Eurovision: Ένας διαγωνισμός με γεωπολιτικές προεκτάσεις

Γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς*
Ασχέτως αν πολλοί υποτιμούν το φεστιβάλ της Eurovision, δεν παύει να αποτελεί ένα mega-event, τον μεγαλύτερο διαγωνισμό τραγουδιού στον κόσμο, με προφανείς γεωπολιτικές προεκτάσεις.

Η Eurovision ως διαγωνισμός, είναι κρατοκεντρικός, διαγωνίζονται κράτη και όχι καλλιτέχνες. Αυτό σημαίνει απλά, ότι τα κράτη ενδιαφέρονται για τη νίκη για να διευρύνουν την ήπια ισχύ τους.

Ως διαγωνισμός σχετίζεται και με τη λεγόμενη λαϊκή γεωπολιτική, μέσα από την οποία εκφράζονται γεωπολιτισμικές προσεγγίσεις, προτιμήσεις, στερεότυπα, προκαταλήψεις κ.λπ. Το αποτέλεσμα είναι η κατευθυνόμενη ψηφοφορία για την ανάδειξη του νικητή. Είναι γνωστό ότι έχουν δημιουργηθεί τρία μπλοκ χωρών που ανταλλάσσουν ψήφους. Το μπλοκ της πρώην ΕΣΣΔ, το οποίο έχει πλέον πολυδιασπαστεί, το μπλοκ των σκανδιναβικών χωρών και το μπλοκ της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Σε αυτά προστίθενται και δίδυμα χωρών που ανταλλάσσουν ψήφους, όπως Ελλάδα-Κύπρος κ.ά.

Αυτό που έχει σημασία είναι ότι ο διαγωνισμός ξεκίνησε να διοργανώνεται από την European Broadcasting Union για να συμβάλλει στην ενοποίηση της Ευρώπης. Με την πάροδο των χρόνων, τα γεωγραφικά όρια του διαγωνισμού άρχισαν να θολώνουν. Συμμετείχαν χώρες όπως το Ισραήλ, το Μαρόκο, η Αρμενία, η Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν και η Αυστραλία. Αυτές οι συμμετοχές διαμορφώνουν μία δύσκολη ισορροπία μεταξύ της ανάγκης επέκτασης του διαγωνισμού και της απώλειας της ευρωπαϊκής του ταυτότητας.

Έχει κάποια ταυτότητα η Ευρώπη; Αναζητείται. Μπορεί να τη διατηρήσει μόνη της; Αμφίβολο.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΝΑΤΟ…

Θα μπορούσε η Ευρώπη στη δεκαετία του ‘50 να δημιουργήσει αυτόν τον διαγωνισμό; Εδώ δεν χωρούν εκτιμήσεις, υπάρχουν γεγονότα.

Τον Ιανουάριο 2015, αποχαρακτηρίστηκαν 23.000 έγγραφα του ΝΑΤΟ. Μεταξύ αυτών υπήρχαν και κάποια που αφορούν την Eurovision. Τι δείχνουν αυτά;

Στις 28 Ιανουαρίου 1955, στο Palais de Chaillot στο Παρίσι, συναντήθηκαν τα μέλη της Culture and Public Information Committee του ΝΑΤΟ με τον διευθυντή της Γαλλικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης για να του παραδώσουν την έκθεση ενός project στο οποίο είχε ήδη εμπλακεί το BBC: τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού φεστιβάλ που θα ονομάζεται Eurovision.

Στις 30 Νοεμβρίου 1955 έγινε μία συνάντηση στον ίδιο χώρο, μόνο που το σχέδιο είχε αλλάξει: η δημιουργία ενός μουσικού φεστιβάλ του ΝΑΤΟ που θα ξεκινούσε τον Απρίλιο του 1956.

Στις 12 Φεβρουαρίου σε μία τρίτη συνάντηση, αποφασίστηκε η χρησιμοποίηση της European Broadcasting Union ως φορέα για την υλοποίηση του σχεδίου και ο διαγωνισμός ξεκίνησε τον Μάιο του 1956. Σημαντική λεπτομέρεια: επικεφαλής της European Broadcasting Union, ήταν ο Ian Jacob του BBC που είχε εξαρχής εμπλακεί στη δημιουργία της Eurovision.

Και η Eurovision λοιπόν, είναι άλλος ένας θεσμός από τους πολλούς που δημιούργησαν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για να ενοποιήσουν τη Δυτική Ευρώπη.

Και για όσους ενδιαφέρονται, τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα είναι βρίσκονται στους παρακάτω συνδέσμους:

https://archives.nato.int/uploads/r/null/1/6/16100/AC_52-D_143_ENG.pdf
https://archives.nato.int/uploads/r/null/1/6/16291/AC_52-D_159_ENG.pdf

* Διευθυντής του geoeurope, ιστόοτοπου που δημιουργήθηκε από επιστήμονες και ειδικούς που έχουν ασχοληθεί με τη γεωπολιτική της Ευρώπης και έχουν διαπιστώσει συγκεκριμένα κενά στη ροή των πληροφοριών που διαμορφώνουν τις γεωπολιτικές συζητήσεις στην ήπειρό μας