Έρχεται η ώρα του ΕΝΦΙΑ – Πώς θα υπολογιστεί ο φόρος, πώς θα «ελαφρύνετε» τα εκκαθαριστικά

Η ώρα της πληρωμής του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) πλησιάζει για περίπου 6,4 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) ετοιμάζεται να εκδώσει τα εκκαθαριστικά σημειώματα του φόρου για το τρέχον έτος και να διεκδικήσει από τους παραλήπτες των σημειωμάτων πάνω από 3,2 δισ. ευρώ σε πέντε μηνιαίες δόσεις, από τον Σεπτέμβριο του 2018 έως και τον Ιανουάριο του 2019.

Η Α.Α.Δ.Ε. σχεδιάζει να στείλει τον νέο «λογαριασμό» του ΕΝ.Φ.Ι.Α. όχι στο τέλος Αυγούστου, όπως γίνεται τα τελευταία χρόνια, αλλά περί τα μέσα Σεπτεμβρίου. Ο φόρος θα υπολογιστεί με βάση την ακίνητη περιουσία κάθε φυσικού και νομικού προσώπου, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί την 1η-1-2018 με βάση τα στοιχεία των ηλεκτρονικά υποβληθεισών δηλώσεων Ε9 των ετών 2010-2018 που είναι καταχωρημένες στην ηλεκτρονική εφαρμογή «Περιουσιολόγιο» του συστήματος ΤΑΧΙSNET, στον διαδικτυακό τόπο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.aade.gr). Παρά το γεγονός, όμως, ότι θα ληφθεί υπόψη η κατάσταση της ακίνητης περιουσίας κάθε φυσικού και νομικού προσώπου, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί την 1η-1-2018, ο προσδιορισμός των οφειλόμενων ποσών ΕΝ.Φ.Ι.Α. για όλους τους υπόχρεους θα γίνει με βάση τις φορολογητέες αξίες των ακινήτων όπως αυτές διαμορφώθηκαν 5,5 μήνες αργότερα, από τις 12-6-2018, όταν έγιναν αναπροσαρμογές στις αντικειμενικές τιμές των ακινήτων σε μεγάλο αριθμό περιοχών της χώρας.

Bάσει στοιχείων που έχει στη διάθεσή του το fmvoice.gr, o κύριος ΕΝ.Φ.Ι.Α. που θα πληρώσουν φέτος όσοι φορολογούμενοι έχουν ακίνητα σε περιοχές όπου καταγράφηκαν σημαντικές μειώσεις αντικειμενικών τιμών αφετηρίας (τιμών ζώνης ανά τετραγωνικό μέτρο), καθώς επίσης και σε «λαϊκές» περιοχές όπου οι αντικειμενικές τιμές ζώνης παρέμειναν αμετάβλητες στα 550 ευρώ ανά τ.μ. και στα 1.050 ευρώ ανά τ.μ.. θα είναι μειωμένος κατά 1,77% έως και 34,78%. Αντιθέτως, σε όσες περιοχές οι νέες αντικειμενικές τιμές ζώνης σημείωσαν σημαντική άνοδο, ο κύριος ΕΝ.Φ.Ι.Α. που θα κληθούν να πληρώσουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα είναι αυξημένος κατά 3,57% έως και 53,33%.

Στην πλειονότητα των περιοχών πάντως, ο κύριος ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2018 θα είναι ίδιος με πέρυσι, καθώς οι αντικειμενικές τιμές με βάση τις οποίες θα υπολογιστεί ο συγκεκριμένος φόρος, είτε έχουν μεταβληθεί ελάχιστα (αυξήθηκαν ή μειώθηκαν σε ποσοστά χαμηλότερα του 10%) είτε παρέμειναν αμετάβλητες. Γενικά, ο αριθμός των φορολογουμένων που θα κληθούν να πληρώσουν ΕΝ.Φ.Ι.Α. ίδιο ή μειωμένο σε σύγκριση με πέρυσι φθάνει τους 5.446.143 ή το 85% του συνόλου των υπόχρεων φυσικών προσώπων, ενώ οι φορολογούμενοι που θα υποχρεωθούν να καταβάλουν αυξημένο ΕΝ.Φ.Ι.Α. θα είναι μόλις 946.671 ή το 15% του συνόλου των υπόχρεων.

Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλε και το γεγονός ότι η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, ταυτόχρονα με την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών τιμών, παρενέβη νομοθετικά, καταθέτοντας στη Βουλή και ψηφίζοντας διατάξεις με τις οποίες διευρύνθηκαν κατά 50 ευρώ το 1ο και το 3ο κλιμάκιο υπολογισμού του κύριου ΕΝ.Φ.Ι.Α., ώστε εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι με ακίνητα σε «φθηνές» και «λαϊκές» περιοχές να μην μεταβούν σε υψηλότερα κλιμάκια υπολογισμού του ΕΝ.Φ.Ι.Α. (όπου ισχύουν μεγαλύτεροι βασικοί συντελεστές φόρου), εξαιτίας αυξήσεων στις αντικειμενικές τιμές ζώνης.

Αλλαγές στον κύριο ΕΝ.Φ.Ι.Α.

Συγκεκριμένα:

α) Το ανώτατο όριο του 1ου κλιμακίου, στο οποίο αντιστοιχεί συντελεστής κύριου ΕΝ.Φ.Ι.Α. 2 ευρώ ανά τ.μ. αυξήθηκε από 500 σε 550 ευρώ ανά τ.μ. και έτσι περιορίστηκε στα 551 έως 750 ευρώ ανά τ.μ. το εύρος των τιμών ζώνης που καλύπτει το 2ο κλιμάκιο, στο οποίο ισχύει συντελεστής κύριου ΕΝ.Φ.Ι.Α. 2,8 ευρώ ανά τ.μ. Έτσι σε περιοχές, στις οποίες οι αντικειμενικές τιμές ζώνης των ακινήτων ανέρχονταν σε 500 ευρώ ανά τ.μ. και μετά από μια αύξηση 10% έφθασαν στα 550 ευρώ ανά τ.μ. οι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών παρέμειναν στο 1ο κλιμάκιο υπολογισμού του κύριου ΕΝ.Φ.Ι.Α. με αποτέλεσμα ο βασικός συντελεστής του φόρου αυτού να μην αυξηθεί από τα 2 στα 2,8 ευρώ ανά τ.μ. αλλά να διατηρηθεί στα 2 ευρώ ανά τ.μ. Επιπλέον σε περιοχές όπου η τιμή ζώνης παρέμεινε στα 550 ευρώ ανά τ.μ., ο κύριος ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2018 θα είναι μειωμένος για τους ιδιοκτήτες, καθώς τα ακίνητα που βρίσκονται στις περιοχές αυτές «έπεσαν» από το 2ο στο 1ο κλιμάκιο υπολογισμού του φόρου, οπότε ο συντελεστής με βάση τον οποίο προσδιορίζεται ο φόρος μειώθηκε αυτόματα από τα 2,8 στα 2 ευρώ ανά τ.μ..

β) Το ανώτατο όριο του 3ου κλιμακίου, στο οποίο αντιστοιχεί συντελεστής κύριου ΕΝ.Φ.Ι.Α. 2,9 ευρώ ανά τ.μ. αυξήθηκε από 1.000 σε 1.050 ευρώ ανά τ.μ. και έτσι περιορίστηκε στα 1.051 έως 1.500 ευρώ ανά τ.μ. το εύρος των τιμών ζώνης που καλύπτει το 4ο κλιμάκιο, στο οποίο ισχύει συντελεστής 3,7 ευρώ ανά τ.μ. Έτσι σε περιοχές, στις οποίες οι αντικειμενικές τιμές ζώνης των ακινήτων ανέρχονταν σε 800-1.000 ευρώ ανά τ.μ. και μετά από την επιβολή αυξήσεων έφθασαν τα 1.050 ευρώ ανά τ.μ. οι ιδιοκτήτες των ακινήτων παρέμειναν στο 3ο κλιμάκιο υπολογισμού του κύριου ΕΝ.Φ.Ι.Α. με αποτέλεσμα ο βασικός συντελεστής του φόρου αυτού να μην αυξηθεί από τα 2,9 στα 3,7 ευρώ ανά τ.μ. αλλά να διατηρηθεί στα 2,9 ευρώ ανά τ.μ. Επιπλέον σε περιοχές όπου η τιμή ζώνης παρέμεινε αμετάβλητη στα 1.050 ευρώ ανά τ.μ., ο κύριος ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2018 θα είναι μειωμένος για τους ιδιοκτήτες, καθώς τα ακίνητα που βρίσκονται στις περιοχές αυτές «έπεσαν» από το 3ο στο 2ο κλιμάκιο υπολογισμού του φόρου, οπότε ο συντελεστής με βάση τον οποίο προσδιορίζεται ο φόρος μειώθηκε αυτόματα από τα 3,7 στα 2,8 ευρώ ανά τ.μ..

