Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων: Τι πρέπει να γνωρίζετε

Η προστασία των προσωπικών δεδομένων είναι θεμελιώδες συνταγματικώς κατοχυρωμένο δικαίωμα, το οποίο με τη ραγδαία εξέλιξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, αντιμετωπίζει ολοένα και αυξανόμενους κινδύνους παραβίασης. Δε θα πρέπει να αγνοούμε την επικινδυνότητα που υπάρχει, όταν η στάση που διατηρούμε απέναντι στη διαφύλαξή του, είναι ελαστική.

Με αφορμή την σημερινή  Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος εξέδωσε αναγγελία με σχετικές πληροφορίες που χρειάζεται να γνωρίζουν όλοι.

1. Τι είναι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα;
Δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα είναι όλες οι πληροφορίες οι οποίες αναφέρονται σε ένα συγκεκριμένο φυσικό πρόσωπο και το περιγράφουν. Προσωπικά δεδομένα θεωρούνται τα στοιχεία αναγνώρισης (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση κατοικίας, ηλικία κ.α.), το επάγγελμα, η οικονομική κατάσταση και πολλά ακόμα. Το φυσικό πρόσωπο ονομάζεται «υποκείμενο δικαιωμάτων». Δεν αποτελούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τα στοιχεία εκείνα από τα οποία δεν μπορεί να γίνει ταυτοποίηση ενός συγκεκριμένου φυσικού προσώπου.

2. Τι είναι τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα;
Κάποια δεδομένα έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα: αυτά που αφορούν στη φυλετική ή εθνική προέλευση, στα πολιτικά φρονήματα, στις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, στη συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση, στην υγεία, στην κοινωνική πρόνοια, στην ερωτική ζωή, στα σχετικά με ποινικές διώξεις ή καταδίκες, καθώς και στη συμμετοχή σε συναφείς με τα ανωτέρω ενώσεις προσώπων.

3. Τι είναι η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων;
Είναι κάθε εργασία ή σειρά εργασιών σε προσωπικά δεδομένα, η οποία πραγματοποιείται από κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, με τη βοήθεια αυτοματοποιημένων ή μη μεθόδων. Τέτοιες εργασίες είναι η συλλογή, η καταχώριση, η οργάνωση, η διατήρηση ή αποθήκευση, η τροποποίηση, η εξαγωγή, η χρήση, η διαβίβαση, η διάδοση ή κάθε άλλης μορφής διάθεση, η συσχέτιση ή ο συνδυασμός, η διασύνδεση, η δέσμευση (κλείδωμα), η διαγραφή, ή καταστροφή.

4. Γιατί τα προσωπικά μας δεδομένα δεν είναι ασφαλή στο πλαίσιο του Ηλεκτρονικού Εμπορίου;
Όταν πραγματοποιούμε ηλεκτρονικές αγορές, οι εκάστοτε ιστοσελίδες ζητούν να καταχωρίσουμε προσωπικά δεδομένα προκειμένου να ολοκληρωθούν οι συναλλαγές μας. Πολλές φορές, λόγω και της ταχύτητας σύναψης αυτών των συμβάσεων, είναι πιθανό να μην ελέγξουμε την αξιοπιστία μιας ιστοσελίδας, αλλά και να μη δώσουμε την απαραίτητη προσοχή στην ύπαρξη ή μη πολιτικής προστασίας δεδομένων. Με αυτόν τον τρόπο υπάρχει ο κίνδυνος τα προσωπικά μας δεδομένα, να μείνουν απροστάτευτα και πιθανόν να πέσουμε θύματα ακόμα και υποκλοπής τους, γεγονός το οποίο ενδέχεται να έχει δυσμενείς συνέπειες.

5. Τι είναι η παραβίαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα;
Είναι η παραβίαση της ασφάλειας που οδηγεί σε τυχαία ή παράνοµη καταστροφή, απώλεια, αλλοίωση, µη εξουσιοδοτηµένη διάδοση δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα που διαβιβάσθηκαν, αποθηκεύτηκαν ή υποβλήθηκαν κατά οποιονδήποτε άλλο τρόπο προς επεξεργασία.

