Εφορία: Το 0,2% των οφειλετών χρωστά το 77,3% των συνολικών χρεών!

Αποκαλυπτικά στοιχεία για τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς τις Εφορίες και τις λοιπές φορολογικές αρχές καταγράφονται σε ειδικό κεφάλαιο της νέας τριμηνιαίας έκθεσης του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή για την ελληνική οικονομία.

Βάσει των πιο σημαντικών στοιχείων, μόλις το 0,2% του συνόλου των οφειλετών χρωστά το 77,3% του συνόλου των χρεών, ενώ το 91,2% των οφειλετών χρωστά μόλις το 3,7% του συνόλου των οφειλών. Επιπλέον, το 90% των εισπράξεων των φορολογικών υπηρεσιών αντλείται κάθε χρόνο μόνο από το 1/4 του συνόλου των οφειλών και συγκεκριμένα από τις πιο “φρέσκες”, δηλαδή τις πιο πρόσφατα βεβαιωθείσες οφειλές.

Αναλυτικά τα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν ότι:

1) Λίγοι χρωστούν τα περισσότερα και πολλοί τα λιγότερα. Ποσά οφειλών άνω του 1 εκατ. ευρώ καλύπτουν το 77,3% του συνολικού ποσού των ληξιπροθέσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση. Συγκεκριμένα το άθροισμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών αυτής της κατηγορίας ανερχόταν την 1η-11-2023 στα 82 δισ. ευρώ, ενώ το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών φθάνει τα 106 δισ. ευρώ. Τα 82 δισ. ευρώ τα χρωστά μόλις το 0,2% του συνόλου των οφειλετών, δηλαδή μόλις 9.198 φυσικά και νομικά πρόσωπα. Στον αντίποδα, το 91,2% των οφειλετών, δηλαδή 3.662.723 οφειλέτες επί συνόλου 4.013.138 χρωστούν μόλις το 3,7% του συνόλου των οφειλών, δηλαδή οφείλουν μόλις τα 3,89 δισ. ευρώ από τα 106 δισ. ευρώ του συνόλου των ληξιπρόθεσμων χρεών!

Σημαντικός εξακολουθεί να είναι ο ρόλος των νομικών προσώπων στις οφειλές άνω του 1 εκατομμυρίου ευρώ, καθώς συμμετέχουν στο σύνολο αυτών των οφειλών κατά 68,7%, με το ληξιπρόθεσμο υπόλοιπό τους να αγγίζει στο τέλος του Οκτωβρίου του 2023 τα 56,3 δισ. ευρώ.

Αντίστοιχα, το πλήθος των νομικών προσώπων που οφείλουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε στα 5.626, καθώς αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 196 νομικά πρόσωπα.

Αντιθέτως, οι οφειλές κάτω του 1 εκατ. ευρώ προέρχονται σε μεγαλύτερο βαθμό (κατά 64,2%) από φυσικά πρόσωπα, ενώ η συμμετοχή των φυσικών προσώπων στο ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο είναι ακόμα υψηλότερη σε χαμηλότερες κατηγορίες οφειλής. Ενδεικτικά, οι οφειλές μέχρι 10.000 ευρώ πηγάζουν σε ποσοστό 88,3% από φυσικά πρόσωπα. Το πλήθος των φυσικών προσώπων που οφείλουν λιγότερα από 1 εκατ. ευρώ έφθασε στο τέλος Οκτωβρίου 2023 στα 3.527.328 άτομα, αποτελώντας το 88,1% του συνόλου αυτής της κατηγορίας οφειλής.

2) Μείωση συνόλου οφειλών κατά 7,1 δισ ευρώ μεταξύ φετινού και περυσινού Οκτωβρίου. Το συνολικό ποσό των ληξιπροθέσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση (προς τις Δ.Ο.Υ. και τα Ελεγκτικά Κέντρα) διαμορφώθηκε, στο τέλος του Οκτωβρίου του 2023, στα 106 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 7,1 δισ. ευρώ σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2022. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει τις συσσωρευμένες οφειλές στο τέλος Οκτωβρίου 2023, αθροίζοντας το «παλιό» ληξιπρόθεσμο χρέος, όπως διαμορφώθηκε στις 30/11 του προηγούμενου έτους, με το «νέο» ληξιπρόθεσμο χρέος, όπως διαμορφώθηκε μέχρι το τέλος Οκτωβρίου και αφαιρώντας εισπράξεις και διαγραφές έναντι «παλιού» και «νέου» ληξιπρόθεσμου χρέους μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.

