e-Περιουσιολόγιο: Ο Πιτσιλής το εξαφάνισε για να μη βάλει χέρι στην τσέπη των “αρίστων”

Η τελευταία επίσημη ανακοίνωση για την εκτέλεση έργου του “ηλεκτρονικού περιουσιολογίου” της Εφορίας περιλαμβανόταν στο Επιχειρησιακό Σχέδιο της Α.Α.Δ.Ε. για το 2020 και έκανε λόγο για ολοκλήρωσή του στις 31 Δεκεμβρίου 2021, με 5,5 χρόνια καθυστέρηση σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό του 2015. Έκτοτε αγνοείται η τύχη του έργου. Το χρονικό των συνεχών αναβολών από το 2015 έως σήμερα και η “εξαφάνισή” του από τον προγραμματισμό της Α.Α.Δ.Ε.

Εκτός του επιχειρησιακού σχεδιασμού της έθεσε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) τη δημιουργία του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» της Εφορίας. Το έργο, σύμφωνα με τα όσα είχε προαναγγείλει η Α.Α.Δ.Ε. για τελευταία φορά στο Επιχειρησιακό Σχέδιο του 2020 – που δημοσιοποίησε στις 31-12-2020 – θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί στο τέλος του 2021. Ωστόσο από τα τέλη του 2020, που δημοσιοποιήθηκε αυτό το τελευταίο χρονικό ορόσημο, μέχρι και σήμερα, η τύχη του συγκεκριμένου έργου αγνοείται. Στα επόμενα Επιχειρησιακά Σχέδια που εκπόνησε η Α.Α.Δ.Ε. – τόσο για το 2021 όσο και για το 2022 – δεν περιλαμβάνεται καμία αναφορά στο συγκεκριμένο έργο.

Η «εξαφάνιση» του σημαντικού αυτού έργου από τον επιχειρησιακό σχεδιασμό της Α.Α.Δ.Ε. δεν είναι καθόλου τυχαία. Φαίνεται δε ότι βρίσκει απόλυτα σύμφωνη την κυβέρνηση, για ευνόητους πολιτικούς λόγους, δεδομένου ότι η λειτουργία του e-περιουσιολογίου θα αποτελούσε μεγάλο…βραχνά για τον πρωθυπουργό και τα λοιπά κυβερνητικά στελέχη που απέκτησαν τεράστιες περιουσίες κατά τη διάρκεια της τελευταία δωδεκαετίας των Μνημονίων και των μεγάλων οικονομικών κρίσεων! Θα ήταν δηλαδή υποχρεωμένοι να λογοδοτήσουν στις αρμόδιες φοροελεγκτικές υπηρεσίες για κάθε ευρώ και για κάθε τετραγωνικό μέτρο ακίνητης περιουσίας που απέκτησαν! Προκειμένου λοιπόν να μην αγχώνονται με τέτοιες…. λογοδοσίες, η Α.Α.Δ.Ε. συμφώνησε να τους απαλλάξει από αυτό το…άγχος και έθεσε εκτός προγράμματος το μείζονος σημασίας έργο του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου». Άλλωστε και μόνο η απειλή ότι θα κατάσχονταν από το Ελληνικό Δημόσιο όσα περιουσιακά στοιχεία δεν θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν στην Εφορία ως κτηθέντα από νόμιμες πηγές εισοδημάτων ήταν αρκετή για να τρομοκρατήσει τα πλούσια κυβερνητικά στελέχη και να ωθήσει, τελικά, την Α.Α.Δ.Ε. στην «εξαφάνιση» του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» από τον επιχειρησιακό της σχεδιασμό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2015 μέχρι σήμερα, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» της Εφορίας, πριν πάψει οριστικά να υφίσταται, είχε τροποποιηθεί έξι φορές και η ημερομηνία ολοκλήρωσής του είχε μεταφερθεί συνολικά 5,5 χρόνια αργότερα από αυτήν που προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός, όπως είχε αποτυπωθεί στο κείμενο του Μνημονίου ΙΙΙ, το οποίο ψηφίστηκε από τη Βουλή τον Αύγουστο του 2015, καθώς επίσης και στο Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσεων του έτους 2015 που είχε καταρτίσει η τότε Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.