Με τις παραπάνω τροποποιήσεις, οι ιδιοκτήτες ακινήτων, στη συντριπτική τους πλειονότητα, θα καταβάλουν φέτος ίδια με πέρυσι ποσά κύριου ΕΝ.Φ.Ι.Α. καθώς παρέμειναν στο ίδιο κλιμάκιο συντελεστή κύριου φόρου, είτε επειδή οι αντικειμενικές τιμές των ακινήτων τους έμειναν αμετάβλητες είτε επειδή ακόμη και μετά τις αυξήσεις ή τις μειώσεις των αντικειμενικών τιμών δεν προκλήθηκε μετάβασή τους σε άλλα υψηλότερα ή χαμηλότερα κλιμάκια επιβολής του φόρου.

Αύξηση αφορολογήτου στον συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α.

Για τους ιδιοκτήτες που πλήρωναν μέχρι πέρυσι καί συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α., αυξήθηκε, εξάλλου, κατά 50.000 ευρώ, από τις 200.000 στις 250.000 ευρώ, το αφορολόγητο όριο του συγκεκριμένου φόρου. Στην κλίμακα του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α., όπως ίσχυε πριν την αύξηση του αφορολογήτου, εφαρμοζόταν συντελεστής φόρου 0,1% στο κλιμάκιο φορολογητέας αξίας από τα 200.000,01 έως τα 250.000 ευρώ και προέκυπτε φόρος 50 ευρώ. Τώρα πλέον, στο κλιμάκιο αυτό αντιστοιχεί μηδενικό ποσό συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α., οπότε όσοι φορολογούμενοι κατέχουν αστική ακίνητη περιουσία (κτίσματα και εντός σχεδίων πόλεων εδαφικές εκτάσεις) συνολικής αντικειμενικής αξίας από 200.000,01 έως 250.000 ευρώ δεν θα πληρώσουν φέτος τον συγκεκριμένο φόρο. Όσοι κατέχουν αστική ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 250.000 ευρώ θα πληρώσουν φέτος συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. μειωμένο κατά 50 ευρώ σε σύγκριση με το 2017.

Τα αποτελέσματα των αλλαγών

Μετά από όλες τις παραπάνω τροποποιήσεις:

1) Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2018 θα είναι μειωμένος για 1.470.962 φυσικά πρόσωπα.

Από τα φυσικά αυτά πρόσωπα:

-893.032 θα δουν στα εκκαθαριστικά τους μείωση έως 50 ευρώ (12 ευρώ κατά μέσο όρο)

-351.090 θα δουν τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. μειωμένο κατά 50-100 ευρώ

-213.483 θα δουν μείωση από 100-150 ευρώ στον οφειλόμενο ΕΝ.Φ.Ι.Α.

-13.357 θα δουν μείωση πάνω από 500 ευρώ

2) Για 3.995.181 φυσικά πρόσωπα (62% του συνόλου) δεν θα υπάρχει καμία μεταβολή στον φετινό ΕΝ.Φ.Ι.Α.

3) Για 946.671 φυσικά πρόσωπα (15% του συνόλου) ο οφειλόμενος ΕΝ.Φ.Ι.Α. για το 2018 θα είναι αυξημένος. Από τα φυσικά αυτά πρόσωπα:

-737.709 θα δουν μια μικρή αύξηση στον ΕΝ.Φ.Ι.Α., η οποία δεν θα ξεπερνά τα 50 ευρώ.

-100.161 θα δουν τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. αυξημένο κατά 50,01 έως 100 ευρώ.

-91.466 θα διαπιστώσουν ότι ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. είναι αυξημένος κατά 100,01 έως 500 ευρώ.

-17.335 θα δουν μεγάλη αύξηση στον ΕΝ.Φ.Ι.Α., πάνω από 500 ευρώ.

4) Αντίστοιχα στα εκκαθαριστικά που θα λάβουν τα νομικά πρόσωπα θα υπάρχει:

αύξηση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. άνω των 50 ευρώ στο 9%

αύξηση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. έως 50 ευρώ στο 5%

καμία μεταβολή του ΕΝ.Φ.Ι.Α. στο 25%

μείωση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. στο 61%.