Η μείωση του συνολικού ποσού των ληξιπροθέσμων οφειλών προς την Φορολογική Διοίκηση προέκυψε από:
(α) τις νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 7,1 δισ. ευρώ συν
(β) τις ληξιπρόθεσμες οφειλές κατά την 1/11/2022 που βεβαιώθηκαν μεταγενέστερα ύψους 2,8 δισ. ευρώ, μείον
(γ) τις εισπράξεις και διαγραφές, οι οποίες αγγίζουν συνολικά τα 17 δισ. ευρώ. Στο σημείο αυτό αξίζει να υπογραμμιστεί η σημαντική αύξηση των διαγραφών του διαστήματος 1/11/2022-31/10/2023 (11,4 δισ. ευρώ) έναντι των διαγραφών της αντίστοιχης προηγούμενης περιόδου (1,7 δισ. ευρώ). Η διαφορά αυτή πηγάζει από τη διαγραφή οφειλών της ΟΣΕ ΑΕ ύψους 10,4 δισ. ευρώ, η οποία πραγματοποιήθηκε το διάστημα Απριλίου – Μαΐου του 2023.

3) Το 1/4 των συνολικών οφειλών είναι ανεπίδεκτες είσπραξης. Ποσοστό 24,8% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, που αντιστοιχεί σε 26,3 δισ. ευρώ, αφορά σε οφειλές που χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτες είσπραξης. Πρόκειται για οφειλές των οποίων η είσπραξη είναι αντικειμενικά αδύνατη, βάσει των προϋποθέσεων που ορίζονται στο άρθρο 82 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΝΔ 356/1974). Αφορά για παράδειγμα περιπτώσεις στις οποίες ο οφειλέτης και οι συνυπόχρεοί του δε διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία και ολοκληρώθηκε η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών, ακινήτων και απαιτήσεων του οφειλέτη (και έπαυσαν οι εργασίες πτώχευσης αν πρόκειται για πτωχό).

Οι οφειλές αυτές σημείωσαν μικρή αύξηση σε ετήσια βάση, κατά 50 εκατ. ευρώ. Κατά συνέπεια η μείωση του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου προέρχεται από τη μεταβολή του «πραγματικού» ληξιπρόθεσμου υπολοίπου (δηλαδή του συνολικού μετά την αφαίρεση του ανεπίδεκτου είσπραξης υπολοίπου) το οποίο – υπό την ισχυρή επίδραση της διαγραφής των 10,4 δισ. ευρώ της ΟΣΕ ΑΕ – σημείωσε μείωση κατά 7,2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση αγγίζοντας την 1/11/2023 τα 79,7 δισ. ευρώ.

4) Το 59,3% του συνόλου των ληξιπροθέσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση έχουν φορολογική προέλευση. Μόνο το 59,3% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, που αντιστοιχεί σε 47,3 δισ. ευρώ, πηγάζει από φορολογικές οφειλές (άμεσοι και έμμεσοι φόροι, φόροι στην περιουσία, ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης κτλ.). Το υπόλοιπο των πραγματικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προέρχεται από άλλες κατηγορίες οφειλής, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό είσπραξης. Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, σε αυτές περιλαμβάνονται τα πρόστιμα (φορολογικά και μη φορολογικά) τα οποία αποτελούν το 30,4% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, καθώς αγγίζουν τα 24,3 δισ. ευρώ και οι μη φορολογικές οφειλές (δάνεια, δικαστικά έξοδα, καταλογισμοί κτλ.), οι οποίες αποτελούν το 10,2% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 8,1 δισ. ευρώ.

