωμοδοτήσεις και προηγούμενες αποφάσεις της ίδιας υπηρεσίας. Η μη άσκηση αναίρεσης επί της απόφασης του Διοικητικού Εφετείου από την Α.Α.Δ.Ε.
Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε και αποκάλυψε η “F & M Voice” , η υπ’αριθμόν 1262/8-2-2018 απόφαση της Δ.Ε.Δ.:
1) Έρχεται σε αντίθεση με τον ίδιο τον ισχύοντα Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, δηλαδή τον ν. 4174/2013, ο οποίος στην παράγραφο 1 του άρθρου 36 προβλέπει ρητά ότι για όλες τις υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος ισχύει βασικά πενταετής προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να διενεργήσει και να ολοκληρώσει φορολογικό έλεγχο. Η διάταξη αυτή του άρθρου 36 ισχύει, σύμφωνα με τη μεταβατική διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 72 του ίδιου νόμου, και για υποθέσεις χρήσεων προ του 2014 που ήταν εκκρεμείς την 1η-1-2014, ημερομηνία έναρξης ισχύος της εφαρμογής του ν. 4174/2013.
2) Δεν έλαβε υπόψη της την υπ’ αριθμόν ΔΕΛ Α 1069048/2-5-2014 εγκύκλιο της ίδιας της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων και νυν Α.Α.Δ.Ε., με την οποία είχε διευκρινιστεί ότι “οι φορολογικοί έλεγχοι που διενεργούνται σε εφαρμογή των διατάξεων της Απόφασης Υπουργού Οικονομικών ΠΟΛ. 1159/22-7-2011 (σ.σ. επί υποθέσεων για τις οποίες έχουν εκδοθεί φορολογικά πιστοποιητικά χωρίς επιφύλαξη) ολοκληρώνονται και οι σχετικές καταλογιστικές πράξεις εκδίδονται στον προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις (άρθρο 36 ν. 4174/2013) χρόνο”, δηλαδή εντός της πενταετούς προθεσμίας από τη λήξη του έτους υποβολής της σχετικής φορολογικής δήλωσης. Συνεπώς, η προθεσμία παραγραφής για τη χρήση του 2011 έληξε στις 31-12-2017 κι όχι στις 30-4-2014, όπως ισχυρίζεται η Δ.Ε.Δ. στην υπ’αριθμόν 1262/8-2-2018 απόφασή της.
3) Έρχεται σε αντίθεση με την υπ’ αριθμόν 256/2015 γνωμοδότηση του Β’ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, με την οποία έγινε δεκτό ότι:
«α) Δεν εξαιρούνται από τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου οι επιχειρήσεις για τις οποίες εκδίδεται φορολογικό πιστοποιητικό χωρίς επισημάνσεις για παραβάσεις της φορολογικής νομοθεσίας.
β) Στο ρυθμιστικό πεδίο της προβλεπόμενης να εκδοθεί, κατ’ εξουσιοδότηση κανονιστικής πράξης, του άρθρου 65Α παρ.2 του ν.4174/2013 δεν εμπίπτει η δυνατότητα της Φορολογικής Διοίκησης να θέτει χρονικούς περιορισμούς στη διενέργεια των ελέγχων σε επιχειρήσεις για τις οποίες εκδίδεται φορολογικό πιστοποιητικό χωρίς επισημάνσεις για παραβάσεις της φορολογικής νομοθεσίας, με την έκδοση πράξεων προσδιορισμού του φόρου σε χρονικά διαστήματα συντομότερα από τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 36 του ν.4174/2013.»
Η παραπάνω γνωμοδότηση έγινε αποδεκτή από τον τότε αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη και κοινοποιήθηκε σε όλες τις φοροελεγκτικές υπηρεσίες με την εγκύκλιο υπ’ αριθμόν ΠΟΛ. 1006/5-1-2016.
4) Έλαβε υπόψη της την δικαστική απόφαση 1490/26-5-2016 του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που δικαίωσε για παρόμοια υπόθεση μια άλλη εταιρία. Την απόφαση αυτή η Α.Α.Δ.Ε., κατόπιν μιας “επισημείωσης” του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που εκδόθηκε στις 11-11-2016, δεν επιδίωξε να την αναιρέσει ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, παρά το γεγονός ότι το ίδιο το Ν.Σ.Κ. είχε αποφανθεί με την υπ’ αριθμόν 256/2015 γνωμοδότησή του Β’ Τμήματός του, η οποία είχε γίνει αποδεκτή από το υπουργείο Οικονομικών.
5) Έρχεται σε αντίθεση με τρεις τουλάχιστον προηγούμενες αποφάσεις της ίδιας της Δ.Ε.Δ. (!), τις υπ’ αριθμόν 4581/4-9-2017, 5575/23-10-2017 και 5883/16-11-2017, με τις οποίες άλλες εταιρίες που είχαν προσφύγει με το ίδιο αίτημα ΔΕΝ δικαιώθηκαν. Αξιοσημείωτο είναι το παρακάτω απόσπασμα από το σκεπτικό της υπ’ αριθμόν 4581 απόφασης της Δ.Ε.Δ. το οποίο μνημονεύεται και στην υπ’ αριθμόν 5883:
“Η επικαλούμενη από την προσφεύγουσα επιχείρηση απόφαση ΠΟΛ. 1159/2011 είχε εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 82 παρ. 8 περ. α’ του ν. 2238/1994, ενώ ως προς τη διενέργεια του υπό κρίση ελέγχου έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του ν. 4174/2013”. Οι παραπάνω 3 αποφάσεις της Δ.Ε.Δ. εκδόθηκαν μέσα στο 2017, αρκετούς μήνες μετά την απόφαση του Διοικητικού Εφετείου, την οποία δεν έλαβαν καθ’ όλου υπόψη τους!