Περιθώριο διορθώσεων

Μέχρι τον Σεπτέμβριο που θα εκδοθούν τα νέα εκκαθαριστικά για τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2018, οι φορολογούμενοι που είναι υπόχρεοι πληρωμής του φόρου έχουν το χρονικό περιθώριο να ελέγξουν την ορθότητα των στοιχείων που έχουν δηλώσει με τα έντυπα Ε9 των τελευταίων ετών και να διορθώσουν τυχόν λάθη ή παραλείψεις που μπορούν να τούς κοστίσουν άδικες επιβαρύνσεις με υπέρογκα ποσά ΕΝ.Φ.Ι.Α.

Συγκεκριμένα, οι φορολογούμενοι μπορούν να υποβάλουν διορθωτικές δηλώσεις Ε9, για να αποτρέψουν υπερχρεώσεις στα εκκαθαριστικά του ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2018, τα οποία πρόκειται να λάβουν εντός του Σεπτεμβρίου. Όσοι διαπιστώσουν ότι οι παραλείψεις ή τα λάθη έχουν γίνει σε δηλώσεις Ε9 προηγούμενων ετών με αποτέλεσμα η εικόνα της περιουσιακής κατάστασης της 1ης-1-2018 να μην αποτυπώνεται ορθά, πρέπει να υποβάλουν διορθωτικές δηλώσεις και για τα παλαιότερα έτη. Έτσι θα εξαλείψουν τις άδικες υπερχρεώσεις στα ήδη εκδοθέντα εκκαθαριστικά του ΕΝ.Φ.Ι.Α. των ετών 2014-2017, ενώ ταυτόχρονα θα γλιτώσουν από τις άδικες επιβαρύνσεις στα μέλλοντα να εκδοθούν εκκαθαριστικά ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2018. Σε κάθε περίπτωση, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η υποβολή των διορθωτικών αυτών δηλώσεων συνεπάγεται την επιβάρυνση τους με πρόστιμα εκπρόθεσμης υποβολής τουλάχιστον 100 ευρώ.

Η υποβολή διορθωτικών δηλώσεων στοιχείων ακινήτων (Ε9) είναι δυνατή μέσω της εφαρμογής «Ε9 Περιουσιολόγιο» που βρίσκεται στο λογαριασμό κάθε φορολογούμενου στο σύστημα TAXISNET (στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.aade.gr).

Αν πραγματοποιηθεί μία μόνο διόρθωση στη δήλωση Ε9 ενός μόνο από τα έτη 2010-2018, τότε η διόρθωση αυτή θα μπορεί να μεταφερθεί και στις δηλώσεις των επομένων ετών μέχρι και του έτους 2018, οπότε θα επιβληθεί ένα μόνο πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής ύψους 100 ευρώ. Αν όμως γίνουν περισσότερες της μιας διορθώσεις και σε περισσότερα του ενός έτη, τότε θα καταλογιστεί πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής ύψους 100 ευρώ τόσο για το πρώτο έτος υποβολής διορθωτικής δήλωσης όσο και για κάθε ένα από τα επόμενα έτη μέχρι και το 2018.

Μετά την ηλεκτρονική υποβολή διορθωτικής δήλωσης με σκοπό την μείωση του αρχικώς βεβαιωθέντος ΕΝ.Φ.Ι.Α., για ένα ή περισσότερα από τα έτη 2014-2017, θα εκδοθεί νέο εκκαθαριστικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. μόνο για κάθε έτος για το οποίο προκύπτει μείωση του φόρου μέχρι 300 ευρώ.

Αν από την υποβολή της διορθωτικής δήλωσης προκύψει μείωση του αρχικώς βεβαιωθέντος ΕΝ.Φ.Ι.Α. πάνω από 300 ευρώ, τότε ο φορολογούμενος θα κληθεί με ηλεκτρονικό μήνυμα μέσω του ΤΑΧΙSNET να προσέλθει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. προσκομίζοντας όλα τα δικαιολογητικά που επιβεβαιώνουν το λόγο υποβολής της διορθωτικής δήλωσης, προκειμένου να γίνει έλεγχος και να οριστικοποιηθεί το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης.

Σε κάθε περίπτωση, το όποιο ποσό προστίμου ή προστίμων εκπρόθεσμης υποβολής καταλογιστεί στον φορολογούμενο θα μπορεί να συμψηφιστεί με το επιστρεπτέο προς αυτόν ποσό της αρνητικής μεταβολής του ΕΝ.Φ.Ι.Α.

