Έρχονται αλλαγές στις διαθήκες

Γράφει η Μαρία Τρούσα*

Μετά από σχεδόν 80 ολόκληρα χρόνια (από το έτος 1946 που εισάχθηκε ο Αστικός Κώδικας) αποφασίσθηκε από το αρμόδιο Υπουργείο Δικαιοσύνης να εκσυγχρονιστεί το νομικό πλαίσιο που διέπει σημαντικότατες διατάξεις του κληρονομικού δικαίου, όπως τις ιδιόγραφες διαθήκες.

Κατά το ισχύον δίκαιο οι διαθήκες διακρίνονται: Α/ στις κοινές, όπως οι ιδιόγραφες (που συντάσσονται από το διαθέτη και είναι γραμμένες με το χέρι του και φέρουν ημερομηνία και την υπογραφή του και κατατίθενται σε φάκελο στο Συμβολαιογράφο), οι δημόσιες (που συντάσσονται από Συμβολαιογράφου παρουσία εκτός του διαθέτη και μαρτύρων ή μαρτύρων και δεύτερου Συμβολαιογράφου) και οι μυστικές (που συντάσσονται από το διαθέτη ενδεχομένως όχι χειρόγραφα ή όχι από τον ίδιο, αλλά οπωσδήποτε φέρει την υπογραφή του και κατατίθενται σε φάκελο στο Συμβολαιογράφο παρουσία εκτός του διαθέτη και μαρτύρων ή μαρτύρων και δεύτερου Συμβολαιογράφου) και Β/ στις έκτακτες (τύποι διαθηκών που συντάσσονται με απλές διατυπώσεις από το διαθέτη, ο οποίος βρίσκεται σε εξαιρετικές (έκτακτες) συνθήκες ή σε κίνδυνο.

Το σχέδιο Νόμου που κατά πληροφορίες είναι σχεδόν έτοιμο μεταξύ άλλων διατάξεών του περιλαμβάνει και την κατάργηση των ιδιόγραφων διαθηκών, οι οποίες πλέον θα είναι ψηφιακές και θα καταρτίζονται και θα δημοσιεύονται από Συμβολαιογράφο. Ο νομοθέτης κινείται κατά τη γνώμη μου στη σωστή κατεύθυνση και θέλει να σταματήσει το φαινόμενο που ιδίως τα τελευταία χρόνια είχε παρατηρηθεί της ύπαρξης πλαστών ή παραποιημένων ιδιογράφων διαθηκών που ΄΄έβρισκαν΄΄ στα ντουλάπια και στα κομοδίνα του θανόντος οι οικείοι του και προέβαιναν στη δημοσίευσή τους, χωρίς άλλες διατυπώσεις ή έστω με μόνη την ΄΄αναγνώριση΄΄ της εγκυρότητάς τους από ένα μάρτυρα ενώπιον του αρμόδιου για τη δημοσίευσή τους δικαστή!

Τίθεται πάντως από το νομικό κόσμο μία επιφύλαξη στο θέμα αυτό, που τίθεται πριν ακόμη δούμε τη διάταξη του Νόμου και ελπίζω ότι οι αρμόδιοι θα λάβουν υπόψη τους, καθώς πρέπει να γίνει μια ειδική πρόβλεψη και εξαίρεση στην ως άνω απαγόρευση σύνταξης ιδιογράφων διαθηκών στην περίπτωση που ο διαθέτης βρίσκεται σε πραγματικό κίνδυνο ζωής. Δηλαδή θα έπρεπε υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις η διαθήκη για παράδειγμα που συντάσσεται από βαριά τραυματισμένο διαθέτη λίγες ώρες προ του θανάτου του να αναγνωρίζεται ως έγκυρη, όπως συμβαίνει και με το ισχύον δίκαιο.

Σε κάθε περίπτωση οι νέες ρυθμίσεις αναμένεται να κατατεθούν σε δημόσια διαβούλευση, καθώς το διακύβευμά τους είναι μεγάλο και αφορούν το σύνολο του πληθυσμού, αλλά και χιλιάδες ομογενείς, ενώ θα υπάρξει και μεταβατική διάταξη προκειμένου να τακτοποιηθούν εκκρεμή κληρονομικά θέματα εν όψει της αλλαγής της νομοθεσίας.

*Συμβολαιογράφος