5) Από το 1/4 του συνόλου των οφειλών πραγματοποιείται κάθε χρόνο πάνω από το 90% των εισπράξεων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι 8,8 δισ. ευρώ από τις φορολογικές οφειλές πηγάζουν από αφερέγγυους οφειλέτες και 11,4 δισ. ευρώ αφορούν σε οφειλές με λήξη δόσεων πέραν της τελευταίας δεκαετίας, απομένουν 27,1 δισ. ευρώ οφειλών από τις οποίες, σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, πηγάζει άνω του 90% των εισπράξεων. Με άλλα λόγια το σύνολο σχεδόν των εισπράξεων προέρχεται από μόλις το 34% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, που ισοδυναμεί με το 25% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου.

6) Μόλις 4,5 δισ. ευρώ οι οφειλές που έχουν ενταχθεί σε ρυθμίσεις τμηματικής καταβολής. Μόλις το 5,7% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου βρίσκεται σε ρύθμιση, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 4,5 δισ. ευρώ.

Το υψηλότερο ποσοστό των συνολικών ρυθμισμένων οφειλών (24,3%) εντοπίζεται στο εύρος οφειλών μεταξύ 500 με 10.000 ευρώ, ενώ εντός αυτού του εύρους το ποσοστό των ρυθμισμένων οφειλών αγγίζει το 26,7% για ποσά από 3.000 έως 5.000 ευρώ. Ωστόσο, τα ποσοστά διαφέρουν μεταξύ φυσικών και νομικών προσώπων. Συγκεκριμένα, το υψηλότερο ποσοστό ρυθμισμένων οφειλών φυσικών προσώπων εντοπίζεται στο εύρος οφειλών μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ (24,7%), ενώ τα νομικά πρόσωπα ρυθμίζουν σε υψηλότερο ποσοστό (29,5%) οφειλές που ανήκουν στο εύρος από 10.000 έως 100.000 ευρώ. Χαμηλά ποσοστά ρύθμισης οφειλών διαπιστώνονται τόσο σε χαμηλά ποσά οφειλής (ιδιαίτερα κάτω των 500 ευρώ), όσο και σε υψηλά ποσά οφειλής (άνω των 20.000 ευρώ για φυσικά πρόσωπα και άνω των 150.000 ευρώ για νομικά πρόσωπα).

7) Μείωση αριθμού μικρομεσαίων οφειλετών κατά 163.111. Στο τέλος του Οκτωβρίου του 2023 παρατηρείται μείωση του συνολικού αριθμού των οφειλετών κατά 163.111 πρόσωπα (φυσικά και νομικά) σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022 με αποτέλεσμα ο αριθμός αυτός να διαμορφώνεται στους 4.013.138 οφειλέτες.

Η εν λόγω μείωση προέρχεται από τις χαμηλότερες κατηγορίες οφειλής και συγκεκριμένα από τις οφειλές από 50 μέχρι 10.000 ευρώ, με τον αριθμό των οφειλετών αυτής της κατηγορίας να μειώνεται συνολικά κατά 186.826 πρόσωπα.

Αντιθέτως, στις υπόλοιπες κατηγορίες οφειλής παρατηρείται αύξηση του αριθμού των οφειλετών με τη μεγαλύτερη, κατά 12.660 πρόσωπα, να καταγράφεται στο εύρος οφειλής από 10.000 έως 100.000 ευρώ.

Η μείωση του αριθμού των οφειλετών στο εύρος οφειλής από 50 μέχρι 10.000 ευρώ συνοδεύεται από μείωση του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου αυτής κατηγορίας κατά 76,9 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Ωστόσο, στις υψηλότερες κατηγορίες οφειλής (μέχρι τα 100 εκατ. ευρώ) παρατηρείται αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου.

Εξετάζοντας την κατανομή των οφειλετών και του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου διαπιστώνεται ότι το σύνολο σχεδόν των οφειλών (96,3%) πηγάζει από την κατηγορία άνω των 10.000 ευρώ. Ιδιαίτερη ανάλυση απαιτεί η κατηγορία οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ, καθώς στο εύρος μεταξύ 1 και 100 εκατ. ευρώ καταγράφεται αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 1,1 δισ. ευρώ, ενώ οι οφειλές άνω των 100 εκατ. ευρώ παρουσιάζουν σημαντική μείωση κατά 9,2 δισ. ευρώ, η οποία πηγάζει από τη διαγραφή οφειλών της ΟΣΕ ΑΕ ύψους 10,4 δισ. ευρώ.