Εκτεθειμένοι στον κίνδυνο κατασχέσεων 608.852 οφειλέτες της Εφορίας

Αντιμέτωποι με μέτρα που προβλέπουν κατασχέσεις σε εισοδήματα, καταθέσεις και περιουσιακά στοιχεία κινδυνεύουν να βρεθούν 608.852 φορολογούμενοι με αρρύθμιστα ληξιπρόθεσμα χρέη προς τη Φορολογική Διοίκηση.

Από τους οφειλέτες αυτούς όσοι χρωστούν ποσά μεγαλύτερα από 500 ευρώ κινδυνεύουν με κατασχέσεις ακόμη και σε ακίνητα περιουσιακά στοιχεία τους. Ωστόσο, οι οφειλέτες της Φορολογικής Διοίκησης που βρίσκονται πιο κοντά στον κίνδυνο της απώλειας των περιουσιών τους είναι όσοι χρωστούν ποσά μεγαλύτερα των 150.000 ευρώ. Κι όχι μόνο αυτό αλλά δέχθηκαν πρόσφατα διαπόμπευση από την Α.Α.Δ.Ε, καθώς τα στοιχεία τους δημοσιοποιήθηκαν στο διαδίκτυο επειδή δεν συμμορφώθηκαν με την υποχρέωσή τους είτε να εξοφλήσουν ολοσχερώς είτε να ρυθμίσουν σε δόσεις τα χρέη τους.

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) από το σύνολο των 4.253.031 φορολογουμένων με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη Φορολογική Διοίκηση 2.134.014 είναι αυτοί εναντίον των οποίων είναι δυνατή η επιβολή κατασχέσεων σε εισοδήματα, καταθέσεις και περιουσιακά στοιχεία, καθώς δεν έχουν μεριμνήσει να εξοφλήσουν ή να ρυθμίσουν σε δόσεις την αποπληρωμή των χρεών τους. Ήδη δε, σε 1.525.162 από αυτούς έχουν επιβληθεί τέτοια μέτρα, ενώ στους υπόλοιπους 608.852 τα μέτρα αυτά θα ληφθούν εντός των προσεχών 2 – 3 ετών, εκτός εάν ρυθμίσουν ή εξοφλήσουν τις οφειλές τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα οι Δ.Ο.Υ. και οι λοιπές φοροεισπρακτικές υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε. επιβάλλουν κάθε μήνα κατασχέσεις σε περισσότερους από 5.000 οφειλέτες του Δημοσίου εναντίον των οποίων δύνανται να ληφθούν τέτοια μέτρα. Όμως οι ρυθμοί των κατασχέσεων επιταχύνονται κάθε χρόνο. Tο 2022 οι κατασχέσεις ανήλθαν σε 80.272 έναντι 39.010 το 2021, δηλαδή υπερδιπλασιάστηκαν σε σύγκριση με το 2021, ενώ το 2023 – που ήταν εκλογική χρονιά – παρέμειναν σχεδόν στα ίδια επίπεδα με τις επιβληθείσες το 2022 (ανήλθαν σε 78.353 έναντι 80.272 το 2022). Εκτιμάται δε ότι, εάν η οικονομία δεν αντιμετωπίσει κάποια νέα κρίση, θα αυξηθούν περαιτέρω το 2024 και τα επόμενα έτη, φθάνοντας τα επίπεδα των 10.000 – 20.000 το μήνα, στα οποία βρίσκονταν μέχρι και πριν την πανδημία του κορονοϊού.

Με τους νέους αυξημένους ρυθμούς επιβολής κατασχέσεων οι οποίοι αναμένονται και εφόσον οι ίδιοι οι οφειλέτες εξακολουθούν να μην συμμορφώνονται εκτιμάται ότι μέσα στην επόμενη τριετία και οι εναπομείναντες 608.852 οφειλέτες θα έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με κατασχέσεις σε εισοδήματα, καταθέσεις και περιουσίες.

Στα 107,18 δισ. ευρώ οι οφειλές στο Δημόσιο

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Α.Α.Δ.Ε. το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο διαμορφώθηκε τον Μάιο του 2024 στα 107,18 δισ. ευρώ. Πάνω από το 50% των ληξιπρόθεσμων αυτών οφειλών, πηγάζει από φορολογικές οφειλές (άμεσοι και έμμεσοι φόροι, φόροι στην περιουσία, ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης κτλ.). Το υπόλοιπο των πραγματικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προέρχεται από άλλες κατηγορίες οφειλής, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό είσπραξης όπως πρόστιμα (φορολογικά και μη φορολογικά) και μη φορολογικές οφειλές (καταπτώσεις εγγυήσεων, δικαστικά έξοδα, καταλογισμοί κτλ.).

