Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών ΑΑΔΕ: Στέλνει χιλιάδες φορολογούμενους στα δικαστήρια

Oι 2 στους 3 φορολογούμενοι που προσφεύγουν στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για να αμφισβητήσουν αποφάσεις των φοροελεγκτικων υπηρεσιών για επιβολή φόρων και προστίμων σε βάρος τους δεν δικαιώνονται. Έτσι, ένας μεγάλος αριθμός εξ’ αυτών προσφεύγει στη συνέχεια στα διοικητικά δικαστήρια αναζητώντας το δίκιο του. 

Σύμφωνα με στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου 2023, υποβλήθηκαν από τους φορολογούμενους στη ΔΕΔ ενδικοφανείς προσφυγές για 5.286 υποθέσεις. Από αυτές εκδικάστηκαν οι 4.444 και εξ΄ αυτών στις 1.390, δηλαδή σε ποσοστό 31,27%, διαπιστώθηκε ότι οι φορολογούμενοι είχαν δίκιο που ζητούσαν ολική ή μερική διαγραφή καταλογισθέντων φόρων, προσαυξήσεων και προστίμων. Από τις υπόλοιπες προσφυγές, οι 2.782 απορρίφθηκαν από τη ΔΕΔ, 21 τέθηκαν στο αρχείο λόγω παραίτησης των προσφυγόντων, ενώ 251 προσφυγές απορρίφθηκαν σιωπηρώς, επειδή εξέπνευσε το περιθώριο των 120 ημερών για την εξέτασή τους.

Πολλοί φορολογούμενοι και επιχειρήσεις που είδαν τις υποθέσεις τους να απορρίπτονται από την ΔΕΔ προσέφυγαν στη συνέχεια στα διοικητικά δικαστήρια. Σημειώνεται ότι οι φορολογικές υποθέσεις πριν φθάσουν στα δικαστήρια είναι υποχρεωτικό να «περάσουν» πρώτα από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών. Συγκεκριμένα 2.078 φορολογούμενοι, που αντιστοιχούν σε ποσοστό 46,75% από αυτούς που προσέφυγαν στη ΔΕΔ, επειδή δεν δικαιώθηκαν από αυτήν, αποφάσισαν να προσφύγουν στα δικαστήρια προκειμένου να διεκδικήσουν εκεί το δίκιο τους.

Συνολικά, από το 2013, που ξεκίνησε να λειτουργεί η ΔΕΔ, έχουν υποβληθεί 86.495 ενδικοφανείς προσφυγές, από τις οποίες περαιώθηκαν οι 82.336. Σε 19.997 περιπτώσεις, η ΔΕΔ ακύρωσε εν όλω ή εν μέρει τις αποφάσεις του φοροελεγκτικού μηχανισμού και δικαίωσε (εν όλω ή εν μέρει) τους φορολογούμενους. Στις υπόλοιπες 62.339 περιπτώσεις οι προσφυγόντες δεν δικαιώθηκαν από τη ΔΕΔ. Από αυτούς, οι 32.821 αποφάσισαν να συνεχίσουν με προσφυγές στα διοικητικά δικαστήρια για να βρουν το δίκιο τους.

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο:

1)   Οι ενδικοφανείς προσφυγές υποβάλλονται για την επανεξέταση των πράξεων της φορολογικής διοίκησης στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας. Στόχος είναι η επίλυση των φορολογικών διαφορών σε σύντομες προθεσμίες, ώστε να επιτυγχάνεται η συντομότερη είσπραξη δημοσίων εσόδων και η αποσυμφόρηση των διοικητικών δικαστηρίων από υποθέσεις που μπορούν να επιλυθούν σε επίπεδο φορολογικής διοίκησης.

2)   Ο υπόχρεος, εφόσον αμφισβητεί πράξεις, ρητές ή σιωπηρές, που εκδίδονται ή συντελούνται από 1/1/2014 και εφεξής σε βάρος του από τη Φορολογική Αρχή και εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν.4987/2022, εφεξής ΚΦΔ), οφείλει, πριν από την προσφυγή του στη Διοικητική Δικαιοσύνη, να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων με αίτημα επανεξέτασης στο πλαίσιο διοικητικής διαδικασίας. Η ενδικοφανής προσφυγή κατατίθεται στην αρμόδια φορολογική αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη. Σημειώνεται ότι για την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών δεν απαιτείται παράβολο.

3)   Η άσκηση οποιασδήποτε άλλης διοικητικής προσφυγής κατά των υποκειμένων στην ενδικοφανή προσφυγή πράξεων των φορολογικών αρχών είναι απαράδεκτη. Επίσης, η άσκηση προσφυγής απευθείας στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια κατά των υποκειμένων στην ενδικοφανή προσφυγή πράξεων των φορολογικών αρχών είναι απαράδεκτη.

4)   Η ενδικοφανής προσφυγή ασκείται κατά πράξεων των φορολογικών αρχών, εντός ανατρεπτικής προθεσμίας 30 ημερών που αρχίζει από τη συντέλεση της κοινοποίησης της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5 του ΚΦΔ ή αντίστοιχα του άρθρου 63 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Ειδικά για τους κατοίκους εξωτερικού η σχετική προθεσμία ορίζεται σε εξήντα (60) ημέρες.  Επισημαίνεται ότι η ως άνω προθεσμία για την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, αναστέλλεται για το χρονικό διάστημα από την 1η έως την 31η Αυγούστου.

