Έρευνα του Reuters: Στον πάτο Ελλάδα και Ουγγαρία – Η νέα τάση στην ειδησεογραφία και το “κίνημα” αποφυγής ειδήσεων

Σύμφωνα με την έκθεση του ινστιτούτου του Reuters για τη μελέτη της δημοσιογραφίας, το οποίο συνδέεται με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης:

– Συνολικά η εμπιστοσύνη του κοινού στις ειδήσεις (40%) παρέμεινε σταθερή τον τελευταίο χρόνο, αλλά εξακολουθεί να είναι τέσσερις βαθμούς χαμηλότερα συνολικά από ό,τι ήταν πριν την πανδημία του κορωνοϊού.

– Η Φινλανδία παραμένει η χώρα με τα υψηλότερα επίπεδα εμπιστοσύνης του κοινού στα ΜΜΕ (69%). – Η Ελλάδα (23%) και η Ουγγαρία (23%) βρίσκονται στην τελευταία θέση, σε πλήρη απξίωση.

Ο λόγος;

Η επιρροή των πολιτικών και επιχειρηματικών παραγόντων στη λειτουργία των media, ανφέρει η έρευνα.

………………………………………………………

Μείωση ενδιαφέροντος για πολιτική και … αποφυγή ειδήσεων.

Οι εκλογές έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον για τις ειδήσεις σε λίγες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών (+3), αλλά η συνολική τάση παραμένει πτωτική. Το ενδιαφέρον για τις ειδήσεις στην Αργεντινή, για παράδειγμα, μειώθηκε από 77% το 2017 σε 45% σήμερα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το ενδιαφέρον για τις ειδήσεις έχει σχεδόν μειωθεί στο μισό από το 2015. Και στις δύο χώρες η αλλαγή αυτή συνοδεύεται από παρόμοια μείωση του ενδιαφέροντος για την πολιτική.

Ταυτόχρονα, διαπιστώνεται αύξηση της … επιλεκτικής αποφυγής ειδήσεων.

Περίπου τέσσερις στους δέκα (39%) λένε τώρα ότι μερικές φορές ή συχνά αποφεύγουν τις ειδήσεις – 3 ποσοστιαίες μονάδες πάνω σε σχέση με τον μέσο όρο του περασμένου έτους – με πιο σημαντικές αυξήσεις να καταγράφονται στη Βραζιλία, την Ισπανία, τη Γερμανία και τη Φινλανδία. Τα σχόλια των χρηστών υποδηλώνουν ότι οι δυσεπίλυτες συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή μπορεί να είχαν κάποιο αντίκτυπο σε αυτή την κατεύθυνση.

Διαπιστώνεται επίσης ότι το ποσοστό των ανθρώπων που λένε ότι αισθάνονται “υπερφορτωμένοι” από τον όγκο των ειδήσεων αυτές τις μέρες έχει αυξηθεί σημαντικά (+11 ποσοστιαίες μονάδες) από το 2019, όταν είχε τεθεί και τότε το ίδιο ερώτημα.
Το podcasting ειδήσεων προσελκύει νεότερο, καλά εκπαιδευμένο κοινό, Πολλά pod πλέον γίνονται και βίντεο για να αυξηθεί ο διαμοιρασμός τους.

Αυτό είναι το πρόβλημα της Ελλάδας

Όπως αναφέρει στην έκθεση ο καθηγητής του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βρυξελλών, Αντώνης Καλογερόπουλος, η ελληνική αγορά ΜΜΕ χαρακτηρίζεται από τον υψηλό βαθμό συγκέντρωσης των media σε λίγους επιχειρηματίες, από τον κατακερματισμό των ψηφιακών μέσων, την υψηλή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και την εν γένει χαμηλή εμπιστοσύνη λόγω της πολιτικής πόλωσης και των ανησυχιών του κοινού για την αθέμιτη επιρροή στα ΜΜΕ από πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες.

