Δύο χρόνια Covid στην Ελλάδα – Ξεπέρασαν τους 25.000 οι νεκροί στη χώρα μας

«Επιβεβαιώθηκε η πρώτη περίπτωση της νόσου στην Ελλάδα. Πρόκειται για Ελληνίδα 38 ετών, ταξιδιώτισσα από πληττόμενη περιοχή της Βόρειας Ιταλίας».

Με αυτές τις λέξεις του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα στις 26 Φεβρουαρίου του 2020, άρχισε να γράφεται το βιβλίο της πανδημίας κορωνοϊού στη χώρα μας. Ακριβώς δύο χρόνια μετά, έχουν καταγραφεί πάνω από 2,3 εκατομμύρια επιβεβαιωμένες περιπτώσεις σε πέντε διαδοχικά πανδημικά κύματα και ο ιός εξακολουθεί να είναι εδώ, διανύοντας σήμερα μια περίοδο ύφεσης.

Ο παθολόγος – λοιμωξιολόγος Θεόφιλος Χρυσανθίδης είναι ο γιατρός που εξέτασε και νοσήλευσε την «ασθενή μηδέν» στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης. Μιλώντας στο iatronet.gr περιγράφει την πρώτη αυτή «συνάντησή» του με τον άγνωστο τότε ιό και αναφέρεται στις στιγμές αγωνίας του ίδιου, των συνεργατών του και της ασθενούς, Δήμητρας Βουλγαρίδου. Κάνει έναν απολογισμό των διαδοχικών πανδημικών κυμάτων ως σήμερα, με δυσκολότερο εκείνο του, εφιαλτικού για τη Θεσσαλονίκη, Νοέμβρη του 2020. Απαντά στο ερώτημα πόσο καλά ξέρουμε τον ιό δύο χρόνια μετά, ενώ διατυπώνει συγκρατημένη αισιοδοξία ότι έρχονται καλύτερες μέρες.

Το τηλεφώνημα και η πρώτη συνάντηση

Το ΑΧΕΠΑ είχε οριστεί ως το νοσοκομείο αναφοράς για την Covid στη Θεσσαλονίκη. Εκεί πήγαιναν τον Φεβρουάριο του 2020 πολίτες με ύποπτη συμπτωματολογία, σύμφωνα με τα κριτήρια που είχε θέσει ο ΕΟΔΥ. Στις 25 Φεβρουαρίου, πήγε και η 38χρονη σχεδιάστρια μόδας, η οποία είχε επιστρέψει τρεις μέρες πριν από το Μιλάνο και τη μέρα εκείνη εμφάνισε κάποια ήπια συμπτώματα.

Ο κ. Χρυσανθίδης ήταν εκτός βάρδιας, έξω με μια φιλική παρέα, όταν τον κάλεσαν από το Τμήμα Λοιμώξεων του νοσοκομείου. «Κλήθηκα να βοηθήσω τον συνάδελφο που ήταν τότε σε εφημερία γιατί είχαμε αυξημένα περιστατικά», λέει και περιγράφει τη συνάντησή του με τη γυναίκα: «Το ισχυρότερο κριτήριο ήταν πως είχε έρθει από τη Βόρεια Ιταλία, όπου υπήρχε τότε πολύ μεγάλη διασπορά. Η συμπτωματολογία της ήταν ήπια, αλλά ταίριαζε με αυτό που περιγραφόταν στη βιβλιογραφία».

Ο γιατρός εξήγησε στην ασθενή ότι η περίπτωσή της χαρακτηρίζεται ύποπτη και πως έπρεπε να παραμείνει στο νοσοκομείο, σε θάλαμο αρνητικής πίεσης, υπό παρακολούθηση, εν αναμονή των αποτελεσμάτων του PCR test. Τo δείγμα στάλθηκε στο Εργαστήριο Μικροβιολογίας του ΑΠΘ, που απέχει μερικές δεκάδες μέτρα από το ΑΧΕΠΑ.

Την επόμενη μέρα κι ενώ ήταν σε εξέλιξη μια ενημερωτική ημερίδα στο Εργαστήριο του ΑΠΘ σχετικά με τον κορωνοϊό, προέκυψε το πρώτο αποτέλεσμα, το οποίο ήταν θετικό και επιβεβαιώθηκε με δεύτερο. Ενημερώθηκε άμεσα ο ΕΟΔΥ, ενώ οι τρεις λοιμωξιολόγοι του Τμήματος προγραμμάτισαν τα επόμενα βήματα, μεταξύ άλλων και την ενημέρωση της ασθενούς, που ζούσε τη δική της αγωνία.

Ο φόβος του άγνωστου

«Είναι λογικό να φοβίζει το άγνωστο. Με αυτά που υπήρχαν ως πληροφορίες εκείνη τη στιγμή ήταν φυσικό να υπάρχει όχι φόβος, αλλά μια ανησυχία για τη συμπεριφορά που θα μπορούσε να έχει ο ιός. Ο ασθενής είναι λογικό να έχει ακόμα μεγαλύτερη αγωνία, ο γιατρός από την πλευρά του έχει και το άγχος κατά βάση του ασθενούς, αλλά και ατομικά για το ενδεχόμενο που κάποιος από εμάς κολλήσει», σημειώνει ο λοιμωξιολόγος.

