Ένστολοι εθελοντές στα πολωνικά σύνορα – Υποστηρίζουν ότι προστατεύουν γυναίκες και παιδιά

Γυναίκες και παιδιά που επιχειρούν να διαφύγουν από τον αιματηρό πόλεμο στην Ουκρανία διασχίζοντας τα σύνορα προς την Πολωνία, έχουν βρεθεί στο στόχαστρο φερόμενων ως προαγωγών και εμπόρων λευκής σαρκός που δραστηριοποιούνται κατά μόνας αλλά και σε συμμορίες, σύμφωνα με φιλανθρωπικές οργανώσεις που εργάζονται στα σύνορα.

«Έχουμε καταγράψει τα πρώτα περιστατικά υπόπτων ως προαγωγών που προσεγγίζουν γυναίκες κοντά στα κέντρα προσφύγων στη Λουμπλίν. Τις προσεγγίζουν, πολλές φορές επιθετικά, προσποιούμενοι ότι θα τους προσφέρουν μεταφορά, εργασία ή κατάλυμα», εξηγεί στον Guardian η Καρολίνα Βιρσμπίνσκα, συντονίστρια της Homo Faber, μιας οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην πολωνική πόλη Λουμπλίν.

Προσπαθούν να παρασύρουν τις γυναίκες

«Δεν πρόκειται μόνο για άνδρες», συνεχίζει. «Υπάρχουν και γυναίκες που επιχειρούν να ψαρέψουν προσφύγισσες από στάσεις λεωφορείων».

Η Βιρσμπίσνκα υποστηρίζει ότι υπάρχουν και ομάδες ανθρώπων που συνεργάζονται και προσπαθούν να παρασύρουν γυναίκες σε άγνωστα οχήματα.

«Βλέπουμε ομάδες να περιμένουν την άφιξη ανθρώπων από την Ουκρανία και να προσποιούνται ότι προσφέρουν μεταφορά ή να πιέζουν γυναίκες ταραγμένες και εξαντλημένες από το ταξίδι», τονίζει.

«Επιπλέον έχουμε δει πολλά ζευγάρια, συνήθως αποτελούμενα από έναν άνδρα και μια γυναίκα, που διασχίζουν τα σύνορα με αυτοκίνητο επιχειρώντας να παρασύρουν γυναίκες με αντίστοιχες τακτικές. Σε τέτοιες περιπτώσεις επεμβαίνουμε πλησιάζοντας το ύποπτο άτομο και ζητώντας του να καταγραφεί στη λίστα των εθελοντών μας. Η αντίδρασή τους, συνήθως, είναι να το βάλουν στα πόδια».

Ομάδες ανδρών άγνωστης ταυτότητας

Από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου, ο πολωνικός στρατός, σε συνεργασία με πυροσβέστες και αστυνομικούς, είναι παρατεταγμένος στα σύνορα στη Μεντίκα, στην πιο πύλη με την μεγαλύτερη κίνηση, οργανώνοντας και υποστηρίζοντας τους χιλιάδες πρόσφυγες που φτάνουν εκεί καθημερινά.

Στη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων, στην περιοχή έχουν εμφανιστεί και ομάδες ανδρών με στρατιωτικές στολές που ισχυρίζονται ότι βρίσκονται εκεί για να προστατεύσουν τις γυναίκες και τα παιδιά που περνούν τα σύνορα, αφότου φιλανθρωπικές οργανώσεις εξέφρασαν φόβους ότι η ανθρωπιστική κρίση θα οδηγήσει σε ένα κύμα εμπορίας ανθρώπων και εκμετάλλευσης.

Στις αρχές της εβδομάδας, μια τέτοια ομάδα αλλοδαπών με στολές καμουφλάζ προσέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στο πάρκινγκ της Μεντίκα.

Όμως οι άνδρες, που κοιμόντουσαν εκεί σε σκηνές παρά τις πολικές θερμοκρασίες, δεν είναι πολωνοί στρατιώτες. Υποστηρίζουν ότι είναι βετεράνοι της γαλλικής λεγεώνας των ξένων.

Οι άνδρες λένε ότι έχουν ταξιδέψει χιλιάδες χιλιόμετρα για να καλύψουν αυτό που αντιμετωπίζουν ως επικίνδυνο κενό στην προστασία των γυναικών και των παιδιών που φτάνουν εκεί από την Ουκρανία.

«Δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ σε τίποτα, γιατί θα μπορούσε να είναι η αδερφή μου, η κόρη μου», δήλωσε ένα μέλος της ομάδας στον Guardian, ζητώντας να τηρηθεί η ανωνυμία του. Έδειξε στους δημοσιογράφους έγγραφα που φαίνονταν να αποδεικνύουν ότι ανήκε πράγματι στη γαλλική λεγεώνα των ξένων. «Δε νομίζω ότι ελέγχεται το οτιδήποτε», τόνισε. «Έχω δει γυναίκες φοβισμένες και παιδιά που φτάνουν στα σύνορα χωρίς κανείς να ξέρει ποιοι είναι οι γονείς τους. Είναι πολύ εύκολοι στόχοι».