6. Τι προβλέπει ο Νόμος για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων;
H επεξεργασία δεδομένων επιτρέπεται, μόνο εφ’ όσον έχουμε δώσει τη συγκατάθεσή μας. Ωστόσο, κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η επεξεργασία χωρίς τη συγκατάθεσή μας, όταν είναι απαραίτητη για την εκτέλεση μιας σύμβασης στην οποία είμαστε συμβαλλόμενο μέρος. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να λαμβάνουμε ενημέρωση, για το είδος των δεδομένων που πρέπει να παραχωρήσουμε, το σκοπό, την έκταση της επεξεργασίας που θα υποστούν και τους αποδέκτες ή τις κατηγορίες αποδεκτών. Στο πλαίσιο επομένως των ηλεκτρονικών συναλλαγών, είναι πολύ σημαντική η ύπαρξη όρων πολιτικής προστασίας προσωπικών δεδομένων στην ιστοσελίδα κάθε ηλεκτρονικού καταστήματος. Η επεξεργασία δεδομένων θα πρέπει να γίνεται στο μέτρο που είναι αναγκαία για την εκτέλεση της σύμβασης.

7. Επιτρέπεται η μη ζητηθείσα επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικών μέσων, με σκοπό την προώθηση διαφημιστικών μηνυμάτων;
Είναι πλέον πολύ συχνό το φαινόμενο της μαζικής αποστολής μηνυμάτων μέσω e-mail, με σκοπό την προώθηση διαφημιστικών μηνυμάτων. Προτιμάται καθώς είναι εύκολος, γρήγορος και ανέξοδος τρόπος επικοινωνίας με το καταναλωτικό κοινό, με σκοπό τη διαφήμιση. Αυτή είναι η λεγόμενη μη ζητηθείσα επικοινωνία επιχειρήσεων με καταναλωτές. Θα πρέπει βάσει του νομικού πλαισίου, προτού μια επιχείρηση προβεί στην αποστολή τέτοιου είδους μηνυμάτων, να ζητά τη ρητή συγκατάθεσή μας. Ωστόσο για τα μηνύματα μέσω e-mail, υπάρχει η εξής εξαίρεση: Όταν τα στοιχεία της ηλεκτρονικής μας διεύθυνσης έχουν αποκτηθεί από τον αποστολέα, στο πλαίσιο πώλησης προϊόντων ή άλλης συναλλαγής, τότε μπορεί να μας αποστέλλει προωθητικά μηνύματα τα οποία αφορούν παρόμοια προϊόντα. Θα πρέπει να μην έχουμε διαφωνήσει αρχικά με αυτή τη χρήση και σε κάθε μήνυμα, να μας παρέχεται σαφώς και ευδιάκριτα, η δυνατότητα να εκφράσουμε την άρνησή μας, για οποιαδήποτε τέτοιου είδους επικοινωνία στο μέλλον. Πρακτικά επομένως, θα πρέπει κάθε φορά που λαμβάνουμε διαφήμιση προϊόντος μέσω e-mail να απαντούμε στο εάν θέλουμε να συνεχίσουμε να λαμβάνουμε τέτοιου είδους διαφημίσεις.

8. Επιπλέον προϋποθέσεις στο πλαίσιο αποστολής προωθητικών μηνυμάτων
Απαγορεύεται η αποστολή μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, που έχουν σκοπό την άµεση εµπορική προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και κάθε είδους διαφημιστικούς σκοπούς, όταν δεν αναφέρεται ευδιάκριτα και σαφώς η ταυτότητα του αποστολέα ή του προσώπου προς όφελος του οποίου αποστέλλεται το µήνυµα, καθώς επίσης και µια έγκυρη διεύθυνση στην οποία ο αποδέκτης του µηνύµατος µπορεί να ζητήσει τον τερµατισµό της επικοινωνίας.

9. Πρακτικές Συμβουλές
Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές έχουν απρόσωπο χαρακτήρα και δημιουργούν ένα έδαφος το οποίο δεν είναι ιδιαίτερα ασφαλές για τα προσωπικά μας δεδομένα. Θα πρέπει επομένως:
• Να αναζητούμε την πολιτική προστασίας δεδομένων σε κάθε ιστοσελίδα
• Να διαβάζουμε προσεκτικά τους όρους
• Να δίνουμε όσα στοιχεία είναι απαραίτητα για την πραγματοποίηση της συναλλαγής
• Να μην παραχωρούμε προσωπικά δεδομένα εάν μας φανεί αναξιόπιστο ένα site
• Να μη δίνουμε την ηλεκτρονική μας διεύθυνση επίσης οπουδήποτε μας τη ζητούν
• Για οποιοδήποτε πρόβλημα, να απευθυνόμαστε στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Α.Π.Δ.Π.Χ), που είναι η αρμόδια ανεξάρτητη Αρχή.

Για οποιοδήποτε πρόβλημα, παράπονο ή καταγγελία, που αφορά τις συναλλαγές σας, μπορείτε να απευθύνεστε στην Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος