Διπλό χαστούκι της Ουάσιγκτον στον Ερντογάν

Η πρωτοφανής όσο και μη αναμενόμενη απόφαση της Ουάσιγκτον να καλέσει διπλωμάτες και στρατιωτικούς, μαζί με τις οικογένειες τους, να εγκαταλείψουν τη Τουρκία για λόγους ασφαλείας λειτούργησε σαν ψυχρολουσία για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, λίγες μόλις ώρες πριν προσγειωθεί στις ΗΠΑ.

Βεβαίως, το έντονο παρασκήνιο τις προηγούμενες ημέρες για το αν ο Τούρκος πρόεδρος θα κατάφερνε να συναντηθεί ή όχι με τον Μπάρακ Ομπάμα ήταν ήδη ενδεικτικό των κακών διμερών σχέσεων και της πρόθεσης των Αμερικανών, όχι απλά να πιέσουν τον σύγχρονο σουλτάνο, αλλά να επιδείξουν δημοσίως τη δυσαρέσκεια τους. Και αν δεν πήρε το… μήνυμα με τον τρόπο αυτό, είναι βέβαιο ότι το έλαβε με την ανακοίνωση για την εκκένωση των αμερικανών πολιτών από τη Τουρκία, που προκάλεσε αίσθηση εντός και εκτός της χώρας. 

Σημειωτέον, ο Τούρκος πρόεδρος μεταβαίνει, μαζί με πολλούς ακόμη διεθνείς ηγέτες, στις ΗΠΑ προκειμένου να συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής για την Πυρηνική Ασφάλεια (NSS), που πρόκειται να διεξαχθεί από αύριο, 31 Μαρτίου έως την 1η Απριλίου. Ήταν δε, σαφής από τη πρώτη στιγμή η βούληση του να διασφαλίσει ένα προσωπικό ραντεβού με τον Αμερικανό ηγέτη στο περιθώριο της συνόδου.

Όμως, η αμερικανική πλευρά, εμφανώς απρόθυμη, προσέφερε μόνο ένα ραντεβού με τον αντιπρόεδρο Τζον Μπάιντεν, και μόνο μετά από ασφυκτικότατες πιέσεις της Άγκυρας φαίνεται να δέχτηκε μια ανεπίσημη επαφή των δύο προέδρων στο… πόδι, η οποία είναι αμφίβολο αν θα κινηθεί πέραν μιας χειραψίας και αν θα καταγραφεί καν στο επίσημο πρόγραμμα του πλανητάρχη.

Κοινώς, ο σουλτάνος «έφαγε» πόρτα. Και επειδή δεν ήταν βέβαιο αν το κατάλαβε, ή αν θα κατάφερνε να το κρύψει από την τουρκική κοινή γνώμη, ήρθε «καπάκι» η ανακοίνωση για την κυβερνητική οδηγία για την απόσυρση των Αμερικανών διπλωματών και στρατιωτικών από το… επικίνδυνο τουρκικό έδαφος για να φέρει αναφανδόν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση την τουρκική πλευρά.

Πως θα αντιδράσει ο σουλτάνος, και αν η οργή του τον ωθήσει να ακυρώσει αυτός τα πολυπόθητα ραντεβού, δεν έχει αποσαφηνιστεί. Ωστόσο, το βέβαιο είναι ότι δεν είναι συνηθισμένος σε ανάλογες προσβολές, και ειδικά με ένα τόσο απροκάλυπτο τρόπο ώστε να είναι δύσκολο να αγνοήσει το γεγονός.

Σύμφωνα δε, με τον τουρκικό Τύπο, ο Ερντογάν, ο οποίος τη Παρασκευή θα εγκαινιάσει ένα μεγάλο, οθωμανικού τύπου τζαμί στο Μέριλαντ είχε επίσης ζητήσει στα εγκαίνια να παραστεί ο Αμερικανός πρόεδρος σε μια προσπάθεια να υποστηριχθεί το μουσουλμανικό στοιχείο της χώρας σε μια περίοδο αυξημένου ρατσισμού και ισλαμοφοβίας. Όμως, ο Λευκός Οίκος είπε επίσης «όχι», στερώντας από τον σουλτάνο ένα επικοινωνιακό και φωτογραφικό ενσταντανέ που πολύ θα τον βόλευε για να ενισχύσει τη προσωπική του εικόνα και το διεθνές εκτόπισμα της Τουρκίας.

Επισήμως βεβαίως οι δύο χώρες εξακολουθούν να είναι σύμμαχοι και να παλεύουν μαζί στη Συρία εναντίον του ισλαμικού χαλιφάτου. Όμως, πέρα από το γεγονός ότι η προκλητική και απολυταρχική συμπεριφορά του Ερντογάν έχει ενοχλήσει την Ουάσιγκτον, ενοχλείται σφόδρα και από τις κινήσεις που κάνουν οι Τούρκοι στη περιοχή, και τα χτυπήματα κατά των Κούρδων, που οι Αμερικανοί θεωρούν πολύτιμους συμμάχους και ένα από τα ισχυρότερα όπλα που έχουν κατά των ισλαμιστών στο έδαφος.

Από την άλλη πλευρά οι Τούρκοι θεωρούν ότι οι Αμερικανοί δίνουν… αέρα στους Κούρδους και τροφοδοτούν τις φιλοδοξίες τους να εξαργυρώσουν μελλοντικά τη συνεργασία τους με τη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους, που είναι ο χειρότερος εφιάλτης της Άγκυρας.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ δεν είναι η μοναδική χώρα που εκδίδει οδηγία για τους πολίτες τους ώστε να φύγουν ή να μείνουν μακριά από τη Τουρκία. Έκκληση προς τους πολίτες της να εγκαταλείψουν τη χώρα άμεσα λόγω της τρομοκρατικής απειλής έχει απευθύνει και το Ισραήλ, θεωρώντας ότι τα χτυπήματα των τρομοκρατών κατά τουρκικών στόχων και τουριστικών περιοχών θα συνεχιστούν. Θυμίζουμε, άλλωστε, ότι στη τελευταία επίθεση αυτοκτονίας στη Κωνσταντινούπολη σκοτώθηκαν τρεις ισραηλινοί τουρίστες.