Ενεργειακή κρίση: Θα δώσει ενιαία απάντηση η ΕΕ; Διχάζει η πρόταση για πλαφόν στο φυσικό αέριο

Η ΕΕ καλείται να αντιμετωπίσει την ενεργειακή κρίση, μετά από επικρίσεις για καθυστερημένη αντίδραση και τη στιγμή που η ροή φυσικού αερίου έχει διακοπεί, καθώς η Ρωσία επικαλείται τεχνικούς λόγους.

Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, η ΕΕ καλείται να δώσει αποτελεσματική και ενιαία απάντηση ωστόσο αυτό φαίνεται πως δεν είναι τόσο εύκολο.

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε χθες το σχέδιο που είναι στο τραπέζι, μεταξύ των οποίων ήταν και το πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου.

Η συγκεκριμένη πρόταση ωστόσο φαίνεται πως δεν βρίσκει σύμφωνους αρκετούς στην Ένωση, καθώς πρόκειται για ένα μέτρο που είναι περισσότερο τιμωρητικό για τη Μόσχα παρά αποτελεί λύση για τα ευρωπαϊκά κράτη.

Εξάλλου ο Βλαντιμίρ Πούτιν  έχει δηλώσει σε όλους τους τόνους ότι η επιβολή ανωτάτου ορίου τιμής θα σήμανε αυτόματα το κλείσιμο της στρόφιγγας του αερίου χωρίς τα προσχήματα των τεχνικών λόγων.

Ειδικότερα η ντερ Λάιεν πρότεινε πέντε άμεσες κινήσεις που θα βοηθήσουν, όπως είπε, στην εξομάλυνση της ενεργειακής κρίσης, με πολλές χώρες να αιφνιδιάζονται με τη σπουδή της να προχωρήσει σε ανακοινώσεις την ώρα που εμπειρογνώμονες των κρατών μελών συζητούσαν τις τεχνικές λεπτομέρειες πριν από τη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας την Παρασκευή.

Οι προτάσεις

• πλαφόν τιμής στο ρωσικό φυσικό αέριο
• υποχρεωτικά μέτρα για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας
• ανώτατο όριο στα έσοδα των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από πηγές χαμηλού κόστους με αυτά τα «απροσδόκητα κέρδη» να επιστρέφουν στους καταναλωτές
• φόρος αλληλεγγύης στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων που πραγματοποιούν μεγάλα κέρδη
• διευκόλυνση της υποστήριξης σε προβληματικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.

Δύο από τις προτάσεις αυτές αντιμετωπίζονται θετικά τόσο από την Επιτροπή όσο και από τις χώρες της ΕΕ, ανέφεραν αρκετοί διπλωμάτες μετά από συνάντηση των πρεσβευτών της ΕΕ: το πρώτο είναι ότι παρέχεται πίστωση στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας για να ανταποκριθούν στο τρέχον περιβάλλον υψηλών τιμών. Το δεύτερο είναι η φορολόγηση των υπερκερδών, αν και οι πρεσβευτές της ΕΕ ήθελαν διαβεβαιώσεις ότι τα έσοδα από τέτοιους φόρους θα παραμείνουν στην ίδια χώρα.

Οι αντιδράσεις

Ωστόσο, όσον αφορά την πρόταση για το πλαφόν τα κράτη μέλη έχουν «αντιφατικές απόψεις», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης στο Politico. Πρώτη από όλους η Γερμανία που έχει δηλώσει ότι είναι «δύσπιστη» σχετικά με την ιδέα.

Η Ουγγαρία, ο στενότερος σύμμαχος της Ρωσίας στην ΕΕ, είναι εναντίον της, όπως και η Σλοβακία και τουλάχιστον δύο άλλες χώρες, δήλωσαν διπλωμάτες.

Χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση της Τσεχίας που αμέσως μετά τις ανακοινώσεις της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι θα προσπαθήσει η πρόταση αυτή να φύγει από το τραπέζι, καθώς αφορά περισσότερο τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας παρά τον τρόπο να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή κρίση.

Άλλοι, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας και της Ιταλίας, θέλουν η Επιτροπή να προχωρήσει περισσότερο και να περιορίσει την τιμή όλου του φυσικού αερίου που εισάγεται στην ΕΕ.

Η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι αυτό ήταν κάτι που «εξέταζε» η Επιτροπή, αλλά οι Βρυξέλλες ήταν σε γενικές γραμμές αντίθετες με την ιδέα.

Ενώ η Νορβηγία, που είναι τώρα ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της ΕΕ, έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να είναι θετική σε ένα πλαφόν, υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με τις ΗΠΑ.

Η Ουγγαρία θέλει η οποία συμφωνία να εγκριθεί ομόφωνα και όχι με τη διαδικασία της έκτακτης ανάγκης που απαιτεί πλειοψηφία, όπως θέλει η Επιτροπή, δήλωσε διπλωμάτης.

Διαφωνίες και για την υποχρεωτικότητα του περιορισμού της κατανάλωσης

Η ιδέα της μείωσης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας είναι δημοφιλής, αλλά ενώ η πρόταση της Φον ντερ Λάιεν ζητά να είναι υποχρεωτικές οι μειώσεις, χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Ελλάδα και η Πολωνία θέλουν τέτοια μέτρα να είναι προαιρετικά.

Η Επιτροπή δεν ασχολήθηκε με το θέμα της αποσύνδεσης των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, αν και αυτό είναι κάτι που πολλές χώρες θέλουν να συμβεί.