Ένας Βράχος ανάμεσα τους…
Με τον χρόνο για την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής για το Brexit, την Κυριακή, να μετρά πλέον αντίστροφα, μηδενίζοντας ταυτόχρονα τα περιθώρια ευελιξίας για την επίτευξη συμφωνίας, η Τερέζα Μέι σκόνταψε πάνω σε ένα νέο εμπόδιο, μεγέθους… αληθινού βράχου. Μιλάμε για το ζήτημα του Γιβραλτάρ.
Όχι βεβαίως, πως η βρετανική κυβέρνηση έχει βρει λύσεις σε όλα τα υπόλοιπα ανοιχτά θέματα, ώστε να φοβάται πως το ζήτημα του Γιβραλτάρ θα είναι το μοναδικό που μπορεί να τινάξει στον αέρα μια συμφωνία με τους Ευρωπαίους. Όμως, ήλπιζε ότι η λίστα των προβλημάτων θα μειώνεται, αντί να διευρύνεται. Ειδικά δε, με δεδομένο ότι υπάρχει και ο τεράστιος πονοκέφαλος της εγχώριας ανταρσίας των σκληροπυρηνικών Τόρις, που μπορεί μεν να μην κατάφεραν να κινήσουν τις διαδικασίες για μια πρόταση μομφής κατά της Τερέζας Μέι, αλλά δεν έχουν καταθέσει τα όπλα πως θα καταφέρουν να μπλοκάρουν τη συμφωνία στη Βουλή.
Σε κάθε περίπτωση, πριν φτάσουμε να μιλάμε για το αν η συμφωνία θα καταφέρει να επικυρωθεί από το Γουέστμινστερ (κάπου, στα μέσα Δεκεμβρίου, αν όλα πάνε καλά), θα πρέπει η Σύνοδος της Κυριακής να έχει δώσει το πράσινο φως στο κείμενο. Και για να γίνει αυτό, όπως φάνηκε και από τη χθεσινή συνάντηση της Τερέζα Μέι με τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στις Βρυξέλλες, θα πρέπει να ξεπεραστούν οι νέες ενστάσεις που προέκυψαν την τελευταία στιγμή από έτερες κυβερνήσεις. Μία από αυτές αφορά την ισπανική κυβέρνηση και το ζήτημα του Γιβραλτάρ.
Θυμίζουμε ότι Βρετανία και Ισπανία ερίζουν για το ιδιοκτησιακό καθεστώς του Βράχου εδώ και αιώνες. Ως τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου (από το 1713), το Γιβραλτάρ θα ακολουθήσει την υπόλοιπη χώρα στο Brexit, παρά το γεγονός ότι το 96% των κατοίκων του ψήφισαν υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε. Όμως, όπως και στην περίπτωση της βορείου Ιρλανδίας, υπάρχουν ερωτηματικά για το καθεστώς της λεπτής συνοριακής ζώνης με την Ισπανία, την οποία κάθε μέρα περνούν χιλιάδες κάτοικοι (και τουρίστες) από αμφότερες τις πλευρές. Και εδώ και λίγες ημέρες, η Μαδρίτη στύλωσε τα πόδια, απειλώντας ακόμη και να μπλοκάρει τη συμφωνία με την Ε.Ε. εφόσον δεν λάβει επιπλέον διαβεβαιώσεις για το καθεστώς της περιοχής.
Οι ξαφνικές ενστάσεις της ισπανικής κυβέρνησης (που θυμίζουμε ότι είναι κυβέρνηση μειοψηφίας των Σοσιαλιστών) έχουν να κάνουν με το γεγονός πως, όπως διατείνεται, στο νέο κείμενο της συμφωνίας, η αναφορά στις διαπραγματεύσεις για τις μελλοντικές σχέσεις μεταξύ Ε.Ε. και Βρετανίας (στο άρθρο 184) περιλαμβάνει γκρίζα σημεία αναφορικά με το Γιβραλτάρ. Η Μαδρίτη απαιτεί να υπάρξει σαφής διευκρίνιση στο άρθρο και σχετικές εγγυήσεις ότι η Ισπανία και μόνο η Ισπανία μπορεί να αποφασίσει αναφορικά με το καθεστώς της περιοχής σε απευθείας διμερείς διαπραγματεύσεις με τη Βρετανία, εξαιρώντας έτσι την περιοχή από την απευθείας διαπραγμάτευση Βρυξελλών-Λονδίνου.
Παρά το γεγονός ότι στις Βρυξέλλες φαίνεται να θεωρούν ότι οι ισπανικές… κόνξες γίνονται για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης, προκειμένου η μόλις λίγων μηνών κυβέρνηση μειοψηφίας του Πέδρο Σάντσεθ να κερδίσει πόντους στην κοινή γνώμη, εν όψει και των κρίσιμων τοπικών εκλογών στην Ανδαλουσία (στις 2 Δεκεμβρίου), το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Προφανώς δεν έχουν τη διάθεση να επιτρέψουν σε κάθε κράτος μέλος να θέτει σε κίνδυνο τη διαπραγμάτευση, σε ένα τόσο νευραλγικό σημείο, προσθέτοντας απαιτήσεις που αφορούν στοχευμένα εθνικά συμφέροντα. Όμως, η αναζήτηση χρυσής τομής φαντάζει δύσκολη.
Με την Τερέζα Μέι να βρίσκεται ήδη με την πλάτη στον τοίχο, το Λονδίνο θα είναι δύσκολο να γίνει πιο ευέλικτο. Και δεν είναι τυχαίο ότι ήδη η πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει περίπτωση να αποδεχτεί να διαχωρίσει το Γιβραλτάρ από τις διαπραγματεύσεις Ε.Ε.-Βρετανίας.
Το θέμα είναι βέβαιο ότι θα απασχολήσει τόσο τη σημερινή τεχνική συνάντηση των αντιπροσωπειών των 27 κρατών μελών, στις Βρυξέλλες, όπως και το αυριανό μίτινγκ των 27 επικεφαλής διαπραγματευτών, συναντήσεις που γίνονται στα πλαίσια της προετοιμασίας της κυριακάτικης Συνόδου. Ωστόσο, το πιθανότερο είναι ότι όλα θα κριθούν στο τραπέζι των ηγετών.
