Διεθνές μορατόριουμ για την αποπληρωμή των χρεών φέρνει η πανδημία

Μετά τις δυσοίωνες εκτιμήσεις των διεθνών οργανισμών για την πορεία των οικονομιών με φόντο την πανδημία του κορονοϊού και τις συνέπειες του, ήταν λογικό και επόμενο να τεθεί στο τραπέζι η ανάγκη να βρεθεί λύση για τα χρέη που ήδη βαραίνουν τις φτωχότερες οικονομίες, οι οποίες ούτως ή άλλως θα είναι και οι μεγαλύτερες χαμένες από την κρίση τόσο σε υγειονομικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.

Το πρώτο πακέτο αναμένεται να επικυρωθεί κατά τη σημερινή τηλεδιάσκεψη των υπουργών Οικονομικών και διοικητών των κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών του G20, δίδοντας τη σκυτάλη στις επικείμενες εαρινές συνόδους του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, στα τέλη της εβδομάδας.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα όσα έχουν διαρρεύσει το G20 σχεδιάζει να προσφέρει στις φτωχότερες χώρες ένα μορατόριουμ στην αποπληρωμή των διμερών δανείων, της τάξεως των έξι έως και εννέα μηνών. Μάλιστα το «πάγωμα» στις αποπληρωμές δεν αποκλείεται να επεκταθεί και για όλο το 2021.

Κατά το διάστημα αυτό τα πλουσιότερα κράτη και οι διεθνείς οργανισμοί θα προχωρήσουν σε εξειδικευμένη μελέτη των συνθηκών και κριτηρίων ανά χώρα, όμως αυτό που προέχει σε πρώτη φάση είναι να παγώσουν άμεσα οι υποχρεώσεις τους για να αποφευχθούν… χειρότερες καταστάσεις. Και αυτό διότι στον απόηχο και της οικονομικής κρίσης αρκετές χώρες διεθνώς εξακολουθούν να είναι… στριμωγμένες κάτω από υψηλά δημόσια χρέη, υψηλά ελλείμματα, μειωμένα έσοδα και αποδυναμωμένα νομίσματα.

Τα στοιχεία αυτά επιδεινώνονται τώρα με τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας, για να μην μιλήσουμε και για την ίδια την υγειονομική κρίση.

Ανάλογα σχέδια δράσης δρομολογούν ΔΝΤ και Παγκόσμια Τράπεζα. Ήδη το ΔΝΤ ανακοίνωσε ότι παγώνει την πληρωμή υποχρεώσεων προς το Ταμείο για συνολικά 25 εξαιρετικά φτωχές χώρες (κυρίως της Υποσαχάριας Αφρικής) για ένα αρχικό διάστημα έξι μηνών, έτσι ώστε τα χρήματα αυτά να διατεθούν σε εσωτερικές τους ανάγκες για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Το ποσό αυτό μόνο από την πλευρά του ΔΝΤ υπολογίζεται στα 214 εκατ. δολάρια. Όμως στόχος είναι να υπάρξει ευρύτερος συντονισμός και με το G20 με στόχο να παγώσουν πληρωμές χρεών (μόνο σε επίπεδο διμερών χρεών μιλάμε για υποχρεώσεις που ξεπερνούν τα 18 δισ. δολάρια).

Σε επίπεδο αναπτυξιακής βοήθειας εκτιμάται ότι οι υποχρεώσεις των τρίτων χωρών προς ξένους πιστωτές ανέρχονται σε περίπου 40 δισ. δολάρια μόνο για τη φετινή χρονιά.

Πάντως, αυτό που για την ώρα δεν συζητείται είναι διαγραφή των χρεών. Αν και ήδη αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι δεν αποκλείεται τα πράγματα να καταλήξουν εκεί σε μεταγενέστερο στάδιο, αναλόγως με τη διάρκεια και το βάθος της κρίσης. Αν τα σενάρια για δραματική παγκόσμια ύφεση επιβεβαιωθούν, τα… τεφτέρια αναγκαστικά θα πρέπει να ξαναγραφτούν!

Παράλληλα, οι περισσότεροι από τους διεθνείς οργανισμούς προχωρούν σε αποδέσμευση κονδυλίων από ειδικά ταμεία (π.χ. φυσικών καταστροφών κ.λπ) για να στηρίξουν την κάλυψη άμεσων αναγκών στις φτωχότερες χώρες, ενώ έχουν καλέσει τις πλουσιότερες χώρες να συνδράμουν οικονομικά στα ταμεία αυτά. Είναι ένα από τα θέματα που θα συζητηθούν στις επικείμενες συνόδους του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας (17 με 19 Απριλίου).

Για παράδειγμα, μόλις τις προηγούμενες ημέρες το ΔΝΤ ενέκρινε έκτακτη χρηματοδότηση ύψους 3,4 δισ. δολαρίων προς 12 χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής και της Ανατολικής Ευρώπης με αποκλειστικό σκοπό την αντιμετώπιση της πανδημίας, ενώ τουλάχιστον άλλες έξι χώρες (όπως το Πακιστάν και η Κολομβία) έχουν υποβάλει ανάλογα αιτήματα στήριξης.

Οι αξιωματούχοι του Ταμείου (όπως αντιστοίχως και της Παγκόσμιας Τράπεζας) περιμένουν περαιτέρω αύξηση των αιτημάτων, καθώς όλο και περισσότερες χώρες εξαντλούν τα αποθέματα τους και χρειάζονται έξωθεν οικονομική βοήθεια για να διαχειριστούν την κρίση.