Aν υποβληθεί διορθωτική δήλωση μόνο για το έτος 2018, τότε ο φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει ένα μόνο πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής ύψους 100 ευρώ. Όμως θα έχει προλάβει να διορθώσει τυχόν λάθη ή παραλείψεις στα στοιχεία της ακίνητης περιουσίας του πριν την έκδοση του εκκαθαριστικού του ΕΝ.Φ.Ι.Α. για το έτος 2018 και έτσι θα καταφέρει να γλιτώσει τυχόν άδικη υπερχρέωση, πολύ μεγαλύτερη των 100 ευρώ, που θα αποτυπωνόταν στο εκκαθαριστικό αν δεν είχε γίνει εγκαίρως η υποβολή της διορθωτικής δήλωσης.

Τα πιο συχνά λάθη στη συμπλήρωση του Ε9 που προκαλούν άδικες υπερχρεώσεις, με σημαντικού ύψους επιπλέον ποσά ΕΝ.Φ.Ι.Α., καθώς και οι οδηγίες για να διορθωθούν με την υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων Ε9 έχουν αναλυτικά ως εξής:

Μη ορθή συμπλήρωση στοιχείων για ημιτελή κτίσματα. Οι φορολογούμενοι που έχουν στην κατοχή τους κενά ημιτελή κτίσματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτούνται με εργοταξιακό ρεύμα, δικαιούνται έκπτωσης 60% στον ΕΝ.Φ.Ι.Α. που αναλογεί στα συγκεκριμένα κτίσματα.

Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί από την πρώην Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων και νυν Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, προκειμένου να υπολογιστεί η έκπτωση κατά 60% στον ΕΝΦΙΑ που αναλογεί σε κενό ημιτελές κτίσμα το οποίο δεν έχει ποτέ ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτείται με εργοταξιακό ρεύμα, ο φορολογούμενος πρέπει, κατά την αναγραφή των στοιχείων του συγκεκριμένου κτίσματος στον πίνακα 1 του Ε9, να έχει συμπληρώσει, οπωσδήποτε, και τις ακόλουθες ενδείξεις:

– Στη στήλη 10 του πίνακα 1, θα πρέπει να έχει αναγράψει τον κωδικό αριθμό 99 που σημαίνει «ημιτελές κτίσμα».

– Στη στήλη 30 του πίνακα 1 πρέπει να έχει συμπληρώσει την ένδειξη ΟΧΙ εάν το ημιτελές κτίσμα είναι «μη ηλεκτροδοτούμενο» ή την ένδειξη ΝΑΙ, εάν το ημιτελές κτίσμα ηλεκτροδοτείται με εργοταξιακό ρεύμα. Στην περίπτωση συμπλήρωσης της ένδειξης «ΝΑΙ» στη στήλη 30 θα πρέπει να έχει αναγραφεί και ο αριθμός της εργοταξιακής παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στη στήλη 31 του πίνακα 1

– Στη στήλη 32 «ειδική κατηγορία» του πίνακα 1 θα πρέπει να έχει αναγράψει τον κωδικό 8 που σημαίνει ότι το δηλούμενο κτίσμα είναι «κενό».

Εάν στο Ε9 που απεικονίζει την εικόνα της ακίνητης περιουσίας την 1η-1-2018 δεν εμφανίζεται συμπληρωμένη έστω και μία από τις τρεις αυτές ενδείξεις, τότε η προβλεπόμενη από τον νόμο έκπτωση 60% στον αναλογούντα ΕΝ.Φ.Ι.Α. δεν θα υπολογιστεί στο εκκαθαριστικό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. του έτους 2018. Για να κερδίσει την έκπτωση ο φορολογούμενος θα πρέπει να υποβάλει τροποποιητική-διορθωτική δήλωση Ε9 στην οποία οφείλει να αναγράψει ξανά όλα τα στοιχεία του ημιτελούς κτίσματος και ταυτόχρονα να συμπληρώσει και τις παραπάνω στήλες του πίνακα 1 (στήλες 10, 30 και 32 αν πρόκειται για μη ηλεκτροδοτούμενο ή 10, 30, 31 και 32 εάν πρόκειται για ηλεκτροδοτούμενο με εργοταξιακό ρεύμα).

