ΕΕ: Διαβεβαιώσεις για στήριξη στην Ουκρανία – Κόπωση σε Ευρώπη και ΗΠΑ

Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ διαβεβαίωσαν το Κίεβο  για τη διαρκή υποστήριξή τους τη Δευτέρα (2 Οκτωβρίου), εν μέσω ανησυχιών αποδυνάμωσης της στήριξης λόγω της νίκης του Σλοβάκου φιλορώσου υποψηφίου και της μη έγκρισης της πολεμικής βοήθειας για την Ουκρανία από το νομοσχέδιο δαπανών του Κογκρέσου των ΗΠΑ.

Σε μια επίδειξη αλληλεγγύης προς την Ουκρανία, τόσο η ΕΕ όσο και το Κίεβο προσπάθησαν να εξαλείψουν την αβεβαιότητα καθώς η επίθεση της Ρωσίας έφτασε στον 20ό μήνα με μια σπάνια συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ εκτός του μπλοκ.

Η συνάντηση της Δευτέρας έγινε σε μια δύσκολη στιγμή εν μέσω μιας πιο αργής από την αναμενόμενη ουκρανική στρατιωτική αντεπίθεση και ανησυχιών για σημάδια κόπωσης στη Δύση.

«[Θέλουμε] να καταστήσουμε σαφές ότι αυτή η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στο Κίεβο θα πρέπει να εκληφθεί ως μια σαφής δέσμευση προς την Ουκρανία και τη συνεχή υποστήριξή μας σε όλες τις διαστάσεις», δήλωσε ο Ύπατος Εκρπόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ στους δημοσιογράφους στο Κίεβο μετά τις συνομιλίες.

«Είναι επίσης ένα ισχυρό μήνυμα προς τη Ρωσία ότι δεν μας πτοούν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ή οι πύραυλοί σας – θα συνεχίσουμε να στεκόμαστε στο πλευρό της Ουκρανίας», πρόσθεσε.

Ο Ουκρανός Υπουργός Εξωτερικών, Ντμίτρο Κουλέμπα, χαρακτήρισε τη συνάντηση «ένα εργαλείο για να διαλυθεί η έννοια της διχόνοιας».

Ανησυχίες της Ουάσινγκτον

Πριν από τις συνομιλίες, τόσο ο Μπορέλ όσο και ο Κουλέμπα δήλωσαν ότι πιστεύουν πως η Ουάσινγκτον θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία, ακόμη και μετά την απόρριψη από το Κογκρέσο ενός πακέτου χρηματοδότησης για το Κίεβο.

Η απόφαση της Ουάσινγκτον είχε προκαλέσει σοκ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι να δεσμεύεται ότι η χώρα του θα αγωνιστεί για τη νίκη χωρίς «ημερομηνία λήξης».

«Είμαι βέβαιος ότι αυτή η απόφαση θα επανεξεταστεί και όλοι μαζί, θα συνεχίσουμε να είμαστε στο πλευρό σας», δήλωσε ο Μπορέλ σε κοινές δηλώσεις με τον Κουλέμπα μετά τη συνάντηση.  Ο Κουλέμπα μάλιστα υποβάθμισε την απόφαση του αμερικανικού Κογκρέσου, λέγοντας ότι ο ίδιος δεν αισθάνεται «ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ έχει καταρρεύσει».

«Το ερώτημα είναι αν αυτό που συνέβη είναι ένα περιστατικό ή ένα σύστημα – νομίζω ότι ήταν ένα περιστατικό», είπε, προσθέτοντας ότι το Κίεβο θα συνεργαστεί «και με τις δύο πλευρές του Κογκρέσου για να διασφαλιστεί ότι [κάτι τέτοιο] δεν θα επαναληφθεί ξανά, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες».

Στο Κίεβο, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ έδειξαν το γενναίο τους πρόσωπο και εξέφρασαν επίσης την πεποίθηση ότι η Ουάσινγκτον θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία όσο ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν παραμένει στο αξίωμα.

Η υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Κατρίν Κολονά υπογράμμισε ότι «ο Μπάιντεν εξέφρασε τη δέσμευσή του, οπότε δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ θα παραμείνουν στο πλευρό της Ουκρανίας».

Οι ανησυχίες οφείλονται επίσης στο γεγονός ότι, ενώ η Ευρώπη έχει επωμιστεί ένα αυξανόμενο μέρος της δυτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, η ικανότητά της να αυξήσει τη στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη για να αντισταθμίσει τη μείωση της αμερικανικής βοήθειας παραμένει ελάχιστη.

«Απλώς δεν έχουμε σχέδιο για το ενδεχόμενο αποχώρησης των ΗΠΑ, και ελπίζουμε ότι δεν θα χρειαστούμε», δήλωσε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης στο Euractiv.

Εκπλήρωση των υποσχέσεων

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη συνάντησή του με τους υπουργούς, δήλωσε ότι η διάρκεια του πολέμου συνδέεται με την ποιότητα και την ποσότητα της υποστήριξης που έλαβε από τους δυτικούς συμμάχους.

«Η νίκη μας εξαρτάται άμεσα από τη συνεργασία μας: όσο πιο ισχυρά βήματα κάνουμε από κοινού, τόσο πιο γρήγορα θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος», δήλωσε ο Ζελένσκι.

Προέτρεψε την ΕΕ να επεκτείνει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και του Ιράν, το οποίο προμηθεύει με μη επανδρωμένα αεροσκάφη τις ρωσικές δυνάμεις και ζήτησε την «επιτάχυνση» των εργασιών για την κατεύθυνση «των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της αποκατάστασης της εμπόλεμης Ουκρανίας».

Μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά τις συνομιλίες, ο Μπορέλ δήλωσε ότι πρότεινε στην Ουκρανία ένα νέο πολυετές κονδύλι εντός του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ειρήνης (ΕΜΕ) ύψους έως 5 δισ. ευρώ για το επόμενο έτος.

«Ελπίζω ότι μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία πριν από το τέλος του έτους», δήλωσε.

Πριν από το καλοκαίρι, η διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ, Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), είχε συντάξει πρόταση για ένα ειδικό «Ταμείο Βοήθειας για την Ουκρανία», ενσωματωμένο στο ΕΤΕπ, για να διατηρηθούν εξοπλισμένες οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας για τα επόμενα τέσσερα χρόνια με κόστος έως 20 δισ. ευρώ ή 5 δισ. ευρώ ετησίως.

Η πρόταση του Μπορέλ απαιτεί ακόμη το πράσινο φως όλων των κρατών μελών της ΕΕ, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις, ενώ οι συζητήσεις αναμένεται να διεξαχθούν μέχρι το τέλος του έτους.

Όμως, οι μέχρι στιγμής διαπραγματεύσεις έχουν αποδειχθεί επίπονες, με τις τακτικές αναπληρώσεις του ταμείου να συναντούν συχνά καθυστερήσεις ή ευθείες αντιδράσεις από την Ουγγαρία και υπάρχουν ανησυχίες ότι αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολο και με τα νέα σχέδια.

Η Ουγγαρία δεν εκπροσωπήθηκε στο Κίεβο από τον υπουργό Εξωτερικών Πίτερ Σίγιαρτο, αλλά από τον αναπληρωτή υφυπουργό Εξωτερικών της χώρας.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Εσθονίας, Μάργκους Τσάχνα, μιλώντας σε ομάδα δημοσιογράφων, μεταξύ των οποίων και το Euractiv, τόνισε την ανάγκη «να παρθούν αυτές οι αποφάσεις από την ΕΕ».

Αυτές θα αφορούν στην στρατιωτική βοήθεια στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ειρήνης (ΕΜΕ) με την επόμενη δόση των 500€ να καθυστερεί ακόμη από την Ουγγαρία και τα σχέδια της ΕΕ να παραδώσει ένα εκατομμύριο σφαίρες, δήλωσε ο Tsahkna.

Δύσκολος ο χειμώνας

Την περασμένη εβδομάδα η Ρωσία εξαπέλυσε το μεγαλύτερο πυραυλικό μπαράζ κατά της Ουκρανίας εδώ και εβδομάδες, σηματοδοτώντας τους δύσκολους χειμερινούς μήνες που έρχονται και την πιθανότητα μιας νέας ώθησης από τη Μόσχα να βομβαρδίσει κρίσιμους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και άλλες υποδομές.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Κίεβο, η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ ζήτησε να καταβληθούν προσπάθειες για την προετοιμασία της Ουκρανίας για τον χειμώνα, μεταξύ άλλων μέσω της αεράμυνας και του εγγυημένου ενεργειακού εφοδιασμού, αφού η Ρωσία βομβάρδισε πέρυσι τις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας.

«Τον προηγούμενο χειμώνα είδαμε τον βάναυσο τρόπο με τον οποίο ο Ρώσος πρόεδρος διεξάγει αυτόν τον πόλεμο», δήλωσε η Μπέρμποκ.

«Πρέπει να το αποτρέψουμε αυτό μαζί με ό,τι έχουμε, στο μέτρο του δυνατού», πρόσθεσε.

Παράγοντας Σλοβακία

Πέρα από τη στρατιωτική υποστήριξη, πολλοί υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ προσπάθησαν επίσης να διαλύσουν τις ανησυχίες  ύστερα από τη νίκη του φιλορώσου πρώην πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο στις σλοβάκικες εκλογές την Κυριακή.

Στην προεκλογική του εκστρατεία, μάλιστα, είχε ζητήσει να μην σταλεί στην Ουκρανία «ούτε ένας γύρος» πυρομαχικών από τα αποθέματα της Σλοβακίας.

Από την άλλη, το Κρεμλίνο είχε επιχειρήσει επισκιάσεις τις προσπάθειες στήριξης της Δύσης νωρίτερα τη Δευτέρα, λέγοντας ότι η κόπωση της Δύσης για την Ουκρανία «θα αυξηθεί» καθώς το μέλλον της αμερικανικής βοήθειας προς το Κίεβο κρέμεται από μια κλωστή.

Ένας συμβιβασμός που επιτεύχθηκε στο αμερικανικό Κογκρέσο το Σαββατοκύριακο άφησε έξω νέα χρηματοδότηση για την Ουκρανία λόγω της αντίθεσης των σκληροπυρηνικών Ρεπουμπλικανών.

Η Μόσχα υπολογίζει εδώ και καιρό ότι οι δυτικές χώρες θα κουραστούν να στηρίζουν το Κίεβο και ότι θα προκύψουν διαιρέσεις εντός των δυτικών συμμαχιών.

«Η κόπωση για αυτή τη σύγκρουση – η κόπωση από την εντελώς παράλογη χορηγία στο καθεστώτος του Κιέβου – θα αυξηθεί σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, προσθέτοντας ότι η Ουάσινγκτον θα συνεχίσει ωστόσο «την εμπλοκή της σε αυτή τη σύγκρουση».

«Η κόπωση θα οδηγήσει στον κατακερματισμό του πολιτικού κατεστημένου», δήλωσε ο Πεσκόφ.