Ας μιλήσουμε για θέσεις, ας μιλήσουμε πολιτικά

Από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης έχει παρατηρηθεί στην κοινωνία μια απαξίωση για αυτό που ονομάζεται ιδεολογία και άποψη. Ειδικότερα μεταξύ νέων ανθρώπων παρατηρείται μια πολύ συχνή φρασεολογία που περιλαμβάνει ισοπεδωτικό λόγο, θολή άποψη και μηδενική έρευνα για τα πολιτικά πράγματα.

Γράφει ο: Χαράλαμπος Χριστόπουλος*

Αυτή η επιλογή θα έλεγε κανείς ότι είναι απότοκο της έλλειψης ελπίδας από τους νέους όσον αφορά τις προοπτικές της ζωής τους και τα βιώματα της καθημερινότητάς τους. Πίσω όμως από κάθε άποψη, υπάρχει μια αντίληψη για τον κόσμο. Η αντίληψη αυτή έχει δυο κατευθύνσεις. Η μια είναι η προοδευτική και η άλλη η συντηρητική. Ίσως ο διαχωρισμός να φαίνεται απλοϊκός αλλά αν μπει κάποιος στην βαθύτερη ανάλυση ενός εκάστου γεγονότος και προσπαθήσει να τοποθετηθεί για αυτό θα παρατηρήσει ότι στο τέλος της ημέρας διαμορφώνονται για όλα τα ζητήματα δυο απόψεις. Φυσικά, μέσα σε κάθε άποψη θα συναντήσει κανείς πιο μετριοπαθείς ή πιο ριζοσπαστικές εκφράσεις αλλά κατά βάση οι απόψεις απορρέουν από τις δυο απλές αυτές θέσεις. Προοδευτική ή Συντηρητική κατεύθυνση.

Η Συντηρητική αντίληψη προσπαθεί να δώσει στην κοινωνία μια κατεύθυνση ατομικού δρόμου. Θεωρεί ότι ο πολίτης πρέπει να κοιτά κατά βάση την δική του βιοτική κατάσταση και να προσπαθεί να εξασφαλίσει μέσα από την καθημερινότητά του όσο γίνεται περισσότερα αγαθά για τον εαυτό του και τους ανθρώπους που έχει στο στενό κοινωνικό του πυρήνα. Παράλληλα, προσπαθεί να εμφυσήσει στον πολίτη την άποψη ότι η ενασχόληση με συλλογικότητες και η ιδιαίτερη έμφαση στην κοινωνική ανάλυση οδηγεί το άτομο στο να αναλώνει μεγάλη ποσότητα χρόνου και ενέργειας σε ατελέσφορα ζητήματα. Άλλωστε, μια πολιτική συζήτηση δεν τελειώνει ποτέ και δεν έχει νόημα αφού το σύστημα είναι καπιταλιστικό και δεν αλλάζει. Στο οικονομικό πεδίο λοιπόν η Συντηρητική αντίληψη προωθεί την χαμηλή φορολογία επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, την εργασιακή απορρύθμιση και ελαστικότητα καθώς και την κατά το μέγιστο δυνατό ιδιωτικοποίηση των αγαθών ώστε το Κράτος να μην παρεμβαίνει στην οικονομική δραστηριότητα. Στο κοινωνικό πεδίο, προωθεί συχνά την παραμονή των κοινωνικών δικαιωμάτων σε στάσιμη κατάσταση ώστε η κοινωνία να έχει μια κατεύθυνση συγκεκριμένη που δεν θα μεταβάλλεται και δεν θα αμφισβητείται με κυρίαρχο επιχείρημα την κοινωνική ομαλότητα έναντι της μόνιμης μεταβολής που οδηγεί σε κοινωνική αναταραχή.

Η Προοδευτική αντίληψη επιλέγει πάντα τον αντίθετο δρόμο. Θεωρεί ότι κανένας δεν μπορεί σε μια οργανωμένη κοινωνία να ζει ατομικά και προβάλλει την ένταξη των ατόμων σε συλλογικότητες με σκοπό την αντιμετώπιση των κοινών τους προβλημάτων. Παράλληλα, δεν θεωρεί ως ύψιστο στόχο την απόκτηση υλικών αγαθών ατομικά αλλά την απόκτησή τους μέσω της παράλληλης στήριξης σε πιο ευάλωτες ομάδες. Προβάλλει δηλαδή, την ανάγκη για ένα ελάχιστο βιώσιμο επίπεδο για όλους ως κυρίαρχη στόχευση. Επιλέγει λοιπόν την συνεχή ενασχόληση των πολιτών με τα κοινά ως μόνο δρόμο για την κατανόηση και επίλυση των ζητημάτων που αφορούν το κοινωνικό σύνολο. Φυσικά, απαιτεί από τους πολίτες να αφιερώνουν αρκετό χρόνο και ενέργεια χωρίς να τους εξασφαλίζει ότι θα πετύχουν πάντα τον σκοπό τους. Για αυτό άλλωστε παρατηρείται ότι τα κοινωνικά κινήματα στην Ευρώπη δεν έχουν ως σήμερα πετύχει να ανακόψουν την επιλογή από την πλειοψηφία να μην οργανώνεται συλλογικά και να επιλέγει τον ατομικό δρόμο. Στο οικονομικό πεδίο επιλέγεται ψηλότερη φορολογία εισοδήματος και διαμοιρασμός του ανάλογα με τις κοινωνικές ανάγκες. Παράλληλα, υπάρχει περισσότερη κρατική παρέμβαση στην οικονομική δραστηριότητα αλλά και πολύ μεγαλύτερη ανοχή στην δικαιωματική προσέγγιση και στις κοινωνικές μεταβολές.

Μερικά παραδείγματα στη διαμάχη μεταξύ Προοδευτικής και Συντηρητικής αντίληψης που βιώνουμε σήμερα στη χώρα μας είναι ο τρόπος διδασκαλίας των θρησκευτικών, η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας και το σωφρονιστικό σύστημα, τα ζητήματα διαχείρισης του προσφυγικού κ.α.

Το σημαντικότερο ζήτημα πλέον είναι να αρχίσουν να ξεκαθαρίζουν οι αντιλήψεις των ανθρώπων και να αρχίσει ξανά στη χώρα η συζήτηση για την κατεύθυνση της κοινωνίας. Αυτό δεν το επιβάλλουν μόνο οι παρούσες πολιτικές εξελίξεις(π.χ. Αναθεώρηση του Συντάγματος) αλλά η ανάγκη που έχει η νέα γενιά να πάρει θέση για τα πράγματα και να λάβει μαζί και τα ηνία για να οδηγήσει την κοινωνία στην επόμενη μέρα. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για την γενιά με τα περισσότερα γνωσιολογικά προσόντα, που θα πρέπει να αντιληφθεί το βάρος της ευθύνης που της αναλογεί και να αναλάβει την μετάβαση από την απαισιοδοξία σε μια νέα, φωτεινότερη πραγματικότητα.

*Ασκούμενος Δικηγόρος