Κενά ασφαλείας

Σχεδόν ένα μήνα μετά την έναρξη του πολέμου, η ασφάλεια στη Μεντίκα παραμένει ανεπαρκής, σημειώνει ο Guardian. Η αστυνομία έχει εντονότερη παρουσία τις τελευταίες ημέρες, και ελέγχει την ταυτότητα των εθελοντών και των οδηγών που προθυμοποιούνται να μεταφέρουν τους πρόσφυγες, όμως τεράστιοι αριθμοί οχημάτων περνούν χωρίς να τα σταματά κανείς.

«Το πρόβλημα με την εμπορία ανθρώπων είναι ότι οι περισσότερες μεταφορές που πραγματοποιούνται δεν είναι οργανωμένες. Πρόκειται για εθελοντές που φτάνουν από κάθε πιθανό μέρος με τα ιδιωτικά τους οχήματα. Επομένως στα σημεία εισόδου υπάρχουν διάφοροι οργανισμοί που προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα σύστημα επιτήρησης», δήλωσε εθελοντής του πολωνικού Ερυθρού Σταυρού στον Guardian, με τον όρο της ανωνυμίας του.

Εκπρόσωπος της τοπικής αστυνομίας δήλωσε ότι δεν είχε πληροφορίες για την ομάδα εθελοντών ή τις προθέσεις τους, όμως διέψευσε την ύπαρξη ξένων στρατιωτών στα σύνορα.

Εθελοντές σε άλλα κέντρα υποδοχής προσφύγων έχουν επίσης δει άνδρες με στρατιωτικές στολές που δεν σχετίζονταν με τις επίσημες αρχές. Ήδη χωρίς τη δική τους παρουσία, η κατάσταση στα σύνορα είναι χαώδης, καθώς η περιοχή είναι γεμάτη από ανθρωπιστικές οργανώσεις, επίσημες αρχές και ντόπιους εθελοντές. Η άφιξη ένστολων άγνωστης ταυτότητας δημιουργεί επιπλέον σύγχυση για το ποιες είναι οι επίσημες δυνάμεις ασφαλείας στα σύνορα – μια κατάσταση, που όπως σημειώνουν οι ειδικοί, λειτουργεί προς όφελος των διακινητών.

Πολλοί από τους ένστολους άνδρες αρνήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις για την παρουσία τους στα σύνορα. Ένας εξ αυτών, με μια γαλλική σημαία στη στολή του, κρατούσε καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του με μια μπαλακλάβα και αρνήθηκε να πει το όνομά του ή να εξηγήσει τι δουλειά είχε στα σύνορα, λέγοντας απλώς ότι είχε φτάσει εκεί για να «βοηθήσει». Όλοι οι άνδρες αρνήθηκαν να φωτογραφηθούν.

Όλο και μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τους πρόσφυγες

Η Unicef, που επίσης εργάζεται στα πολωνικά σύνορα, δήλωσε στον Guardian ότι μη ελεγμένα άτομα που δρουν ανεξάρτητα από τις πολωνικές αρχές, προκαλούν ανησυχία. «Δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους των αρχών της Πολωνίας, όμως η ασφάλεια ουσιαστικά είναι δική τους υπόθεση», δήλωσε ο Τζο Ίνγκλις, εκπρόσωπος της Unicef. «Πιστεύω ότι κάθε είδους αυτοδικία αποτελεί ανησυχητική εξέλιξη».

Πάνω από τρία εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή. Φιλανθρωπικές οργανώσεις που εργάζονται στα σύνορα έχουν δηλώσει ότι η αυξανόμενη απελπισία των παιδιών και των γυναικών που φτάνουν εκεί, σε πολλές περιπτώσεις χωρίς να έχουν κάπου να πάνε, έχει συμπέσει με την εμφάνιση υπόπτων ως διακινητών και σεξουαλικών εγκληματιών.

Εξαφανίσεις παιδιών

Η Ίλβα Γιόχανσον, επίτροπος εσωτερικών υποθέσεων της ΕΕ, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι υπήρξαν αναφορές ανθρωπιστικών οργανώσεων για εξαφανίσεις γυναικών και ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε δίκτυο συντονιστών κατά του trafficking. «Δεν πρέπει να περιμένουμε μέχρι να έχουμε αποδείξεις για trafficking μεγάλης κλίμακας, επειδή τότε ίσως είναι ήδη αργά», τόνισε.

«Υπάρχουν τόσο πολλά παιδιά που έχουμε χάσει», δήλωσε η Άγκγιε Ιέβεν, γενική γραμματέας της οργάνωσης Missing Children Europe. «Είναι τεράστιο πρόβλημα, όχι μόνο επειδή σημαίνει ότι είναι εύκολο να χαθούν και δύσκολο να εντοπιστούν, αλλά και επειδή διευκολύνει το trafficking».