ΔΝΤ: Βελτιωμένη η οικονομική σταθερότητα, παρόντες οι καθοδικοί κίνδυνοι

Βελτίωση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας αλλά και νέες απειλές που αναδύονται από την αυξημένη πολιτική αβεβαιότητα σε όλο τον πλανήτη, βλέπει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην τελευταία Έκθεση του με τίτλο “Global Financial Stability Report”.

Η οικονομική δραστηριότητα αποκτά ορμή, όπως αποτυπώθηκε και στην χθεσινή έκθεση του Ταμείου για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές ( World Economic Outlook), χάρη στην εν γένει χαλαρή νομισματική πολιτική και τις οικονομικές συνθήκες, που τροφοδοτούν τις ελπίδες για αναθέρμανση της οικονομίας. Οι αισιόδοξες αυτές προοπτικές αντικατοπτρίζονται στα κέρδη που σημειώνουν οι τιμές πολλών περιουσιακών στοιχείων. Το Χρηματιστήριο των ΗΠΑ άγγιξε ιστορικά υψηλά τον Μάρτιο, λαμβάνοντας ώθηση από τις προσδοκίες των επενδυτών για φορολογική μεταρρύθμιση, δαπάνες σε υποδομές και χαλάρωση των ρυθμιστικών κανόνων. Σε σταθερά ανοδική πορεία κινούνται το τελευταίο εξάμηνο και οι αγορές εκτός ΗΠΑ, γεγονός που οφείλεται εν μέρει στις προσδοκίες για ισχυρότερη ανάπτυξη και υψηλότερες τιμές εμπορευμάτων. Την ίδια στιγμή, τα ασφάλιστρα κινδύνου και η αστάθεια έχουν μειωθεί, σημειώνει το ΔΝΤ.

“Πόση βάσιμη είναι αυτή η αισιοδοξία;” διερωτώνται οι συντάκτες της έκθεσης που θέτουν ως προϋπόθεση την εξεύρεση του σωστού μείγματος πολιτικής ώστε να εξασφαλιστεί ένα πιο σταθερό μονοπάτι για τη μακροχρόνια και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, ενώ θα πρέπει να αποφευχθούν οι πολιτικά ωφέλιμες αλλά εν τέλει αντιπαραγωγικές και εσωστρεφείς πολιτικές.

Ειδικότερα, το ΔΝΤ τονίζει ότι για να επιτευχθεί ισχυρότερη ανάπτυξη και να διατηρηθούν οι βελτιωμένες οικονομικές συνθήκες οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να εφαρμόσουν το σωστό μείγμα πολιτικών που θα περιλαμβάνει τα εξής συστατικά:
1) Την ενδυνάμωση της διάθεσης για ανάληψη οικονομικού κινδύνου, ιδίως στις ΗΠΑ, μέσω πολιτικών που τονώνουν τη δυνητική παραγωγή, αύξηση των εταιρικών επενδύσεων και αποφυγή της αύξησης των κινδύνων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
2) Την αντιμετώπιση των εγχώριων και εξωγενών παραγόντων αστάθειας προκειμένου να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των αναδυόμενων αγορών και
3) Την πιο ενεργή ανταπόκριση στα μακροχρόνια διαρθρωτικά προβλήματα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.

Πολιτική αβεβαιότητα και καθοδικοί κίνδυνοι
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, βλέπει παράλληλα, νέες απειλές να αναδύονται από την αυξημένη αβεβαιότητά που περιβάλει την πολιτική σκηνή αλλά και τις πολιτικές, σε όλον τον κόσμο.

Στις ΗΠΑ σε περίπτωση που η αναμενόμενη φορολογική μεταρρύθμιση και η απορρύθμιση ανοίξουν λιγότερο ευνοϊκά μονοπάτια από τα προσδοκώμενα, στο μέτωπο της ανάπτυξης και του χρέους, τότε τα ασφάλιστρα κινδύνου και η αστάθεια θα μπορούσαν να αυξηθούν απότομα, υπονομεύοντας την οικονομική σταθερότητα.

Η στροφή προς τον προστατευτισμό στις ανεπτυγμένες οικονομίες θα μπορούσε να μειώσει την παγκόσμια ανάπτυξη και το εμπόριο, εμποδίζοντας τις ροές κεφαλαίων και επιβαρύνοντας το κλίμα στην αγορά.

Στην Ευρώπη, η πολιτική ένταση σε συνδυασμό με την έλλειψη προόδου στις διαρθρωτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει το τραπεζικό σύστημα και τα υψηλά επίπεδα χρέους θα μπορούσαν να αναζωπυρώσει τις ανησυχίες αναφορικά με την χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Όπως σημειώνει το ΔΝΤ, μέχρι στιγμής οι αγορές αντιμετωπίζουν συγκριτικά ήπια αυτούς τους καθοδικούς κινδύνους, γεγονός που αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο για μία ταχεία ανατίμηση των κινδύνων, σε περίπτωση που υπάρξει απογοήτευση από τις πολιτικές.

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες πρέπει να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις
Εστιάζοντας στο τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης, ο Ταμείο αναφέρει ότι τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος και η αισιοδοξία για μία κυκλική ανάκαμψη στις ανεπτυγμένες οικονομίες, έχει τονώσει τις ευρωπαϊκές τραπεζικές μετοχές. Ωστόσο όπως ανέφερε το ΔΝΤ και στην αντίστοιχη έκθεση του Οκτωβρίου, η κυκλικά ανάκαμψη κατά πάσα πιθανότητα θα είναι ανεπαρκής από μόνη της για την αποκατάσταση της κερδοφορίας των αδύναμων τραπεζών.

Παρότι πολλές τράπεζες αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην κερδοφορία τους, το παραπάνω ισχύει ιδιαίτερα για τις τοπικές τράπεζες που είναι πιο εκτεθειμένες στις εγχώριες οικονομίες τους.

Ωστόσο, σημειώνει το ΔΝΤ, οι συστημικές αντιξοότητες αποτελούν πρόβλημα όχι μόνο εντός των ορίων μίας χώρας αλλά μπορούν επίσης να επηρεάσουν την κερδοφορία μεγάλων, συστημικά σημαντικών τραπεζών στην Ευρώπη. Αυτά τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, δυσκολεύονται να συμβαδίσουν με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές τους και σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό μπορεί να οφείλεται εν μέρει σε προβλήματα κερδοφορίας στην χώρα από την οποία προέρχονται.

Μέχρι να αντιμετωπιστούν αυτά τα διαρθρωτικά εμπόδια, μία απλή αναδιάρθρωση των επιχειρηματικών τους μοντέλων είναι απίθανο να φέρει επαρκή κερδοφορία. Όπως προειδοποιεί το ΔΝΤ, αν το ζήτημα μείνει άλυτο, τότε ο συνδυασμός των αδύναμων κερδών, η έλλειψη πρόσβασης σε ιδιωτικά κεφάλαια και τα υψηλά επίπεδα κόκκινων δανείων, παρεμποδίζει την ανάκαμψη και θα μπορούσε να αναζωπυρώσει συστημικούς κινδύνους.