5)   Η ενδικοφανής προσφυγή υποβάλλεται από τον υπόχρεο και εν γένει από κάθε πρόσωπο του άρθρου 64, παρ. 1, του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, καθώς και από όλα τα ευθυνόμενα φυσικά πρόσωπα για την καταβολή του φόρου εκ μέρους του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 50 του ΚΦΔ.

6)   Η απόφαση επί της ενδικοφανούς προσφυγής εκδίδεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας 120 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της υπόθεσης στην αρμόδια φορολογική αρχή. Αν δεν εκδοθεί απόφαση και δεν ενημερωθεί σχετικά ο υπόχρεος ή δεν επιδοθεί η απόφαση, τότε θεωρείται ότι η ενδικοφανής προσφυγή  έχει απορριφθεί από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και ο υπόχρεος έχει λάβει γνώση αυτής της απόρριψης κατά την εκπνοή της ανωτέρω προθεσμίας.

7)   Από την 1η Φεβρουαρίου 2023 η ενδικοφανής προσφυγή υποβάλλεται υποχρεωτικά ηλεκτρονικά. Η υποχρέωση υποβολής της ενδικοφανούς προσφυγής αποκλειστικά μέσω διαδικτύου, δεν ισχύει για τους φορολογούμενους κατοίκους εξωτερικού, στους οποίους παρέχεται εναλλακτικά η δυνατότητα χειρόγραφης υποβολής. Η ψηφιακή υποβολή ενδικοφανούς προσφυγής πραγματοποιείται μέσω του δικτυακού τόπου της ΑΑΔΕ, ήτοι www.aade.gr, με τη χρήση των προσωπικών κωδικών πρόσβασης του TAXISnet.

Εν τω μεταξύ, με κοινή απόφαση των υφυπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ.κ. Χάρη Θεοχάρη και Αθανασίου Πετραλιά παρατείνεται ουσιαστικά έως το τέλος του 2023 η λειτουργία της Επιτροπής Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών που ιδρύθηκε εκτάκτως με νόμο του 2020 με αρμοδιότητα να εξετάζει φορολογικές υποθέσεις που εκκρεμούν στο ΣτΕ και τα διοικητικά δικαστήρια, κατόπιν αιτήσεων των ενδιαφερομένων φορολογουμένων, ώστε να προβαίνει και γι’ αυτές τις υποθέσεις στην εξώδικη επίλυσής τους.

Συγκεκριμένα, με την κοινή υπουργική απόφαση, παρατείνονται:

α) έως και τις 31-12-2023 η προθεσμία ολοκλήρωσης της εξέτασης των αιτήσεων εξώδικης επίλυσης φορολογικών διαφορών ενώπιον της Επιτροπής Εξωδικαστικής Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών

β) έως και τις 31-3-2024 η προθεσμία έκδοσης των πρακτικών εξώδικης επίλυσης από την εν λόγω Επιτροπή.

Αιτήσεις που δεν θα εξεταστούν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023 θεωρείται ότι απορρίφθηκαν σιωπηρά και επανεισάγονται με επιμέλεια της Γραμματείας της Επιτροπής στο αρμόδιο δικαστήριο, χωρίς τη σύνταξη πρακτικού.

Η Επιτροπή αυτή έχει την αρμοδιότητα ακόμη και να διαγράφει πλήρως ποσά φόρων, προστίμων, προσαυξήσεων και τόκων που επιβλήθηκαν σε φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις από τις φοροελεγκτικές υπηρεσίες, εφόσον κρίνει ότι, με βάση την ήδη υφιστάμενη νομολογία, η οποία έχει διαμορφωθεί με βάση προηγούμενες δικαστικές αποφάσεις επί παρομοίων υποθέσεων, το δικαίωμα του Δημοσίου να επιβάλει φόρους και άλλες πρόσθετες επιβαρύνσεις, κατόπιν φορολογικού ελέγχου, έχει υποπέσει σε παραγραφή ή εφόσον διαπιστώσει ότι οι καταλογισμοί έγιναν εσφαλμένα λόγω πρόδηλης έλλειψης φορολογικής υποχρέωσης.

Επιπλέον, η Επιτροπή αυτή έχει το δικαίωμα να μειώνει τα ποσά των πρόσθετων φόρων, των τόκων, των προσαυξήσεων και των προστίμων που έχουν επιβληθεί σε φορολογούμενους, εφόσον κρίνει ότι τα ποσά αυτά καταλογίστηκαν εσφαλμένα, λόγω αριθμητικού λάθους ή εφόσον διαπιστώνει ότι πρέπει να εφαρμοστεί αναδρομικά ευμενέστερη φορολογική κύρωση. Προσφυγές φορολογουμένων στην Επιτροπή, οι οποίες συνοδεύονται από αιτήματα μόνο για μειώσεις των καταλογισθέντων ποσών πρόσθετων φόρων, τόκων, προσαυξήσεων και προστίμων γίνονται επίσης δεκτές.

Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η Επιτροπή δεν διαγράφει ολοσχερώς ή απλώς μειώνει τα καταλογισθέντα ποσά απαιτεί από τους προσφυγόντες φορολογουμένους να εξοφλήσουν τα «κουρεμένα» ποσά, πληρώνοντας άμεσα το 30% ως προκαταβολή και εξοφλώντας το υπόλοιπο 70% είτε εφάπαξ με έκπτωση 75% είτε σε 2 έως 24 μηνιαίες δόσεις με εκπτώσεις από 35% έως 65%.