Το χρονικό της (μη) υλοποίησης του έργου

Ειδικότερα, βάσει των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει το 2015 η τότε ελληνική κυβέρνηση με το Μνημόνιο ΙΙΙ, έως τον Νοέμβριο του 2015 θα έπρεπε να είχαν δρομολογηθεί το χρονοδιάγραμμα και η διαδικασία δημιουργίας μιας τεράστιας βάσης ηλεκτρονικών δεδομένων στην οποία θα καταχωρούνταν αναλυτικά περιγραφικά στοιχεία για όλα τα ακίνητα, τα κινητά και άυλα περιουσιακά στοιχεία των φυσικών και νομικών προσώπων της χώρας. Σ’ αυτή τη βάση δεδομένων θα συγκεντρώνονταν στοιχεία για τις κατοικίες, τα οικόπεδα, τα αγροτεμάχια, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη, τα μετρητά, τις καταθέσεις, τις πλάκες χρυσού, τις μετοχές, τα ομόλογα, τα έντοκα γραμμάτια, τις συμμετοχές σε πάσης μορφής επιχειρήσεις, τα εταιρικά μερίδια, τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, ακόμη και τα … άλογα ιπποδρόμου που κατέχουν οι Έλληνες φορολογούμενοι.

Η εκτέλεση του φιλόδοξου αυτού έργου, που είχε ονομαστεί «ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο» (e-περιουσιολόγιο) θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2016, όπως αναφέρεται στη σελίδα 52 του Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσεων της τότε λειτουργούσας Γ.Γ.Δ.Ε.

Βασικός στόχος ήταν τα δεδομένα που θα περιλαμβάνονταν στο «ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο» να διασταυρώνονται από τις φοροελεγκτικές υπηρεσίες με δεδομένα κι από άλλες πηγές πληροφοριών για τον εντοπισμό και την αποκάλυψη τυχόν αδήλωτων περιουσιακών στοιχείων και την κατάρτιση πλήρους εικόνας για την περιουσιακή κατάσταση κάθε φυσικού και νομικού προσώπου, συμπεριλαμβανομένων και όλων των πολιτικών προσώπων. Όσα περιουσιακά στοιχεία διαπιστωνόταν ότι είχαν αποκρυβεί θα δεσμεύονταν από τις φορολογικές αρχές.

Επιπλέον, μέσω της πρόσβασης που θα είχαν στα δεδομένα του περιουσιολογίου οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες θα μπορούσαν να πραγματοποιούν διασταυρώσεις ανάμεσα στο ύψος των δηλούμενων εισοδημάτων και στην αξία των κατεχόμενων περιουσιών για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την πραγματική οικονομική κατάσταση των φορολογουμένων.

Ο λεπτομερής σχεδιασμός των φάσεων υλοποίησης του e-περιουσιολογίου είχε καταρτιστεί, λοιπόν, από τα τέλη του 2015. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα ενεργειών που είχε διαμορφωθεί τότε, η υλοποίηση του περιουσιολογίου περιελάμβανε τα ακόλουθα στάδια:

α) Ανάρτηση σε ειδική φόρμα στο σύστημα ΤΑΧΙSNET όλων των υφιστάμενων στα αρχεία της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Στοιχείων του υπουργείου Οικονομικών στοιχείων για τα ακίνητα και κινητά περιουσιακά στοιχεία των φορολογουμένων.

β) Ηλεκτρονική αποστολή ειδοποιητηρίων προς τους φορολογούμενους για την επικαιροποίηση των στοιχείων και την συμπλήρωσή τους και με άλλα πρόσθετα δεδομένα που δεν είναι καταγεγραμμένα στο ΤΑΧΙSNET. Στα πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία που θα καλούνταν να δηλώσουν οι φορολογούμενοι σε ειδική φόρμα στο σύστημα TAXISNET θα περιλαμβάνονταν αναλυτικές πληροφορίες για:

– όλα τα λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία, τις αποταμιεύσεις τους και τις επενδύσεις τους στο εσωτερικό της χώρας, δηλαδή πληροφορίες για τις μετοχές σε εταιρίες εισηγμένες και μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο, τα εταιρικά μερίδια, τις λοιπές συμμετοχές σε επιχειρήσεις, τις καταθέσεις, τα ομόλογα, τα έντοκα γραμμάτια, τα ρέπος, τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων και τα λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα, ακόμη και τις πλάκες χρυσού και τα άλογα ιπποδρόμου!

