Επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα το 2023

Επαναφορά των δημοσίων οικονομικών στα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023 και θεαματική αύξησή τους έως το 2025 προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2022-2025, σύμφωνα με το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, το οποίο παρουσίασε τη γνώμη του επί των προβλέψεων του Πλαισίου.

Στην έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα, το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο παρουσιάζει τις βασικές προβλέψεις του ΜΠΔΣ 2022-2025 και σύμφωνα με αυτές το 2023 ο προϋπολογισμός της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να εκτελεστεί με πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2% του ΑΕΠ. Το 2024 το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να αυξηθεί στο 2,8% του ΑΕΠ και το 2025 στο 3,7%.

«Βάσει αυτών η δημοσιονομική διαχείριση βρίσκεται σε συμφωνία με τους κανόνες που είχαν τεθεί στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας για πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα κατά μέσο όρο 2,2% του ΑΕΠ από το 2023» αναφέρει στη γνώμη του το Συμβούλιο. Επίσης τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι «η σχετικά περιορισμένη μείωση του ΑΕΠ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021, η οποία ανακοινώθηκε αρχές Ιουνίου, βελτιώνει τις προσδοκίες για ανάκαμψη κατά το 2021».

Σε δήλωσή του σχετικά με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, ο πρόεδρος του ΔΣ του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Παναγιώτης Κορλίρας, ανέφερε: «Δημοσιοποιούμε σήμερα τη γνώμη του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου επί των μακροοικονομικών και δημοσιονομικών προβλέψεων του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2022-2025, με την οποία υιοθετούμε τις συγκεκριμένες προβλέψεις. Είμαστε αισιόδοξοι για την επίτευξη των μακροοικονομικών και δημοσιονομικών προβλέψεων του ΜΠΔΣ 2022-2025, εφόσον η πανδημία διατηρηθεί υπό έλεγχο και δεν υπάρξει κάποια αναζωπύρωση το φθινόπωρο, καθώς είναι εμφανής και ο επενδυτικός προσανατολισμός του νέου ΜΠΔΣ 2022-2025. Οι επενδύσεις αποτελούν το κρίσιμο στοίχημα της ελληνικής οικονομίας, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ολική επανάκαμψή της και η επαναφορά του βιοτικού επιπέδου των πολιτών στα προ-μνημονίων επίπεδα».

Ειδικότερα, το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, στην γνώμη του επισημαίνει τα ακόλουθα:

Μακροοικονομικές προβλέψεις

«Οι μακροοικονομικές προβλέψεις επί των οποίων στηρίζεται το ΜΠΔΣ 2022-2025 δεν έχουν διαφοροποιηθεί σε σχέση με εκείνες του Προγράμματος Σταθερότητας (ΠΣ) που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα τέλη Απριλίου, οπότε εξακολουθούν να ισχύουν οι παρατηρήσεις που περιλαμβάνονταν στη σχετική αξιολόγηση από το ΕΔΣ των μακροοικονομικών προβλέψεων του ΠΣ. Σημειώνεται, πάντως, πως η σχετικά περιορισμένη μείωση του ΑΕΠ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021, η οποία ανακοινώθηκε αρχές Ιουνίου, βελτιώνει τις προσδοκίες για ανάκαμψη κατά το 2021. Εξάλλου, τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και ο ΟΟΣΑ στις πρόσφατες εκτιμήσεις τους (Μάιος 2021), προβλέπουν ρυθμό μεγέθυνσης για το 2021 ύψους 4,1% και 3,8%, αντίστοιχα, έναντι 3,6% που προβλέπει το ΥΠΟΙΚ.

Δημοσιονομικές προβλέψεις

Τα βασικά δημοσιονομικά μεγέθη του ΜΠΔΣ 2022-2025 εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από την προσδοκώμενη αύξηση του ΑΕΠ. Σημειώνεται πως τόσο τα έσοδα όσο και οι δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν λιγότερο σε σχέση με το ονομαστικό ΑΕΠ, με αποτέλεσμα τα έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ να περιοριστούν σε 44,9% το 2025, έναντι 46,5% το 2019 και οι δαπάνες σε 43,4% το 2025, έναντι 45,3% το 2019.