Παραλείψεις και λάθη στην αναγραφή των στοιχείων των κτισμάτων που βρίσκονται μέσα σε αγροτεμάχια. Υπάρχει πιθανότητα ο φορολογούμενος να χρεωθεί με υπέρογκο φόρο για ένα αγροτεμάχιο με κτίσμα που κατέχει και δήλωσε στο Ε9. Για να εξαλείψει αυτή την πιθανότητα θα πρέπει να προσέξει τι στοιχεία έχει δηλώσει στο Ε9 για το συγκεκριμένο κτίσμα. Η νομοθεσία για τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. προβλέπει ότι σε περίπτωση κατά την οποία μέσα σε ένα αγροτεμάχιο υφίσταται κτίσμα το οποίο χρησιμοποιείται ως κατοικία, ο φόρος του αγροτεμαχίου πενταπλασιάζεται! Αν το κτίσμα δεν είναι κατοικία, αλλά γεωργικό κτίσμα ή αποθήκη ή επαγγελματική στέγη, ο φόρος δεν πενταπλασιάζεται.

Σύμφωνα τώρα με τις οδηγίες μηχανογραφικής επεξεργασίας των δηλώσεων Ε9 που έχει εκδώσει η πρώην Γ.Γ.Δ.Ε. και νυν Α.Α.Δ.Ε, σε περίπτωση κατά την οποία στον πίνακα 2 του Ε9 έχει συμπληρωθεί η στήλη της συνολικής επιφάνειας κτισμάτων που βρίσκονται στο αγροτεμάχιο (η στήλη 17) αλλά δεν έχει συμπληρωθεί η κατηγορία του ακινήτου (στη στήλη 17α ή 17β ή 17γ) τότε θεωρείται ότι επί του αγροτεμαχίου βρίσκεται κατοικία!

Συνεπώς, αν ο φορολογούμενος έχει αγροτεμάχιο μέσα στο οποίο υπάρχει κάποιο κτίσμα, το οποίο δεν είναι κατοικία αλλά γεωργικό κτίσμα ή αποθήκη ή κτίριο επαγγελματικής στέγης, πρέπει να ελέγξει εάν στο Ε9 έχει δηλώσει σωστά το κτίσμα αυτό, συμπληρώνοντας μια από τις στήλες 17α ή 17β ή 17γ. Αν αυτό δεν συμβαίνει τότε σημαίνει ότι έχει παραλείψει να δηλώσει ορθά το είδος του κτίσματος στο Ε9. Στην περίπτωση αυτή το μηχανογραφικό σύστημα της Α.Α.Δ.Ε. εκλαμβάνει το κτίσμα ως «κατοικία» και κατά τον υπολογισμό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. ο φόρος του αγροτεμαχίου θα πενταπλασιαστεί! Για αντιμετωπιστεί μια τέτοια παράλειψη, ο φορολογούμενος θα πρέπει να υποβάλει τροποποιητική-διορθωτική δήλωση Ε9, στην οποία θα πρέπει να ξαναδηλώσει το αγροτεμάχιο και να συμπληρώσει ορθά την κατηγορία του κτίσματος που βρίσκεται εντός του αγροτεμαχίου, συμπληρώνοντας κατά περίπτωση είτε τη στήλη 17α είτε τη στήλη 17β είτε τη στήλη 17γ.

Παραλείψεις στη συμπλήρωση των στοιχείων για τα εμπράγματα δικαιώματα. Υπάρχουν περιπτώσεις φορολογουμένων που έχουν την ψιλή κυριότητα ή την επικαρπία επί ακινήτων και κινδυνεύουν να χρεωθούν με επιπλέον ΕΝ.Φ.Ι.Α., επειδή στο Ε9 δεν δήλωσαν ψιλή κυριότητα ή επικαρπία αλλά πλήρη κυριότητα, αναγράφοντας τον κωδικό 1 αντί των κωδικών 2 ή 3 στις σχετικές στήλες του Ε9, ή παραλείποντας να αναγράψουν κάποιον κωδικό στις συγκεκριμένες στήλες. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, κατά την εκκαθάριση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. δεν υπολογίζεται η έκπτωση επί της φορολογητέας αξίας του ακινήτου, η οποία προβλέπεται σε περίπτωση ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας, ανάλογα με την ηλικία του επικαρπωτή, καθώς θα θεωρηθεί αυτόματα ότι το ακίνητο ανήκει στον δηλούντα κατά πλήρη κυριότητα. Το λάθος αυτό μπορεί να εντοπιστεί και να προληφθεί με έναν απλό έλεγχο στον κωδικό που αναγράφεται στη στήλη 15 ή στη στήλη 19 του πίνακα 1 του Ε9 του 2018, αν πρόκειται για κτίσμα ή οικόπεδο εντός σχεδίου ή στη στήλη 18 του πίνακα 2 του Ε9, αν πρόκειται για αγροτεμάχιο. Αν όντως εντοπιστεί κάποιος λάθος στη συμπλήρωση των στοιχείων σε μια από τις στήλες αυτές θα πρέπει να υποβληθεί τροποποιητική-διορθωτική δήλωση Ε9 και να ξαναδηλωθούν τα στοιχεία του ακινήτου, με ορθή συμπλήρωση της στήλης που αφορά στο εμπράγματο δικαίωμα.