– όλα τα περιουσιακά στοιχεία και τις αποταμιεύσεις τους στο εξωτερικό, δηλαδή για τα ακίνητα, τις επιχειρήσεις, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη, τις καταθέσεις, τις μετοχές, τα ομόλογα, τα αμοιβαία κεφάλαια, τα ρέπος και τα λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα τα οποία τούς ανήκουν και βρίσκονται εκτός Ελλάδος.

γ) Οριστικοποίηση των στοιχείων και παράδοσή τους στις φοροελεγκτικές υπηρεσίες για επεξεργασία και διασταυρώσεις.

Στόχος του σχεδίου εκείνου ήταν δηλαδή να γίνει μια γρήγορη και πλήρης καταγραφή όλων των κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων, των αποταμιεύσεων και των επενδύσεων των Ελλήνων φορολογουμένων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Τελικά, το χρονοδιάγραμμα τροποποιήθηκε και η έναρξη της υλοποίησης του έργου μετατέθηκε για λίγους μήνες αργότερα μέσα στο 2016 με στόχο η ηλεκτρονική εφαρμογή να τεθεί σε λειτουργία εντός του 2017. Την τροποποίηση του χρονοδιαγράμματος και την πλήρη υλοποίηση του έργου έως τα μέσα του 2017 μαρτυρά σχετική αναφορά στο Επιχειρησιακό Σχέδιο της Γ.Γ.Δ.Ε. για το έτος 2016. Στη σελίδα 49 του συγκεκριμένου Επιχειρησιακού Σχεδίου αναφέρεται ως ημερομηνία υλοποίησης του «e-περιουσιολογίου», η 30η Ιουνίου 2017.

Από τα τέλη του 2016 η διαδικασία υλοποίησης του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» πέρασε εξ’ ολοκλήρου στα χέρια της τότε Γ.Γ.Δ.Ε. και από την 1η-1-2017 στα χέρια της Α.Α.Δ.Ε. Tο χρονοδιάγραμμα του έργου τροποποιήθηκε εκ νέου και η πλήρης υλοποίησή του μετατέθηκε πλέον για το τέλος του 2018.

Ειδικότερα, το έργο εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ και στις αρχές Δεκεμβρίου 2016 εκδόθηκε η προκήρυξή του. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονταν στο επίσημο έγγραφο της προκήρυξης, το έργο της δημιουργίας του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» θα ήταν συνολικού προϋπολογισμού 482.668,50 ευρώ, θα άρχιζε να εκτελείται από τον Ιούνιο του 2017 και εκτιμάτο ότι θα είχε ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2018.

Όμως εντός του 2017, η Α.Α.Δ.Ε. αναθεώρησε ξανά το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου. Όπως προκύπτει από τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 68 του Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσεων της Α.Α.Δ.Ε. για το 2017, το οποίο ανακοινώθηκε επισήμως τον Απρίλιο του ιδίου έτους, η υλοποίηση του πλήρους «e-περιουσιολογίου» μετατέθηκε για άλλους 6 μήνες και τοποθετήθηκε πλέον χρονικά στο τέλος Μαρτίου του 2019.

Αργότερα όμως η Α.Α.Δ.Ε. αναθεώρησε και πάλι το χρονοδιάγραμμα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 31 του Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσεων του 2018, η ολοκλήρωση της υλοποίησης του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» μετατέθηκε για το τέλος του 2020.

