Ελβετία: Εδώ είναι ο (φορο)παράδεισος και η κόλαση εδώ

Οι εικόνες που έρχονται στο μυαλό μας όταν σκεφτόμαστε την Ελβετία είναι πολύ συγκεκριμένες: Ειδυλλιακά τοπία με λίμνες και χιονισμένες βουνοκορφές σε μία χώρα που διακρίνεται για το άφθονο μαύρο χρήμα, το οποίο κρύβεται στις τράπεζες και στο ευέλικτο φορολογικό σύστημα. Ειδικά το τελευταίο μπαίνει πλέον στο στόχαστρο, με ένα κρίσιμο δημοψήφισμα, σήμερα Κυριακή, να κρίνει το μέλλον του.

Η στοχοποίηση της Ελβετίας από τη διεθνή κοινότητα επέφερε αρκετή πίεση στις αρχές, ώστε να δρομολογήσουν αρκετές αλλαγές, καταρχήν στον τρόπο λειτουργίας του τραπεζικού τους συστήματος (με περισσότερη διαφάνεια, παροχή πληροφοριών, τέλος του τραπεζικού απορρήτου) και κατόπιν στο φορολογικό προφίλ της χώρας, έτσι ώστε να έρθει πιο κοντά στα διεθνή στάνταρ.

Δέσμευση Βέρνης
Μάλιστα, σε διαπραγμάτευσή της με τις Βρυξέλλες, η Βέρνη είχε δεσμευτεί, ήδη από το 2014, να καταργήσει τα πλεονεκτήματα που παρείχε στις πολυεθνικές, έτσι ώστε να μην τις διευκολύνει να αποκρύπτουν έσοδα και, άρα, να γλυτώνουν φόρους. Αποτέλεσμα της δέσμευσης αυτής είναι η φορολογική μεταρρύθμιση που δρομολογείται τώρα, στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται η κατάργηση του ειδικού καθεστώτος που απολαμβάνουν εκατοντάδες ξένες επιχειρήσεις και η υιοθέτηση ενός ενιαίου εταιρικού φόρου (με κάποιες εξαιρέσεις και μικροπαραθυράκια), τόσο για τις εγχώριες όσο και για τις διεθνείς εταιρίες.
 
Απώλεια θέσεων εργασίας
Η υιοθέτηση ενιαίου φορολογικού συντελεστή, ουσιαστικά, θα επιβαρύνει τις ξένες εταιρίες, που θα κληθούν να πληρώνουν περισσότερα, αλλά θα ωφελήσει τις εγχώριες, πολλές από τις οποίες θα πληρώνουν λιγότερα. Οι επικριτές της μεταρρύθμισης καταγγέλλουν, λοιπόν, ότι οι μεν ξένες πολυεθνικές θα… την κάνουν με ελαφρά πηδηματάκια προς νέους, φιλικότερους προορισμούς, ενώ τα φορολογικά έσοδα θα μειωθούν, καθώς οι ντόπιες εταιρίες θα πληρώνουν λιγότερα. Βασικό επιχείρημά τους, δε, είναι και η απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας, δεδομένου ότι υπολογίζεται ότι οι ξένες επιχειρήσεις που θα πληγούν και θα θελήσουν να εγκαταλείψουν τη χώρα, απασχολούν τουλάχιστον 175.000 Ελβετούς.

Επιχείρημα
Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές της μεταρρύθμισης επισημαίνουν ότι η χώρα δεν μπορεί να διατηρήσει την παγκόσμια αρνητική στοχοποίησή της και τα όποια αντιμέτρα ληφθούν εναντίον της, με αμφότερες τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. να παραφυλάνε και να έχουν διατυπώσει ανοιχτά σχετικές απειλές. Επίσης, επισημαίνουν ότι το υπάρχον φορολογικό σύστημα ήταν άδικο για τις εγχώριες και, ειδικά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ στέκονται στο γεγονός ότι ο νέος ενιαίος συντελεστής θα εξακολουθήσει να είναι αρκετά χαμηλός και άρα ελκυστικός, σε σχέση με άλλες χώρες.

Συντελεστές
Συγκεκριμένα εκτιμάται ότι ο νέος συντελεστής θα διαμορφωθεί, περίπου, στο 14%, που είναι περίπου διπλάσιος σε σχέση με το 7-8% που πλήρωναν οι ξένες πολυεθνικές που απολάμβαναν το ειδικό status, αλλά αντιστοίχως περίπου μισός από το στάνταρ εταιρικό συντελεστή, που κυμαινόταν γύρω στο 22%. Συγκριτικά αναφέρουμε ότι ο μέσος εταιρικός συντελεστής στην Ιρλανδία είναι στο 12,5%, στην Ελλάδα περίπου στο 29% και στις ΗΠΑ στο 35%.

Η κλιμάκωση της διαμάχης, τελικά, οδήγησε την κόντρα στην προσφιλή οδό της κάλπης, μέσω της οποίας η βασίλισσα των δημοψηφισμάτων, Ελβετία, δίνει συχνά-πυκνά λύσεις. Το σχετικό, λοιπόν, δημοψήφισμα, που αναγκάστηκαν να κηρύξουν οι αρχές, ορίστηκε για την ερχόμενη Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν την κοινή γνώμη διχασμένη, αντανακλώντας το διχασμό που υπάρχει και ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις της χώρας.

Μαύρες τρύπες στα ταμεία

Πέρα από τις θέσεις εργασίας που απειλούνται, σημαντικό επιχείρημα των εχθρών της μεταρρύθμισης είναι η αναπόφευκτη διαφαινόμενη πτώση στα φορολογικά έσοδα για τα περισσότερα καντόνια. Ενδεικτικά, η πόλη της Ζυρίχης εκτιμά ότι, η τρύπα που θα προκύψει θα κυμανθεί στα 300 εκατ. ελβετικά φράγκα (περίπου 295 εκατ. δολάρια), ενώ ακόμη μεγαλύτερη είναι η απώλεια για τη Γενεύη, η οποία φιλοξενεί περίπου 1.000 ξένες πολυεθνικές επιχειρήσεις. Για το γαλλόφωνο καντόνι, οι απώλειες υπολογίζονται στα 440 εκατ. ελβετικά φράγκα.

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει υποσχεθεί να καλύψει τις τρύπες με ομοσπονδιακά κονδύλια, παρέχοντας έως και 1,1 δισ. φράγκα επιπλέον χρηματοδότηση στα τοπικά καντόνια. Όμως, σε κάθε περίπτωση είναι πεπεισμένη ότι η χώρα θα βγει μακροπρόθεσμα ωφελημένη, καθώς θα συνδυάζει ένα αρκετά χαμηλό εταιρικό φόρο, χωρίς την απεχθή «στάμπα» ενός φορολογικού παραδείσου που θα τη βάζει μόνιμα στο στόχαστρο έτερων κυβερνήσεων και διεθνών φορολογικών αρχών.