Τι προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για τις κατασχέσεις

Οι οφειλέτες του Δημοσίου που κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με κατασχέσεις θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η ισχύουσα νομοθεσία για τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης του Δημοσίου κρύβει γι’ αυτούς πολλές παγίδες. Συγκεκριμένα:

1) Κάθε φοροεισπρακτική υπηρεσία της Α.Α.Δ.Ε. δικαιούται να κατάσχει ακίνητο οφειλέτη της, εφόσον το ληξιπρόθεσμο χρέος του προς αυτήν υπερβαίνει τα 500 ευρώ. Αν ένας φορολογούμενος οφείλει στο Δημόσιο ένα ποσό άνω των 500 ευρώ (π.χ. ένα ποσό της τάξεως των 3.000 ευρώ) και δεν έχει καθόλου καταθέσεις στις τράπεζες ούτε κάποια έσοδα ή εισοδήματα ή κινητά περιουσιακά στοιχεία που μπορούν να κατασχεθούν για να αποπληρωθεί η οφειλή του, τότε υπάρχει πιθανότητα να πληροφορηθεί ότι εκδόθηκε εντολή για κατάσχεση του σπιτιού του ή κάποιου άλλου ακινήτου που κατέχει. Η αρμόδια φοροεισπρακτική υπηρεσία έχει δικαίωμα να δεσμεύσει και να κατάσχει ακίνητο ακόμη και για ένα σχετικά χαμηλό χρέος. Το «γράμμα» του νόμου προβλέπει ότι για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο άνω των 500 ευρώ δύνανται να επιβληθούν όλα τα εναλλακτικά αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, συμπεριλαμβανομένων και των κατασχέσεων ακινήτων.

Συνεπώς, ο κίνδυνος να μπλέξει σε περιπέτειες με την ακίνητη περιουσία του όποιος χρωστά πάνω από 500 ευρώ στο Δημόσιο και δεν τα ‘χει πληρώσει εμπρόθεσμα ή δεν τα έχει ρυθμίσει σε δόσεις είναι υπαρκτός, έστω κι αν οι πιθανότητες να τον αντιμετωπίσει είναι πάρα πολύ μικρές.

2) Κάθε φοροεισπρακτική υπηρεσία μπορεί να προχωρήσει σε κατάσχεση αυτοκινήτου, σκάφους ή οποιουδήποτε άλλου κινητού περιουσιακού στοιχείου κατέχει ένας οφειλέτης της, εφόσον αυτός της χρωστάει πάνω από 500 ευρώ.

3) Για οποιοδήποτε ποσό ληξιπρόθεσμης οφειλής προς το Δημόσιο η αρμόδια φοροεισπρακτική υπηρεσία έχει το δικαίωμα να κατάσχει τα ακόλουθα ποσά που τυχόν δικαιούται να εισπράξει ο οφειλέτης:

α) Από ποσά μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων άνω των 1.000 και έως 1.500 ευρώ το μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου ποσοστού 50% επί του τμήματος πάνω από τα 1.000 και μέχρι τα 1.500 ευρώ, ενώ από ποσά άνω των 1.500 ευρώ το μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου του συνόλου του υπερβάλλοντος των 1.500 ευρώ ποσού.

β) Το 25% οποιουδήποτε άλλου ασφαλιστικού βοηθήματος καταβάλλεται περιοδικά στον οφειλέτη, εφόσον αυτό υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση το ποσό που απομένει μετά την κατάσχεση δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο των 1.000 ευρώ.

γ) Το 20% των καταβαλλόμενων ημερομισθίων.

δ) Το 50% του εφάπαξ που καταβάλλεται από οποιοδήποτε ασφαλιστικό ταμείο, λόγω εξόδου από την υπηρεσία ή το επάγγελμα.

ε) Έως και το 100% των ενοικίων των οποίων επίκειται η είσπραξη, εφόσον ο οφειλέτης δικαιούται να λαμβάνει τέτοια εισοδήματα.

στ) Έως και το 100% των πάσης φύσεως αποζημιώσεων (π.χ. για απόλυση του οφειλέτη από την εργασία ή για ζημιά που υπέστη κάποιο ασφαλισμένο περιουσιακό στοιχείο του κ.λπ.)

ζ) Έως και το 100% των πάσης φύσεως εισπράξεων από πωλήσεις προϊόντων ή οποιονδήποτε άλλων πραγμάτων (π.χ. ακινήτων, ΙΧ αυτοκινήτων, σκαφών κ.λπ.).

η) Ολόκληρα τα ποσά των οικογενειακών επιδομάτων που χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ, καθώς δεν έχει προβλεφθεί η νομοθετική κατοχύρωση του ακατάσχετου των συγκεκριμένων κοινωνικών παροχών!

Οι κατασχέσεις των παραπάνω ποσών επιτρέπεται να γίνονται πριν την καταβολή τους στους δικαιούχους-οφειλέτες του Δημοσίου, δηλαδή ενώ τα ποσά αυτά βρίσκονται ακόμη στα χέρια εκείνων που πρόκειται να τα καταβάλουν (στα χέρια τρίτων, δηλαδή στα χέρια των εργοδοτών αν πρόκειται για μισθούς ή των ασφαλιστικών ταμείων αν πρόκειται για συντάξεις ή άλλες παροχές ή στα χέρια των ενοικιαστών αν πρόκειται για ενοίκια ή στα χέρια των αγοραστών αν πρόκειται για ποσά από πωλήσεις, στα χέρια του ΟΠΕΚΑ αν πρόκειται για οικογενειακά επιδόματα κ.λπ.).

4) Για οποιοδήποτε ποσό ληξιπρόθεσμου χρέους προς το Δημόσιο άνω των 30 ευρώ, η αρμόδια υπηρεσία είσπραξης έχει δικαίωμα να κατάσχει ποσά από τις καταθέσεις του οφειλέτη στις τράπεζες. Εξαιρούνται ορισμένα κοινωνικά επιδόματα, τακτικά ή εκτάκτως καταβαλλόμενα, για τα οποία οι νομοθετικές ρυθμίσεις χορήγησής τους περιλαμβάνουν ρητή διάταξη που προβλέπει το ακατάσχετο αυτών.