Αργεί ακόμα η γραβάτα…

Από τους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης μέχρι την, απολύτως μικροπολιτικά, μηδενιστική στάση της αντιπολίτευσης, υπάρχει μία αόρατη, βαθμολογική κλίμακα πάνω στην οποία μπορεί κανείς να τοποθετήσει τα αποτελέσματα που παράγει η απόφαση του προχτεσινού Eurogroup.

Αυτό, ακριβώς, θα πρέπει να κάνει, ύστερα από προσεκτική εξέταση των όσων κρύβονται «πίσω από τις γραμμές», όποιος ενδιαφέρεται, πραγματικά, για την οικονομία της χώρας και τη δυνατότητά της, εάν υπάρχει τέτοια, να επανέλθει σε θετική τροχιά.

Το γεγονός ότι τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος έγιναν δεκτά με ομοφωνία στη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, αποτελεί για την ελληνική κυβέρνηση «παράσημο». Είναι, πρώτα απ’ όλα, μία απτή απόδειξη της επαναφοράς της χώρας σε καθεστώς αξιόπιστου εταίρου, μετά από μία μακρά περίοδο, κατά την οποία, μέτρα για το χρέος ακούγαμε και μέτρα για το χρέος δεν βλέπαμε. Ας μας επιτραπεί, παρενθετικά, να θυμίσουμε αυτό που γράφτηκε πριν από λίγες ημέρες σε μεγάλη γερμανική εφημερίδα. Η κυβέρνηση Τσίπρα υλοποιεί με ακρίβεια τα συμφωνηθέντα, σε αντίθεση με όλες τις προηγούμενες! Αυτό ήταν, πάνω-κάτω, το πνεύμα του κειμένου.

Εξίσου σημαντικό είναι και το γεγονός ότι, η υιοθέτηση αυτού του πακέτου των βραχυπρόθεσμων μέτρων, εκπέμπει ένα θετικό μήνυμα στις αγορές, δίνοντας στους υποψήφιους επενδυτές (τους οποίους, επίσης, επί μακρόν ακούμε, αλλά ως τώρα δεν βλέπουμε) τη σιγουριά ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μία συγκεκριμένη, προστατευμένη τροχιά και κινείται, πλέον, βάσει σχεδίου. Βραχυπρόθεσμα μέτρα τώρα, μεσοπρόθεσμα το καλοκαίρι του 2017, μακροπρόθεσμα στη λήξη του προγράμματος, στο τέλος του 2018.

Αποτελεί, όμως, ελάφρυνση του χρέους το πακέτο των μέτρων που υιοθετήθηκαν; Και ναι και όχι. Η αλήθεια είναι ότι, για να φανεί, με τα συγκεκριμένα εργαλεία, κάποια αξιόλογη μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ πρέπει να περάσουν δεκαετίες και, μάλιστα, στη διάρκεια αυτών, να ισχύσει μία σειρά από υποθετικές παραδοχές. Αντίθετα, το εμπροσθοβαρές αποτέλεσμα των μέτρων ενδέχεται έως και να αυξήσει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, αφού το σταθερό επιτόκιο, με το οποίο θα «κλειδώσουν» αρκετά από τα δάνεια είναι λίγο υψηλότερο από το τρέχον κυμαινόμενο. Από την άλλη, ωστόσο, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους θα είναι σταθερό, άρα και καλύτερα προϋπολογίσιμο και η Ελλάδα θα βγει κερδισμένη σε περίπτωση ανόδου των επιτοκίων, κάτι που μοιάζει μεσοπρόθεσμα αρκετά πιθανό.

Από οικονομικής, πάντως, σκοπιάς, το παιχνίδι παραμένει «στον αέρα» με το κλειδί να βρίσκεται στο ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων, τα οποία το Eurogroup απέφυγε να οριοθετήσει με μία, μάλλον, ασαφή διατύπωση. Φτάσαμε, δε, να βγαίνει από αριστερά στους ευρωπαίους το ΔΝΤ, λέγοντας, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι η Ευρώπη είναι που εμμένει στη λιτότητα, ζητώντας πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 3,5%, όταν το Ταμείο αρκείται σε 1,5%. Αυτό που, βεβαίως, δεν «φωνάζει» το ΔΝΤ είναι από πού υπολογίζει να βγουν τα υπόλοιπα λεφτά. Από νέες μειώσεις στις συντάξεις και απολύσεις στο Δημόσιο, ίσως;

Από πολιτικής, ωστόσο, σκοπιάς, τα πράγματα είναι ακόμη περισσότερο ενδιαφέροντα. Πρώτα και κύρια γιατί το προχτεσινό Eurogroup σήμανε μία πρώτη μετατόπιση -ιστορική, αν και ελάχιστων… εκατοστών- του Γερμανού υπουργού Οικονομικών. Το ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε αποδέχθηκε τη λήψη κάποιων πρώτων μέτρων για το χρέος είναι εξόχως σημαντικότερο από την ουσία και το αποτέλεσμα των ίδιων των μέτρων. Αποτελεί την πρώτη έμπρακτη παραδοχή του γερμανικού παράγοντα για το γεγονός ότι, το χρέος είναι κι αυτό ένα θέμα. Και δείχνει ότι, ενόψει γερμανικών εκλογών, το μόνο που έχουν να «πουλήσουν» Μέρκελ και Σόιμπλε στο λαό τους είναι ότι η διάσωση της Ελλάδας πέτυχε. Και επειδή αυτό, φίλες και φίλοι, δεν γίνεται με τους Έλληνες να πεθαίνουν από την πείνα, είναι προς το συμφέρον μας.

Με τους συσχετισμούς δυνάμεων να αλλάζουν καθημερινά, το παιχνίδι είναι πέρα για πέρα ανοιχτό και η έκβασή του είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Πριν λίγους μήνες μιλούσαμε για «μέτωπο του Νότου» και σήμερα, τι έχουμε; Η Ισπανία έκανε ξανά και ξανά εκλογές για να πέσει, εκ νέου, στα σίγουρα χέρια του Ραχόι. Στη Γαλλία ο «σύμμαχος» Ολάντ μάς τελείωσε και το ερώτημα, ενόψει της μάχης Φιγιόν-Λεπέν, είναι «δεξιά ή δεξιότερα». Από τον Ρέντσι, μας έμεινε η… γραβάτα.

Η στοχοθεσία, λοιπόν, της κυβέρνησης για άμεση ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης είναι απόλυτα σωστή, γιατί ακολουθεί ένα καυτό 2017, γεμάτο προκλήσεις και ευκαιρίες. Με εφόδιο το 0,8% της ανάπτυξης που ανακοίνωσε χτες η Eurostat και χωρίς να ξεχνάμε ότι τα όρια της κοινωνίας εξαντλούνται μέρα με τη μέρα, πρέπει, εδώ και τώρα, να τρέξουμε. Και στο πλαίσιο αυτό, μπορεί ακόμη και μία μικρή παραβίαση των κόκκινων γραμμών (παράδειγμα το όριο των ομαδικών απολύσεων, που, άλλωστε, ελάχιστες ελληνικές επιχειρήσεις αφορά) να είναι πολύ λιγότερο σημαντική από εκείνα που θα διακυβευθούν από τυχόν ατέρμονες καθυστερήσεις.