Η έρευνα αναφέρει πως η πολιτική πόλωση εντάθηκε λόγω των εθνικών και περιφερειακών εκλογών και το πώς αυτές αποτυπώθηκαν στα media, έπαιξε ρόλο στην εικόνα που σχημάτισαν για αυτά το κοινό τους.

Ακόμη, πως η αντιπολίτευση στηλίτευσε την κυβέρνηση για το Κράτος Δικαίου και την ευρωκαταδίκη της χώρας μας στο ευρωκοινοβούλιο, την ώρα που η κυβέρνηση επικαλείται έρευνα του Economist που αναβάθμισε την Ελλάδα από “ελαττωματική” σε “πλήρη” Δημοκρατία για πρώτη φορά μετά το 2008.

Σχολιάζεται αρνητικά ακόμη το πώς διορίστηκε το νέο ΔΣ του ΕΣΡ εν μέσω πολιτικών αντιπαραθέσεων αλλά και η γενικότερη ανεξαρτησία των Αρχών. Ακόμη, οι ελληνικές εταιρείες ΜΜΕ αργούν στο να προχωρήσουν στη διαδικτυακή συνδρομή σε σύγκριση με άλλες αγορές, λόγω του φόβου ότι θα απωλέσουν μέρος του ακροατηρίου τους.

Κάποιες διστακτικές κινήσεις έγιναν το περασμένο έτος όπως τονίζεται, με κάποιο premium περιεχόμενο “ερευνητικής” δημοσιογραφίας.

Θετική αναφορά γίνεται στη δημιουργία του ERTNEWS αλλά και του Ertflix το οποίο παραμένει δωρεάν. Σημειώνεται ακόμη πως οι κρατικές επιδοτήσεις προς τα ΜΜΕ έχουν περιοριστεί, ενώ αναφορά γίνεται και στην ενδυνάμωση του ομίλου της Alter Ego Media, η οποία αγόρασε και τα δικαιώματα της Ελευθεροτυπίας.

Το Facebook

Το Reuters σημειώνει πως το Facebook στην Ελλάδα χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για “αλίευση” ειδήσεων από το 44% των Ελλήνων, ποσοστό πολύ μικρότερο σε σχέση με το 68% του 2016.

Παράλληλα το Instagram και το TikTok αυξάνουν την χρήση τους ως προς την ενημέρωση σε ποσοστά της τάξης του 20% και 14% αντιστοίχως, κυρίως ανάμεσα στα πιο νεαρά κοινά.

Παράλληλα, οι Έλληνες εκδότες προσπαθούν να προσελκύσουν μεγάλο κοινό μέσα από αυτές τις πλατφόρμες που ακόμη “κυριαρχούνται” από social media influencers και μικρομεσαία εμπορικά brands.

Ως προς τη χρήση των Social Media, στην Ελλάδα το Facebook παραμένει στην πρώτη θέση με 64% και το YouTube στη δεύτερη με 62%.

Ακόμη, οι Έλληνες ενημερώνονται όπως δηλώνουν κατά 81% online (με τα social media να περιλαμβάνονται εδώ), το 49% δηλώνει πως ενημερώνεται από την τηλεόραση και μόλις το 13% από έντυπα Μέσα.

Μια νέα τάση στην ειδησεογραφία

Η ετήσια έκθεση για την ψηφιακή αναζήτηση της είδησης στηρίζεται σε διαδικτυακές δημοσκοπήσεις που διενεργήθηκαν από την εταιρία YouGov σε 95.000 ανθρώπους σε 47 χώρες.

Ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως σύμφωνα με τα ευρήματα, τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων σε παγκόσμιο επίπεδο παρακολουθούν τουλάχιστον ένα σύντομο (διάρκειας μερικών λεπτών) βίντεο για ένα ειδησεογραφικό θέμα κάθε εβδομάδα, κάτι που αποτυπώνει μια γενικότερη τάση.