Στην τότε βιβλιογραφία στηρίχθηκε η αγωγή, η οποία έγινε με βάση τη συμπτωματολογία και κάποια επιπλέον σκευάσματα προφυλακτικά για να αποφευχθεί κάποια περαιτέρω εξέλιξη. «Ήταν ευτυχώς μια ήπια περίπτωση. Σήμερα η αγωγή δεν θα είχε μεγάλη απόκλιση από εκείνη, αλλά δεν θα χρειαζόταν εισαγωγή. Θα ήταν στο σπίτι, με τηλεφωνική παρακολούθηση και επανελέγχους. Αλλά όπως καταλαβαίνει ο καθένας, ήταν το πρώτο περιστατικό ενός άγνωστου ιού. Δεν πρωτοτυπήσαμε που το νοσηλεύσαμε».

Μαζί με τον ανήλικο γιο της η 38χρονη παρέμεινε 16 μέρες στον ειδικό θάλαμο, στον οποίο είχαν πρόσβαση ελάχιστοι άνθρωποι, γιατροί και νοσηλευτές, που φορούσαν τον πλήρη ολόσωμο εξοπλισμό προστασίας.

Τα διαδοχικά κύματα

Λίγες μέρες μετά τη θετική έκβαση και το εξιτήριο στο «κρούσμα μηδέν», οι γιατροί άρχισαν να βλέπουν το πιο άγριο πρόσωπο του ιού, να νοσηλεύουν και να διασωληνώνουν, σε μια πορεία εξάρσεων και υφέσεων που μετράει μέχρι σήμερα πέντε κύματα.

Ο κ. Χρυσανθίδης χαρακτηρίζει το δεύτερο κύμα, τον «μαύρο» Νοέμβρη του 2020, ως την δυσκολότερη περίοδο αυτής της διαδρομής. Στην κορύφωσή του υπήρξαν μέρες που νοσηλεύονταν μόνο στο ΑΧΕΠΑ ως και 280 ασθενείς, πολλοί από τους οποίους σε βαρύτατη κατάσταση, και ενώ φυσικά το σύνολο των νοσοκομείων της χώρας είχε ενταχθεί στη μάχη.

Συγκρίνοντας τα διάφορα κύματα και τα αντίστοιχα στελέχη, παρατηρεί ότι στο αρχικό στέλεχος είχαμε όλη τη γκάμα των περιστατικών, από πολύ ήπια ως πολύ βαριά. Στο τρίτο και τέταρτο κύμα, με τα Αλφα και Δέλτα στελέχη, αυξήθηκε δραματικά η βαρύτητα, ενώ στο Όμικρον που διανύουμε σήμερα αυξήθηκε ο αριθμός των περιστατικών, αλλά αυτά κατά βάση έχουν μια πιο ήπια εξέλιξη και πορεία.

Πόσο καλά γνωρίζουμε τον ιό σήμερα;

Ο λοιμωξιολόγος ανακαλεί στη μνήμη την παρουσίαση που έκανε ο ίδιος και άλλοι συνάδελφοί του το Μάρτιο του 2020, στο πλαίσιο ενημερωτικής εκδήλωσης για τον κορωνοϊό που διοργάνωσε ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης. «Κανένας δεν έβαζε στο μυαλό του τότε όλο αυτό που εξελίχθηκε, αλλά προσπαθούσαμε να δώσαμε κάποιες αρχικές πληροφορίες που είχαν συγκεντρωθεί για τον ιό και τη λοίμωξη. Βλέποντας ξανά την παρουσίαση που είχα κάνει τότε, διαπιστώνω πόσο διαφορετική μπορεί να είναι η προσέγγιση τώρα», επισημαίνει για να προσθέσει: «γνωρίζουμε πολύ πολύ περισσότερα πράγματα για το πώς συμπεριφέρεται ο ιός, έχουμε στη διάθεσή μας προληπτικά μέτρα όπως το εμβόλιο, θεραπευτικά μέτρα όπως τα φάρμακα και γνώση πολύ βαθύτερη από αυτή που υπήρχε τότε».

Πότε θα τον αφήσουμε πίσω μας;

«Φαίνεται ότι βαδίζουμε προς καλύτερες μέρες. Δεν νομίζω ότι θα απαλλαγούμε πλήρως από την λοίμωξη από τον συγκεκριμένο κορωνοϊό, ο οποίος θα συνεχίσει να υπάρχει, αλλά με μια επίπτωση πολύ μικρότερη, λόγω της εμβολιαστικής κάλυψης ενός σημαντικού μέρους του πληθυσμού και της ανοσίας ενός άλλου σημαντικού μέρους λόγω νόσησης», σημειώνει ο κ. Χρυσανθίδης, και καταλήγει: «Δεν πιστεύω ότι θα εξαφανιστεί τελείως, αλλά πιθανώς να έχουμε κάποιες περιόδους με αύξηση σε τοπικό επίπεδο, αυτό που λέμε ενδημική παρουσία του ιού. Ελπίζω ότι και σε αυτές τις περιπτώσεις θα είμαστε αρκετά έτοιμοι, ώστε να τα αντιμετωπίζουμε πιο αποτελεσματικά».