Ειδικότερα, όλες οι γενικές κατηγορίες εσόδων αναμένεται να περιοριστούν ως ποσοστό του ΑΕΠ, με εξαίρεση τις μεταβιβάσεις και τα λοιπά έσοδα, λόγω των εισπράξεων από το Ταμείο Ανάκαμψης και λόγω των αυξημένων εσόδων του ΠΔΕ. Αντίστοιχα, όλες οι κατηγορίες δαπανών εμφανίζονται μειωμένες ως ποσοστό του ΑΕΠ, εκτός των επενδυτικών δαπανών που θα ανέλθουν στο 5,3% του ΑΕΠ έναντι 3,3%. Κατά συνέπεια, είναι εμφανής ο επενδυτικός προσανατολισμός του νέου ΜΠΔΣ 2022-2025, στο βαθμό που το ΠΔΕ αφορά σχεδόν αποκλειστικά επενδυτικά σχέδια και όχι δαπάνες άλλης φύσης (πχ δαπάνες αντιμετώπισης της πανδημίας).

Το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης (ΓΚ) κατά ESA αναμένεται να περιοριστεί από τα υψηλά επίπεδα του 2020 (6,7% του ΑΕΠ) και του 2021 (7,1% του ΑΕΠ) σε μόλις 0,5% του ΑΕΠ το 2022, λόγω της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων στήριξης που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας. Σημειώνεται πως η γενική ρήτρα διαφυγής που επιτρέπει την απόκλιση από τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες διατηρείται σε ισχύ και το 2022. Από το 2023, οι δημοσιονομικοί κανόνες επανέρχονται, σε συνάρτηση με τις προσδοκίες για αναθεώρηση τους σε πιο ευέλικτο πλαίσιο. Ανεξάρτητα με την διαφαινόμενη αναθεώρηση των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων, το 2023 η δημοσιονομική πολιτική προσαρμόζεται στοχεύοντας σε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2% του ΑΕΠ, το οποίο αναμένεται να ανέλθει σε 2,8% του ΑΕΠ το 2024 και σε 3,7% του ΑΕΠ το 2025. Βάσει αυτών η δημοσιονομική διαχείριση βρίσκεται σε συμφωνία με τους κανόνες που είχαν τεθεί στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας για πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα κατά μέσο όρο 2,2% του ΑΕΠ από το 2023 και εντεύθεν.

Όσον αφορά στο διαρθρωτικό αποτέλεσμα της ΓΚ κινείται καθ’ όλη την περίοδο του ΜΠΔΣ 2022-2025 εντός του ορίου που προβλέπει το άρθρο 35 παρ.3 του νόμου 4270/2014 και το Δημοσιονομικό Σύμφωνο (Fiscal Compact), όπως αυτό κυρώθηκε με το άρθρο τρίτο του νόμου 4063/2012.

Επισημαίνεται ότι η επίτευξη των μακροοικονομικών και δημοσιονομικών προβλέψεων του ΜΠΔΣ 2022-2025 στηρίζεται στην παραδοχή ότι η πανδημία είναι πλέον υπό έλεγχο και δεν θα απαιτηθούν νέα μέτρα περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας. Τυχόν αναζωπύρωση της πανδημίας από το φθινόπωρο θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε δυσμενέστερη πρόβλεψη των μακροοικονομικών και δημοσιονομικών μεγεθών. Περαιτέρω, κρίσιμο στοιχείο για την απρόσκοπτη υλοποίηση του μακροπρόθεσμου δημοσιονομικού σχεδιασμού είναι η επαλήθευση του υποκείμενου μακροοικονομικού σεναρίου. Το ΜΠΔΣ 2022-2025 στηρίζεται στην υπόθεση μιας ισχυρής αδιατάρακτης ανάκαμψης για μια πενταετία. Επιπρόσθετα, κρίσιμα είναι και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της αναπτυξιακής διαδικασίας ούτως ώστε να διασφαλιστεί η μακροχρόνια διατήρησή της.

Το ΕΔΣ, με βάση τα ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με το άρθρο 35 παρ. 3 του νόμου 4270/2014, το κατώτερο όριο του ετήσιου διαρθρωτικού ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης δεν πρέπει να υπερβαίνει το 0,5% ως ποσοστό επί του ονομαστικού ΑΕΠ, σημειώνει ότι οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα για τα έτη 2023-2025 είναι σε συμφωνία με τις δεσμεύσεις τις χώρας στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας.»