Σχεδόν τα τρία τέταρτα (72%) αυτής της κατανάλωσης βίντεο πραγματοποιείται στις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έναντι μόνο 22% για τους ιστοτόπους τους.

Τα παραδοσιακά ΜΜΕ είναι γενικώς κυρίαρχα σε Facebook και το X (πρώην Twitter), ωστόσο το πιο νέο κοινό έχει στραφεί σε TikTok, Instagram, Snapchat και YouTube, με την αναζήτηση της είδησης και της ανάλυσής της να γίνεται μέσα από δημιουργούς περιεχομένου και influencers και όχι από τις “κλασικές” πλατφόρμες ενημέρωσης.

Ειδική μνεία γίνεται δε για την περίπτωση του Γάλλου Hugo Décrypte που απασχολεί 25 άτομα στο δικό του brand.

Η ετήσια έκθεση για την Ενημέρωση στο Διαδίκτυο (Digital News Report) του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ξεκίνησε το 2012, με σκοπό να μελετήσει τις ενημερωτικές συνήθειες των πολιτών 5 χωρών.

Από τότε, η έρευνα επεκτάθηκε σταδιακά και πλέον, το 2024, υλοποιείται σε 47 χώρες. Η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στο δείγμα της έρευνας από το 2016.

Ουραγός η Ελλάδα στην παγκόσμια κατάταξη για την ελευθερία του Τύπου είχε αναφέρει και η αντίστοιχη έκθεση της οργάνωσης Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (Reporters sans frontières, RSF) η οποία προηγήθηκε

Οι πολιτικές πιέσεις στα μέσα ενημέρωσης αυξάνονται σ’ όλο τον κόσμο, την ώρα που η μισή ανθρωπότητα ψήφισε ήδη ή ετοιμάζεται να ψηφίσει φέτος, τονίζουν οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, στην παγκόσμια έκθεση και κατάταξή τους για την ελευθερία του Τύπου το 2024.

Η Νορβηγία παραμένει στην κορυφή της 22ης παγκόσμιας κατάταξης της ελευθεροτυπίας που καταρτίζεται από τη ΜΚΟ, ενώ στην τελευταία θέση, 180ή, βρίσκεται η Ερυθραία, που διαδέχεται τη Βόρεια Κορέα, η οποία την καταλάμβανε τα προηγούμενα δυο χρόνια.
Χειρότερες οι συνθήκες άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος.

Η Γαλλία περνά στην 21η θέση από την 24η, μηχανικά, καθώς οι δείκτες στη χώρα που αποτελεί έδρα της οργάνωσης παρέμειναν «στάσιμοι», τόνισε η Αν Μποκάντ, στέλεχος της RSF. Η Ελλάδα περνά στην 88η θέση από την 107η. Σε παγκόσμια κλίμακα, οι συνθήκες άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος χειροτέρεψαν στα τρία τέταρτα των χωρών.

Οι Δημοσιογράφοι καταγγέλλουν ιδίως «την έκδηλη απουσία πολιτικής βούλησης της διεθνούς κοινότητας να εφαρμόσει την αρχή της προστασίας των δημοσιογράφων» πάνω απ’ όλα στη Γάζα. Πάνω από εκατό παλαιστίνιοι ρεπόρτερ έχουν σκοτωθεί στις επιχειρήσεις του ισραηλινού στρατού, από τους οποίους 22 ενώ ασκούσαν το καθήκον τους, αναφέρει η RSF.

Ευρύτερα, η έκθεση για το 2024 υπογραμμίζει τη μείωση της προστασίας της δημοσιογραφίας από τα κράτη παρότι αυτά θα έπρεπε να την εγγυώνται, καθώς και τον ενεργό ρόλο πολλών στην παραπληροφόρηση.

Η RSF κάνει λόγο για «ανησυχητική επιδείνωση της υποστήριξης και του σεβασμού της αυτονομίας των μέσων ενημέρωσης», ενώ «το 2024 είναι η μεγαλύτερη εκλογική χρονιά στην παγκόσμια ιστορία».