Παραλείψεις και λάθη στα στοιχεία για τα ποσοστά συνιδιοκτησίας. Σε περίπτωση μη αναγραφής ποσοστού συνιδιοκτησίας ή αναγραφής λανθασμένου ποσοστού συνιδιοκτησίας, το μηχανογραφικό σύστημα της Α.Α.Δ.Ε. υπολογίζει τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. θεωρώντας ότι το ποσοστό συνιδιοκτησίας είναι 100%, δηλαδή ότι όλο το ακίνητο ανήκει στον φορολογούμενο, οπότε καταλογίζει στον ίδιο φορολογούμενο ολόκληρο τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. του ακινήτου. Για να αποτραπεί μια τέτοια άδικη υπερχρέωση, θα πρέπει ο φορολογούμενος να ελέγξει εάν έχει παραλείψει εντελώς να αναγράψει το ποσοστό συνιδιοκτησίας ή εάν έχει αναγράψει λάθος ποσοστό στη δήλωση Ε9. Σε περίπτωση εντοπισμού παράλειψης ή λάθους πρέπει να υποβληθεί τροποποιητική-διορθωτική δήλωση Ε9 στην οποία το ακίνητο πρέπει να δηλωθεί ξανά με συμπληρωμένο το σωστό ποσοστό συνιδιοκτησίας στην αντίστοιχη στήλη (στη στήλη 16 του πίνακα 1 αν πρόκειται για κτίσμα, στη στήλη 19 του πίνακα 1 αν πρόκειται για οικόπεδο εντός σχεδίου ή στη στήλη 20 του πίνακα 2 αν πρόκειται για εδαφική έκταση εκτός σχεδίου πόλεως ή οικισμού).

Λανθασμένη αναγραφή των στοιχείων για τις επιφάνειες των κύριων και των βοηθητικών χώρων του ακινήτου. Συνηθέστερο λάθος που διαπράττουν οι φορολογούμενοι είναι η καταχώρηση βοηθητικών χώρων ως κύριων. Στις περιπτώσεις αυτές χρεώνεται κανονικός φόρος ανά τετραγωνικό μέτρο και όχι ο μειωμένος κατά 90% σε σχέση με τον φόρο που αναλογεί σε χώρο κύριας χρήσης. Συχνά επίσης έχει παρατηρηθεί η δήλωση των υπογείων επιφανειών ακινήτων ως χώρων κύριας χρήσης ή του παταριού που επικοινωνεί με εσωτερική κλίμακα με τους κύριους χώρους του ακινήτου. Επίσης έχουν παρατηρηθεί λάθη που αφορούν στην αναγραφή περισσότερων τετραγωνικών μέτρων για τις επιφάνειες των κύριων ή και των βοηθητικών χώρων. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι αναγκαία η υποβολή τροποποιητικής δήλωσης Ε9 για την αποκατάσταση των λαθών. Συγκεκριμένα, το ακίνητο για το οποίο έχουν γίνει τα λάθη θα πρέπει να ξαναδηλωθεί με αναγραφή του σωστού αριθμού τετραγωνικών μέτρων τόσο για τους κύριους όσο και για τους βοηθητικούς χώρους.

Προσοχή στα λάθη από το παρελθόν

Σημειώνεται ότι, σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, αν τα λάθη ξεκινούν από δηλώσεις Ε9 παρελθόντων ετών (2014-2017), τότε θα πρέπει οι διορθώσεις να ξεκινήσουν από το πρώτο εκ των ετών αυτών, ώστε ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. να μειωθεί αναδρομικά για τα συγκεκριμένα έτη.

enfia_1.doc