Covid-19 και παιδο-νευροχειρουργική: Ασφαλείς επεμβάσεις εν μέσω πανδημίας

Η πανδημία του Covid-19 αποτελεί μια πρωτοφανή διεθνή κρίση με τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία, την παγκόσμια οικονομία και την κοινωνία. Οι κυβερνήσεις κλήθηκαν να πάρουν δύσκολες αποφάσεις, ισορροπώντας μεταξύ υγειονομικής και οικονομικής κατάρρευσης.

Γράφει ο: Dr. Βασίλειος Οικονομίδης, Παιδονευροχειρουργός

Η παγκόσμια ιατρική κοινότητα βρέθηκε ξαφνικά, και συνεχίζει να βρίσκεται αντιμέτωπη με πρακτικά αλλά και ηθικά ζητήματα, τα οποία απαιτούν γρήγορες και αποτελεσματικές αποφάσεις. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερος προβληματισμός παρουσιάστηκε ως προς την μετάδοση του ιού κατα τη διάρκεια των παιδο-νευροχειρουργικών επεμβάσεων, τόσο για την προστασία των ασθενών, όσο και του υγειονομικού προσωπικού.

Η παιδονευροχειρουργική αποτελεί υποειδικότητα της νευροχειρουργικής και ασχολείται με την διερεύνηση και χειρουργική αντιμετώπιση παθήσεων του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού στα παιδιά. Διαφοροποιείται σημαντικά από τη νευροχειρουργική ενηλίκων καθώς το ηλικιακό φάσμα που διαχειρίζεται (βρέφη, παιδιά, έφηβοι) απαιτεί εξειδικευμένες χειρουργικές προσπελάσεις, εξοικείωση με παθήσεις διαφορετικές από των ενηλίκων, και φυσικά διαφορετική προσέγγιση του ασθενούς.

Ένα από τα πρώτα ερωτήματα που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν οι παιδονευροχειρουργοί, αφορούσε την μετάδοση του ιού κατα τη διάρκεια των χειρουργικών επεμβάσεων. Ποιές επεμβάσεις έπρεπε να αναβληθούν, ποιές θεωρούνται υψίστης προτεραιότητας και ποιά ειδικά μέτρα έπρεπε να παρθούν ώστε να αποφευχθεί η μετάδοση τόσο σε υγιή παιδιά όσο και σε παιδιά σε ανοσοκαταστολή, καθώς ένα μεγάλο κομμάτι της παιδονευροχειρουργικής είναι η διαχείριση παιδιών που πάσχουν από πρωτοπαθείς ή δευτεροπαθείς όγκους εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού, και λαμβάνουν χημειοθεραπευτικά σχήματα.

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η μετάδοση του ιού στον άνθρωπο γίνεται κυρίως άμεσα μέσω σταγονιδίων απο το αναπνευστικό σύστημα, αλλά και έμμεσα μέσω ιοφόρων επιφανειών, και καθώς το αίμα και το ΕΝΥ δεν θεωρούνται αναγνωρισμένες οδοί μετάδοσης του ιού, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι οι περισσότερες νευροχειρουργικές επεμβάσεις στα παιδιά θεωρούνται ασφαλείς όταν τηρούνται τα προβλεπόμενα μέτρα προστασίας των χειρουργείων.

Το αντίθετο όμως φαίνεται να ισχύει στις ενδορινικές προσπελάσεις με την χρήση ενδοσκοπίου, καθώς και στις προσπελάσεις του πρόσθιου κρανιακού βόθρου όπου εμπλέκονται οι μετωπιαίοι κόλποι. Αυτές οι επεμβάσεις θεωρούνται υψηλής επικινδυνότητας για μετάδοση Covid-19, καθώς το αυξημένο ιικό φορτίο του βλεννογόνου της ρινός, σε συνδυασμό με την χρήση χειρουργικών εργαλείων (π.χ. Drill, ενδοσκόπιο), αυξάνουν τον κίνδυνο διασποράς του ιού στον αέρα.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, ειδικά μέτρα προστασίας πρέπει να λαμβάνονται, όπως ελάχιστος αριθμός ατόμων εντός της χειρουργικής αίθουσας, χειρουργική αίθουσα αρνητικής πίεσης και τροποποιημένες χειρουργικές τεχνικές για την μείωση της πιθανότητας μετάδοσης.

Εν κατακλείδι, η μέχρι σήμερα γνώση για την συμπεριφορά του covid-19 καθώς και η χειρουργική εμπειρία που έχουμε αποκτήσει μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι περισσότερες παιδονευροχειρουργικές επεμβάσεις δύνανται να πραγματοποιηθούν με μεγάλη ασφάλεια αφού αξιολογηθούν εξατομικευμένα, και εφόσον τηρούνται τα προβλεπόμενα υγειονομικά μέτρα κατά του Covid-19.