Τέλος, η υλοποίηση του έργου αναβλήθηκε για μια ακόμη φορά, την έκτη κατά σειρά. Στη σελίδα 80 του κειμένου του Επιχειρησιακού Σχεδίου της Α.Α.Δ.Ε. για το 2019, όπου παρουσιάζεται αναλυτικός κατάλογος με τα «σημαντικά μεταρρυθμιστικά έργα και προγράμματα έργων» για την περίοδο 2019-2020, αναφέρεται ότι το έργο του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» προγραμματίζεται πλέον να ολοκληρωθεί στις 31/12/2021. Το ίδιο αναφέρεται και στη σελίδα 41 του Επιχειρησιακού Σχεδίου της Α.Α.Δ.Ε. για το έτος 2020, το οποίο – λόγω των εκτάκτων συνθηκών που διαμορφώθηκαν εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού – αναθεωρήθηκε και δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την τελευταία μέρα του 2020.

Έκτοτε, η τύχη του έργου αγνοείται και φαίνεται ότι παραπέμφθηκε στις καλένδες, δεδομένου ότι στα Ε.Σ. της Α.Α.Δ.Ε. για το 2021 και για το 2022 δεν υπάρχει καμία αναφορά στο συγκεκριμένο έργο.

Τι έλεγε η προκήρυξη του έργου από τον Δεκέμβριο του 2016

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονταν στο επίσημο έγγραφο της προκήρυξης του έργου, από τον Δεκέμβριο του 2016:

* Το έργο της δημιουργίας του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου θα άρχιζε να εκτελείται από τον Ιούνιο του 2017 και εκτιμάτο ότι θα είχε ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2018.

Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 482.668,50 ευρώ, αποφασίστηκε να ανατεθεί σε ιδιωτική εταιρία κατόπιν διαγωνισμού.

* Αντικείμενο του έργου ήταν «η δημιουργία του κατάλληλου μηχανογραφικού περιβάλλοντος» με σκοπό τη συγκέντρωση του συνόλου των πληροφοριών, οι οποίες αφορούν την κάθε μορφής περιουσία των φυσικών και νομικών προσώπων καθώς και των νομικών οντοτήτων.

Οι πληροφορίες που θα συγκεντρώνονταν στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θα αφορούσαν ενδεικτικά: ακίνητα, οχήματα, μετρητά, επενδυτικό χρυσό, εναέρια μέσα μεταφοράς, σκάφη, μετοχές, εταιρικά μερίδια, εταιρικές μερίδες, συμμετοχές σε επιχειρήσεις οποιασδήποτε μορφής, τραπεζικούς λογαριασμούς, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, αμοιβαία κεφάλαια, παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα και λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες, δρόμωνες ίππους, κινητά μεγάλης αξίας κ.λπ.

Με το έργο αυτό θα πραγματοποιείτο πλήρης και ακριβής καταγραφή της περιουσιακής κατάστασης κάθε προσώπου, έτσι ώστε η φορολογική διοίκηση να είναι σε θέση να παρακολουθεί διαχρονικά την εξέλιξή της.

* Η αξιοποίηση του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου από τη Φορολογική Διοίκηση θα γινόταν με τον ακόλουθο τρόπο:

Βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων θα εντοπίζονταν οι περιπτώσεις όπου εμφανίζονται αδικαιολόγητες αποκλίσεις (σ.σ. στην αξία και τον αριθμό των περιουσιακών στοιχείων από έτος σε έτος, αναντιστοιχίες ανάμεσα στο ύψος του ετησίου εισοδήματος και της αξίας των κατεχομένων περιουσιακών στοιχείων κ.λπ.) ώστε να στοχεύονται πιο αποτελεσματικά οι φορολογικοί έλεγχοι.

* Σε κάθε φορολογούμενο θα παρεχόταν πρόσβαση καθώς και η δυνατότητα ελέγχου της πληρότητας και της ορθότητας των καταγεγραμμένων στη Φορολογική Διοίκηση, περιουσιακών του στοιχείων.
* Η αξιοποίηση των στοιχείων που θα περιέχονταν στο μηχανογραφικό αυτό περιβάλλον θα αποτελούσε εργαλείο για τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών.

* Η υλοποίηση του περιουσιολογίου προβλεπόταν από το ν. 4336/2015, ενώ σε εξέλιξη ήταν η διαδικασία σύνταξης και ψήφισης των εξειδικευμένων νομοθετικών προβλέψεων για τη θεσμοθέτησή του.