E.E.: Ευέλικτοι οι οργανισμοί της στην πανδημία 

Οι οργανισμοί της ΕΕ τήρησαν σωστούς λογαριασμούς, προσαρμοζόμενοι με ευελιξία στην πανδημία.   

Οι οργανισμοί της ΕΕ στα διάφορα κράτη μέλη προσαρμόστηκαν χωρίς πρόβλημα στην άνευ προηγουμένου κατάσταση της πανδημίας COVID-19. Αυτό είναι το συμπέρασμα του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) στο πλαίσιο του ετήσιου ελέγχου των οργανισμών της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2020. Οι ελεγκτές επιβεβαιώνουν ότι η χρηματοοικονομική διαχείριση των οργανισμών βρίσκεται σε καλή κατάσταση, όπως και τα προηγούμενα έτη, και δεν έχει πληγεί σε ακραίο βαθμό από την πανδημία. Εξακολουθούν να υπάρχουν αδυναμίες στις εσωτερικές δικλίδες ελέγχου ορισμένων εξ αυτών, ενώ οι αδυναμίες στις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων παραμένουν η κύρια πηγή παρατυπιών. Επίσης, η πανδημία δεν ευνόησε την επίτευξη προόδου ως προς τη διαχείριση του προϋπολογισμού και των ανθρώπινων πόρων. Το 2020, ορισμένοι οργανισμοί αντιμετώπισαν περιορισμούς σε αυτούς τους τομείς.

«Η πανδημία γέννησε ιδιαίτερες προκλήσεις όσον αφορά τη χρηματοοικονομική διαχείριση των οργανισμών της ΕΕ που λειτουργούν υπό διαφορετικά εθνικά πλαίσια και υγειονομικά μέτρα», δήλωσε ο Alex Brenninkmeijer, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για την ετήσια έκθεση. «Διαπιστώσαμε, ωστόσο, ότι οι οργανισμοί της ΕΕ τήρησαν με συνέπεια τη στρατηγική τους για τη διαχείριση κρίσεων, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και σε συντονισμό με το δίκτυο των οργανισμών της ΕΕ. Κατάφεραν να προσαρμόσουν το έργο τους στην άνευ προηγουμένου κατάσταση που προκάλεσε η πανδημία και να τηρήσουν σωστά τους λογαριασμούς τους, κάτι που είχαμε διαπιστώσει και τα προηγούμενα χρόνια.»

Οι ελεγκτές εξέτασαν τους λογαριασμούς 41 οργανισμών και λοιπών οργάνων της ΕΕ, οι οποίοι περιλαμβάνουν τις οικονομικές καταστάσεις και τις εκθέσεις σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2020, καθώς και τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί αυτοί. Ενέκριναν τους 41 λογαριασμούς ως αξιόπιστους και διατύπωσαν γνώμες χωρίς επιφύλαξη σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα των εσόδων για όλους. Όσον αφορά τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πληρωμών στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί των οργανισμών, οι ελεγκτές τις ενέκριναν όλες πλην αυτών του ACER (οργανισμός για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας), του eu-LISA (οργανισμός για τη διαχείριση συστημάτων ΤΠ στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης) και του ENISA (οργανισμός για την κυβερνοασφάλεια).

Σχετικά με τους τρεις αυτούς οργανισμούς, διατύπωσαν γνώμες με επιφύλαξη, κυρίως λόγω παρατυπιών στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων και κενών στη διαδικασία μεταβίβασης αρμοδιοτήτων για την έγκριση πράξεων του προϋπολογισμού. Επιπλέον, οι ελεγκτές εντόπισαν 54 ελλείψεις βάσει του ελεγχθέντος δείγματος πράξεων για το οικονομικό έτος 2020 (έναντι 82 για το οικονομικό έτος 2019). Οι ελλείψεις αυτές αφορούσαν κυρίως εσωτερικές δικλίδες ελέγχου, διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων, τη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων και τη διαχείριση του προϋπολογισμού.

Οι τελευταίες αφορούσαν ζητήματα που περιλάμβαναν από κακοδιαχείριση των τελών έως καθυστερημένες πληρωμές, εσφαλμένη γνωστοποίηση των συνεισφορών που ελήφθησαν και εσφαλμένο υπολογισμό των συνεισφορών από τρίτες χώρες στους προϋπολογισμούς των οργανισμών. Επιπλέον, οι ελεγκτές επισημαίνουν ότι η υπερβολική μεταφορά πιστώσεων από το ένα οικονομικό έτος στο επόμενο μπορεί να υποδηλώνει όχι μόνο καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων εργασίας ή των σχεδίων για τη σύναψη συμβάσεων, αλλά και διαρθρωτικά προβλήματα ή αδυναμίες στον σχεδιασμό του προϋπολογισμού.

Τα ζητήματα που αφορούν τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων παραμένουν η κύρια πηγή παράτυπων πληρωμών: ορισμένες συμβάσεις που ελέγχθηκαν παρουσίαζαν αδυναμίες κυρίως όσον αφορά την έλλειψη ανταγωνισμού, αδυναμίες στη διαδικασία αξιολόγησης των προσφερόντων και προβλήματα σχετικά με την εκτέλεση των συμβάσεων. Οι ελεγκτές ζητούν επίσης να ενισχυθούν οι εσωτερικές δικλίδες ελέγχου των οργανισμών, ιδίως πριν από την έγκριση των πράξεων.

Συμπληρωματικά προς τον ετήσιο χρηματοοικονομικό έλεγχό τους, οι ελεγκτές αξιολόγησαν τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί της ΕΕ διαχειρίστηκαν και οργάνωσαν την απόκρισή τους στην κρίση της COVID-19. Βάσει ανάλυσης των μέτρων επιχειρησιακής συνέχειας, της ικανότητας λήψης αποφάσεων και των καθημερινών λειτουργιών, οι ελεγκτές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι οργανισμοί της ΕΕ ενήργησαν καταλλήλως προκειμένου να αποτρέψουν την υπέρμετρη στρέβλωση της οικονομικής κατάστασής τους λόγω της πανδημίας, και ότι συνέχισαν να εκπληρώνουν την εντολή τους, αν και με βραδύτερο ρυθμό.

Όσον αφορά τα προγράμματα εργασίας και τις δραστηριότητες, η πανδημία έφερε σημαντικούς επαναπροσδιορισμούς των προτεραιοτήτων σχετικά με τους πόρους και τις προγραμματισμένες δραστηριότητες προς όφελος δραστηριοτήτων που συνδέονταν με την COVID-19. Τα πλέον αξιοσημείωτα παραδείγματα εντοπίζονται στον τομέα πολιτικής για την υγεία, δεδομένου ότι η απόκριση της ΕΕ στην πανδημία αποτελεί πλέον κυρίαρχο μέλημα των άμεσα ενδιαφερόμενων οργανισμών της ΕΕ (ECDC, EMA).

Τέλος, οι ελεγκτές επισήμαναν μια γενική αύξηση των αδυναμιών όσον αφορά τη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων στους οργανισμούς της ΕΕ. Ειδικότερα, το γεγονός ότι οι προσλήψεις επιβραδύνθηκαν στις αρχές του 2020, κυρίως λόγω της COVID-19, δημιούργησε κίνδυνο εμφάνισης φαινομένων συμφόρησης στον τομέα των ανθρώπινων πόρων στο μέλλον.